Շաբաթ, 18 Նոյեմբերի 2023 13:15

Արմինֆո. Ամերիկայի հայկական ազգային կոմիտեն (ANCA) այս շաբաթ վերսկսել է Ներկայացուցիչների պալատին ուղղված Ամերիկայի հայ համայնքի կոչերը Ներկայացուցիչների պալատին՝ Ադրբեջանին պատասխանատվության ենթարկել Արցախում տեղի ունեցած ցեղասպանության համար, պայմաններ ապահովել արցախահայության՝ իրենց  հայրենիք անվտանգ վերադարձի համար և մարդասիրական օգնություն տրամադրել Արցախին, ինչպես նաև աջակցել Հայաստանի անվտանգության ապահովմանը:

 

ANCA-ի հաղորդագրության համաձայն, Ներկայացուցիչների պալատի արտաքին գործերի եվրոպական ենթակոմիտեի "Լեռնային Ղարաբաղի ապագան" թեմայով լսումների ժամանակ տված ցուցմունքներում ANCA-ի ծրագրերի տնօրեն Ալեքս Գալիցկին նշել է գործողությունների առաջնահերթ ուղղությունները հինգ առանցքային ոլորտներում ՝ Ադրբեջանին պատասխանատվության ենթարկել էթնիկ զտումների համար, Հայաստանին մարդասիրական օգնություն ցուցաբերել, պաշտպանել Հայաստանը ադրբեջանական ագրեսիայի վերսկսումից, աջակցել արցախցիների վերադարձի միջազգային հանրության երաշխավորված իրավունքին և հետաքննել մարդու իրավունքների խախտումները:

 

Այս շաբաթ Սենատի կողմից Հայաստանին աջակցության մասին օրենքի  միաձայն ընդունման կապակցությամբ, որը 2024 եւ 2025 ֆինանսական տարիների համար արգելափակում է ԱՄՆ-ի ռազմական օգնությունն Ադրբեջանին, ANCA-ն կոչ է արել Ներկայացուցիչների պալատի արտաքին գործերի կոմիտեին անհապաղ քննարկել հարակից օրինագծերը (HR5683 HR5686 եւ): ANCA-ն նաև կոչ է արել Բայդենի վարչակազմին անհապաղ, անվերապահորեն, ընդմիշտ և հրապարակայնորեն ապահովել Ադրբեջանին ռազմական օգնության սահմանափակումների պահպանումը ՝ "Ազատության աջակցության մասին" օրենքի 907-րդ հոդվածի և Մագնիտսկու գլոբալ օրենքի համաձայն, պատժամիջոցներ կիրառել մարդու իրավունքների խախտումներին մասնակից ադրբեջանցի պաշտոնյաների դեմ: Գալիցկին պարզաբանել է, որ Ադրբեջանին պատասխանատվության ենթարկելու ԱՄՆ-ի անկարողությունը ոչ միայն համարձակություն կհաղորդի Բաքվին ինքնիշխան Հայաստանի հասցեին նրա սպառնալիքների ֆոնին, այլեւ կխաթարի ցանկացած վստահություն մարդու իրավունքներին եւ ժողովրդավարությանը որպես նրա արտաքին քաղաքականության սկզբունք Վաշինգտոնի ենթադրյալ հանձնառության հանդեպ: Նրա խոսքով ՝ սա նաև ցույց կտա, որ ավտորիտարիզմի սպառնալիքին դիմակայելը առաջնահերթություն է միայն այն դեպքում, երբ դա աշխարհաքաղաքական առումով նպատակահարմար է:

 

Ադրբեջանական նոր ագրեսիայի սպառնալիքի համատեքստում Գալիցկին ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ Ադրբեջանի պաշտոնատար անձինք շարունակում են սադրիչ տարածքային պահանջներ ներկայացնել հայկական ինքնիշխան տարածքի նկատմամբ: Այս համատեքստում նա հիշեցրել է, որ Ադրբեջանն արդեն օկուպացիայի տակ է պահում Հայաստանի 215 քառակուսի կիլոմետր (83 քառակուսի մղոն) տարածք՝ 2022 թվականի սեպտեմբերին երկրի հարավային մարզեր ռազմական ներխուժումից ի վեր ։ Նա նաև նշել է, որ Հայաստանի նկատմամբ Ադրբեջանի ագրեսիվ դիրքորոշմանը և հետագա ռազմական գործողությունների սպառնալիքներին սատարում է Թուրքիան, որը շարունակում է ապակայունացնող դեր խաղալ տարածաշրջանում: ANCA-ի ներկայացուցիչը ԱՄՆ-ին կոչ է արել առնվազն 10 միլիոն դոլարի ռազմական ֆինանսավորում տրամադրել՝ անվտանգության պահանջները բավարարելու եւ Ադրբեջանի հետագա ագրեսիան զսպելու համար։ Ինչ վերաբերում է Թուրքիային, ապա ANCA-ն կոչ է արել հետաքննել զենքի արտահանման մասին օրենքի և վերջնական օգտագործման համաձայնագրերի հնարավոր խախտումները, որոնք կապված են 2020 թվականի արցախյան պատերազմին Թուրքիայի մասնակցության հետ, և կոչ է արել դադարեցնել F-16 կործանիչների վաճառքն ու փոխանցումն Անկարային: Ինչ վերաբերում է Հայաստանի սահմանային անվտանգության ամրապնդմանը, ANCA-ն հանդես է եկել այն բանի օգտին, որ ԱՄՆ-ն, ինչպես Կանադան, մասնակցի Հայաստանում Եվրոպական միության դիտորդական առաքելությանը և միանա Ֆրանսիային Սյունիքում ԱՄՆ հյուպատոսության բացման գործում:

 

ANCA-ն նաև կոչ է արել ԱՄՆ-ին ակտիվորեն աջակցել միջազգային հանրության հովանու ներքո անվտանգության հուսալի երաշխիքներով Արցախ վերադառնալու հայերի իրավունքին: Մասնավորապես, ANCA-ն հանձնարարել է աշխատել միջազգային գործընկերների հետ՝ մոնիտորինգի միջազգային մեխանիզմ ստեղծելու համար՝ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի բանաձեւի ընդունման միջոցով, որն ապահովի տուն վերադառնալ ցանկացող հայ ժողովրդի անվտանգությումը։

 

Միևնույն ANCA-ն մանրամասն նկարագրել է Ադրբեջանում մարդու իրավունքների խախտումների պրակտիկան, ներառյալ "բանտարկյալների և պատանդների գնդակահարությունները առանց պատշաճ դատավարության, կանխամտածված հարձակումները դպրոցների, բժշկական հաստատությունների, տների և եկեղեցիների վրա, ինչպես նաև արգելված զենքի օգտագործումը, ներառյալ կասետային զինամթերքը և սպիտակ ֆոսֆորը": Գալիցկին նաև ընդգծել է, որ Արցախի հումանիտար շրջափակումը ցեղասպանություն է՝ համաձայն միջազգայնորեն ճանաչված կոնվենցիաների:

 

Գալիցկին նաև կոչ է արել ԱՄՆ-ին աշխատել, որպեսզի հասնի Ադրբեջանի կողմից ապօրինի պահվող հայ ռազմագերիների անհապաղ ազատ արձակմանը և Արցախի քաղաքական ղեկավարության ապօրինաբար ձերբակալված անդամների համաներմանը: