Արմինֆո. Հայաստանի իշխանությունները ոչ միայն չեն կարող պաշտպանել Հայաստանի շահերը, այլև, նույնիսկ, նման նպատակ չունեն։ Հոկտեմբերի 10-ին կայացած մամուլի ասուլիսի ժամանակ նման կարծիք է հայտնել "Ժողովրդավարական համախմբում" կուսակցության նախագահ Սուրեն Պետրոսյանը։
<Մենք տեսնում ենք, թե որքան զիջումների ենք գնացել պատերազմից հետո, և որոնք դեռ շարունակվում են։ Մենք տեսնում ենք , որ Հայաստանի իշխանությունները հրաժարվել են Արցախից, իբր, խաղաղության դիմաց։ Բայց այդ թեզը իրականության հետ ընդհանուր ոչինչ չունի, և, հակառակը, մեզ ավելի է մոտեցնում պատերազմին", - ասել է նա։
Պետրոսյանն ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ Արցախի վերաբերյալ գործող իշխանությունների դիրքորոշման առնչությամբ ադրբեջանական կողմի պահանջներն աճում են՝ անկլավներ, միջանցք, հատուցումներ, միջազգային դատարան դիմել և այլն: "Հետագայում, որպես ագրեսոր երկրի դեմ միջոց, սահմանափակումներ կմտցվեն մեր բանակի համար և տոտալ վերահսկողություն՝ Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ։ Եվ սա սպառնալիք է ոչ միայն մեր պետականության, այլև ինքնության համար ։ Մենք, փաստորեն, հասել ենք այն բանին, որ կասկածի տակ է դրվում ոչ միայն մեր ինքնիշխանությունը, խորհրդանիշները, այլև՝ գոյության հարցը", - ընդգծել է կուսակցության ղեկավարը։
Նա նկատեց, որ Արցախից հրաժարվելը նման է անվտանգության համակարգից և մեր վերականգնման ներուժից վերջնականապես հրաժարվելուն: Պետրոսյանը Արցախը նույնականացրել է որպես անվտանգության դարպաս և ինքնության առանցքային բաղադրիչ։
Արցախի լուծարումը, պատգամավորի հավաստմամբ, ոչ միայն հակասում է միջազգային իրավական նորմերին, այլև հակասահմանադրական է: Այդ առնչությամբ նա ընդգծել է, որ այսօր խնդիր է դրված վերականգնել Արցախի Հանրապետության սահմանադրական կարգը, քանի որ այն փորձում են վերացնել հակասահմանադրական մեխանիզմներով։
Պետրոսյանը նաև նշել է, որ Եվլախում (Ստեփանակերտի և Բաքվի ներկայացուցիչների հանդիպման ժամանակ) մի շարք փաստաթղթեր ստորագրվել են ճնշման տակ և միջազգային իրավունքի համաձայն կարող են չեղարկվել, քանի որ հակասում են Վիեննայի երկու կոնվենցիաներին: "Այս ողջ գործընթացը հակասահմանադրական է", - ընդգծել է նա։ Այդ կապակցությամբ Պետրոսյանը կոչ է արել չփակել Արցախի էջը և այդ հարցը պահել օրակարգում։
Սահմանադրական իրավունքի փորձագետ, իրավաբանական գիտությունների թեկնածու Վարդան Այվազյանն, իր հերթին, ներկայացրել է պետության լուծարման մասին Արցախի նախագահի հրամանագիրն անվավեր ճանաչելու գործընթացը: Նրա խոսքով՝ պետությունը լուծարելու ինստիտուտ գոյություն չունի, առավել ևս՝ հանրապետության ղեկավարի կողմից ։ "Պետք է շնորհակալ լինել նախագահին անտրամաբանական եւ հակասահմանադրական փաստաթղթի համար, քանի որ դա պարզեցնում է այն անվավեր ճանաչելու գործընթացը", - ասել է փորձագետը: Նա պարզաբանել է, որ Արցախի սահմանադրությունն ընդունվել է ժողովրդի կողմից՝ հանրաքվեի միջոցով, ուստի, այն շարունակում է գործել, և դրա գործողությունը կարելի է կասեցնել միայն նոր հանրաքվեով և նոր սահմանադրության ընդունմամբ:
Այվազյանը պատմել է, որ նախագահի հրամանագիրն անվավեր ճանաչելու համար Արցախի Ազգային ժողովի պատգամավորների 1/5-ը պետք է համապատասխան պահանջով դիմեն հանրապետության Գերագույն դատարան:
Հիշեցնենք, որ 2023 թվականի սեպտեմբերի 28-ին Արցախի Հանրապետության նախագահ Սամվել Շահրամանյանը ստորագրել է հրամանագիր՝ 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ից հետո ստեղծված իրավիճակից բխող գործողությունների վերաբերյալ: "Համաձայն հրամանագրի ՝ ստեղծված ռազմաքաղաքական բարդ իրավիճակից ելնելով, ելնելով Արցախի ժողովրդի ֆիզիկական անվտանգության և կենսական շահերի ապահովման առաջնահերթությունից, հաշվի առնելով Ռուսաստանի խաղաղապահ զորակազմի հրամանատարության միջնորդությամբ Ադրբեջանի Հանրապետության ներկայացուցիչների հետ ձեռք բերված պայմանավորվածությունն առ այն, որ ապահովվում է Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչների, այդ թվում ՝ զենքը վայր դրած զինծառայողների, իրենց տրանսպորտային միջոցներով Քաշաթաղի (Լաչինի) միջանցքով ազատ, կամավոր և անարգել երթևեկությունը, եւ ղեկավարվելով Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության սահմանադրության 93-րդ հոդվածով ' որոշում է կայացվել. 1. Լուծարել իրենց գերատեսչական ենթակայության տակ գտնվող բոլոր պետական հիմնարկներն ու կազմակերպությունները մինչև 2024 թվականի հունվարի 1-ը, և Լեռնային Ղարաբաղի (Արցախի) Հանրապետությունը դադարում է գոյություն ունենալ: 2. Լեռնային Ղարաբաղի բնակչությանը, այդ թվում' հանրապետությունից դուրս գտնվողներին, սույն հրամանագիրն ուժի մեջ մտնելուց հետո ծանոթանալ Ադրբեջանի Հանրապետության կողմից ներկայացված վերաինտեգրման պայմաններին' Լեռնային Ղարաբաղում գտնվելու (վերադառնալու) հնարավորության մասին հետագայում ինքնուրույն և անհատական որոշում կայացնելու նպատակով: Սույն հրամանագիրն ուժի մեջ է մտնում հրապարակումից անմիջապես հետո", - ասված է ԼՂՀ նախագահի մամուլի ծառայության հաղորդագրության մեջ: