Ուկրաինայում կնշեն Սերգեյ Փարաջանովի 100-ամյակը

Արմինֆո.Ուկրաինայում մի շարք միջոցառումներ կանցկացվեն ՝ նվիրված հայազգի ականավոր ուկրաինացի ռեժիսոր, սցենարիստ, կոլաժիստ, նկարիչ Սերգեյ Փարաջանովի 100-ամյակին:

Ինչպես հաղորդում է AnalitikaUA - ն, այդ առնչությամբ նախօրեին Կիևում քննարկումներ են տեղի ունեցել Ուկրաինայի հայերի միության շտաբի նախագահ Դավիթ Մկրտչյանի և Ուկրաինայի կինեմատոգրաֆիստների ազգային միության ներկայացուցիչներ Լարիսա Կադոչնիկովայի, Ռոման Բալայանի, Դմիտրի Տոմաշպոլսկու և Սերգեյ Բորդենյուկի մասնակցությամբ:

Զրուցակիցները մտքեր են փոխանակել Փարաջանովի ստեղծագործության հետահայաց ցուցադրությունների, կինոցուցադրությունների և մշակութային այլ միջոցառումների անցկացման վերաբերյալ, որոնք կընդգծեն ռեժիսորի ստեղծագործական ժառանգության յուրահատկությունն ու ազդեցությունը համաշխարհային կինոյի վրա: Նրանք նաև կարևորել են Սերգեյ Փարաջանովի հիշարժան իրադարձությունների և ստեղծագործությունների վրա հայ և ուկրաինացի երիտասարդների ուշադրության և Ուկրաինայի հայ համայնքի և Ուկրաինական կինեմատոգրաֆիստների համայնքի ջանքերի միավորումը:

Ինչպես հայտնի է, նոյեմբերի 7-22-ը Փարիզում անցկացվող ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 42-րդ նստաշրջանի ընթացքում որոշում է կայացվել Շառլ Ազնավուրի և Սերգեյ Փարաջանովի ծննդյան 100-ամյակները ներառել ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Հռչակավոր մարդկանց հոբելյանների և կարևոր իրադարձությունների 2024-2025 թվականների օրացույցում:

Մասնավորապես, կինոռեժիսոր Սերգեյ Փարաջանովի 100-ամյակի հայտ են ներկայացրել Հայաստանը, Վրաստանը և Ուկրաինան ՝ Կիպրոսի, Ֆրանսիայի, Իտալիայի, Լիբանանի և Լեհաստանի աջակցությամբ, իսկ Շառլ Ազնավուրին ՝ Հայաստանն ու Ֆրանսիան ՝ Անդորրայի, Իտալիայի, Լյուքսեմբուրգի, Մոնակոյի, Պորտուգալիայի, Սենեգալի և ՅՈՒՆԵՍԿՕ - ի ֆրանկոֆոն դեսպանների ավելի քան 80 անդամ ունեցող խմբի աջակցությամբ:

1998 թվականից մինչ օրս ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Հռչակավոր մարդկանց և կարևոր իրադարձությունների հոբելյանների օրացույցում ներառվել են Հայաստանի Հանրապետության կողմից ներկայացված 25 հոբելյանական տարեթվեր: Նախորդ երկամյակի համար հավանության են արժանացել Ներսես Շնորհալու (հայ բանաստեղծ և հասարակական գործիչ, Հայ Առաքելական Եկեղեցու կաթողիկոս) մահվան 850-ամյակի և Հայաստանի ազգային կինոկենտրոնի 100-ամյակի կապակցությամբ ՀՀ կողմից ներկայացված հայտերը:

Նշենք, որ Սերգեյ Իոսիֆի Փարաջանովը ծնվել է 1924թ. հունվարի 9-ին Թբիլիսիում: 1952 թվականին ԿՀՊԻ-ն ավարտելուց հետո հետո Փարաջանովը սկսել է աշխատել Ա. Դովժենկոյի անվան կինոստուդիայում՝ Կիևում:

Սերգեյ Փարաջանովին համաշխարհային ճանաչում են բերել "Մոռացված նախնիների ստվերները" (1965) և "Նռան գույնը" (1968) պաշտամունքային ֆիլմերը, որոնց շնորհիվ ռեժիսորը համարվում է "բանաստեղծական կինեմատոգրաֆի" հիմնադիրներից մեկը: Չլինելով դասական այլախոհ՝ Սերգեյ Փարաջանովը, սակայն, բացահայտ քննադատում էր խորհրդային մշակութային քաղաքականությունը, դեմ էր գրաքննությանը և ուկրաինացի մտավորականության նկատմամբ դատական հաշվեհարդարին։ Արդյյունքում՝ ռեժիսորը քաղաքական դրդապատճառներով դատապարտվել է համասեռ հարաբերությունների մեղադրանքով (1974) ։ 4 տարի բանտում մնալուց հետո Փարաջանովն ազատ է արձակվել խորհրդային ստեղծագործական մտավորականության ճնշման և այդ կապակցությամբ միջազգային արշավի ներքո: Սերգեյ Փարաջանովը կինո վերադարձել է միայն 1983 թվականին. Նկարահանել է մի շարք ֆիլմեր, այդ թվում՝ "Սուրամի ամրոցի լեգենդը" (1984) և "Աշիկ-Քերիբը" (1988): Բացի ֆիլմերից, Սերգեյ Փարաջանովը ստեղծել է բազմաթիվ կերպարվեստի գործեր՝ գծանկարներ, կոլաժներ, ինստալյացիաներ, քանդակներ:

Սերգեյ Փարաջանովը բազմաթիվ միջազգային կինոմրցանակների դափնեկիր է, Ուկրաինական ԽՍՀ (1990) և Հայկական ԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1990): Ռեժիսորը մահացել է 1990 թվականի հուլիսի 20-ին՝ Երևանում։ Թաղված է Կոմիտասի անվան պանթեոնում: