Հինգշաբթի, 12 Հոկտեմբերի 2023 13:43

Արմինֆո. Հաագայի Արդարադատության միջազգային դատարանում հոկտեմբերի 12-ին ընթանում են "Հայաստանն ընդդեմ Ադրբեջանի" հայցի շրջանակներում Հայաստանի դիմումի վերաբերյալ լսումները՝ Ռասայական խտրականության բոլոր ձեւերի վերացման մասին միջազգային կոնվենցիայի կիրառման վերաբերյալ:

 

Միջազգային իրավական հարցերով Հայաստանի ներկայացուցիչ Եղիշե Կիրակոսյանն իր ելույթի ժամանակ հիշեցրել է, որ դեռևս 9 ամիս առաջ նույն ամբիոնից զգուշացրել էր Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի էթնիկ զտման ծրագրի մասին:

 

"Այսօր ցավով կարող եմ արձանագրել, որ էթնիկ զտումներն իրականություն են դարձել ։ Ավելի քան 9 ամիս տևած շրջափակումից հետո, ի հեճուկս միջազգային հանրության կոչերի և Միջազգային դատարանի վճիռների, Ադրբեջանը սեպտեմբերի 19-ին լայնամասշտաբ հարձակում նախաձեռնեց Արցախի դեմ: Եվ դրանից հետո, 9 ամսվա մեջ առաջին անգամ բացեց Քաշաթաղի (Լաչինի) միջանցքը, բայց մեկ նպատակով ՝ բաց թողնել պատերազմից փախած արցախցիներին։ Այսօր Լեռնային Ղարաբաղում, որտեղ միշտ գերակշռել է հայ բնակչությունը, գործնականում, հայեր չեն մնացել։ Եթե դա էթնիկ զտում չէ, ապա ես չգիտեմ, թե դա ինչ է", - ասել է նա։

 

Կիրակոսյանը հավելել է, որ չնայած ադրբեջանական կողմի ներկայացուցիչը 8 ամիս առաջ նույն ամբիոնից հավաստիացնում էր, որ Ադրբեջանը հավատարիմ է միջազգային մարդասիրական իրավունքին, մարդու համընդհանուր իրավունքներին և հայերի նկատմամբ որևէ վայրագություն չի ծրագրում, այնինչ իրականում 9 ամիս շրջափակման մեջ պահելով հայ բնակչությանը, Ադրբեջանի իշխանությունները հարձակվել են նրանց վրա ՝ էթնիկ զտման ենթարկելով Արցախը:

 

Նա ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ չնայած 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո Ադրբեջանի խոստումներին, որ հայերը կկարողանան վերադառնալ իրենց տները, որոնք անցել են ադրբեջանական վերահսկողության տակ, նույնիսկ 2 տարի անց ոչ մի հայ չի կարողացել վերադառնալ այնտեղ, իսկ դրա փոխարեն՝ մնացած հայերը տեղահանվել են Արցախից:

 

"Սեպտեմբերի 20-ից Ադրբեջանը հայաթափում է Լեռնային Ղարաբաղը։ Այս փաստի ակնհայտությունը կասկածի ենթակա չէ", - ասել է նա, հավելելով, որ դատարանն՝ ինքը, դեռ շատ ուշ չէ,  կարող է անձամբ ծանոթանալ այդ փաստին։ Նա նաև մեղադրել է Ադրբեջանին տարածաշրջանի ապակայունացման և բոլոր վեճերը խաղաղ ճանապարհով լուծելու սկզբունքից հետ կանգնելու և միջազգային հանրությանը մոլորության մեջ գցելու փորձի համար՝ խեղաթյուրելով ինչպես պատմական իրողությունները, այնպես էլ ընթացիկ իրադարձությունները:

 

Հիշեցնենք, որ նախորդ շաբաթ Հայաստանի կառավարությունը դիմել էր Միջազգային դատարան ՝ Ադրբեջանի դեմ գործով միջանկյալ միջոց կիրառելու խնդրանքով ։

Հայաստանը ՄԱԿ-ի դատարանին կոչ է արել վերահաստատել Ադրբեջանի հանձնառությունը ՝ հրաժարվելու "Լեռնային Ղարաբաղում մնացած էթնիկ հայերին ուղղակի կամ անուղղակի վտարելուն ուղղված ցանկացած գործողությունից":

 

Երեւանն ակնկալում է, որ Բաքուն "զերծ կմնա Լեռնային Ղարաբաղի ներկա կամ նախկին քաղաքական ներկայացուցիչների կամ զինվորականների նկատմամբ պատժիչ միջոցներ ձեռնարկելուց":

 

Հայաստանի վերջին դիմումի համաձայն ՝ սեպտեմբերի 19-ին Ադրբեջանը, խախտելով հրադադարը, ագրեսիա է իրականացրել Լեռնային Ղարաբաղի դեմ, թիրախավորել քաղաքացիական բնակչությանը ։ Սեպտեմբերի 27-ի դրությամբ տասնյակ հազարավոր հայեր լքել են հայրենի տները Լեռնային Ղարաբաղում ։

 

Ադրբեջանը խնդրել է հետաձգել հոկտեմբերի 12-ին նշանակված նիստը, սակայն դատարանը որոշել է պահպանել սահմանված ժամանակացույցը: Հայաստանի ներկայացուցիչը ելույթ է ունենում առավոտյան նիստի ընթացքում: Ադրբեջանի ներկայացուցիչը ելույթ կունենա օրվա երկրորդ կեսին, նիստը կսկսվի ժամը 16-ին: Յուրաքանչյուրին հատկացված է 2 ժամ: