Եվրախորհրդարանն ընդունել է բանաձև, որով, ի թիվս այլ բաների, առաջարկվում է պատժամիջոցներ սահմանել Ադրբեջանի նկատմամբ ՝ Արցախի դեմ ագրեսիայի համար

Արմինֆո.Եվրախորհրդարանը ձայների մեծամասնությամբ բանաձև է ընդունել Ադրբեջանի հարձակումից հետո Լեռնային Ղարաբաղում իրավիճակի և Հայաստանի դեմ շարունակվող սպառնալիքների մասին, որով, ի թիվս այլ բաների, առաջարկվում է պատժամիջոցներ սահմանել Բաքվի նկատմամբ՝ Արցախի դեմ ագրեսիայի համար:

Այսօր՝ հոկտեմբերի 5 - ին, Ստրասբուրգում կայացած լիագումար նստաշրջանում բանաձևի ընդունմանը կողմ է քվեարկել 491 եվրապատգամավոր, դեմ ՝ 9-ը, ևս 36-ը ձեռնպահ են մնացել: Ընդհանուր առմամբ, քվեարկությանը մասնակցել է 536 եվրոպական օրենսդիր։

Բանաձևում կոչ է արվում ԵՄ երկրներին պատժամիջոցներ սահմանել Ադրբեջանի նկատմամբ՝ Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցող իրադարձությունների պատճառով, ինչպես նաև դադարեցնել համագործակցության զարգացումը և նվազեցնել կախվածությունը ադրբեջանական գազի ներկրումից:

"Եվրախորհրդարանը կոչ է անում ԵՄ-ին և անդամ պետություններին թիրախային պատժամիջոցներ սահմանել Ադրբեջանի կառավարության այն անձանց նկատմամբ, որոնք պատասխանատու են Լեռնային Ղարաբաղում հրադադարի բազմաթիվ խախտումների և մարդու իրավունքների խախտումների համար: Ինչպես նաև կոչ է անում հետաքննել ադրբեջանական ուժերի կողմից կատարված չարաշահումները, որոնք կարող են պատերազմական հանցագործություններ լինել", - ասվում է բանաձևում։

Փաստաթղթում նաեւ կոչ է հնչում Ադրբեջանի հետ ԵՄ հարաբերությունների համակողմանի վերանայման ՝ հաշվի առնելով վերջին իրադարձությունները եւ երկրում մարդու իրավունքների հետ կապված իրավիճակի վատթարացումը: "Կոչ ենք անում ԵՄ-ին և նրա անդամ պետություններին, եթե Ադրբեջանը շարունակի անտեսել իր պարտավորությունները, դիտարկել Ադրբեջանի հետ վիզային ռեժիմի դյուրացման մասին համաձայնագրի գործողությունը կասեցնելու և այլ ոլորտներում երկրի հետ համագործակցության մակարդակը նվազեցնելու հնարավորությունը", - նշվում է "Ադրբեջանի հարձակումից հետո Լեռնային Ղարաբաղում իրավիճակի և Հայաստանի հասցեին շարունակվող սպառնալիքների մասին" բանաձևում:

Բանաձևում ամենավճռական կերպով դատապարտվում է Ադրբեջանի կողմից նախապես ծրագրված ռազմական հարձակումը Լեռնային Ղարաբաղի հայերի դեմ և կոչ է անում անհապաղ և ամբողջական դադարեցնել բռնություններն այդ տարածաշրջանի ժողովրդի դեմ:

Այս համատեքստում նշվում է, որ այս հարձակումը միջազգային իրավունքի և մարդու իրավունքների կոպիտ խախտում է, ինչպես նաև 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հրադադարի եռակողմ հայտարարության և ԵՄ միջնորդությամբ բանակցությունների ընթացքում Ադրբեջանի ստանձնած պարտավորությունների ակնհայտ խախտում, և ընդգծվում է 2023 թվականի սեպտեմբերի 20-ին համաձայնեցված հրադադարի համաձայնագրի լիարժեք պահպանման անհրաժեշտությունը ։

Փաստաթղթում նաև նշվում է, որ այն, ինչ այսօր տեղի է ունենում Արցախում, հավասարազոր է էթնիկ զտումների, և խստորեն դատապարտում է ադրբեջանական զորքերի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության դեմ իրականացվող սպառնալիքներն ու բռնությունները:

"Կոչ ենք անում Ադրբեջանի իշխանություններին զերծ մնալ ցանկացած գործողությունից, որը կարող է հանգեցնել տեղի բնակչության բռնի տեղահանման շարունակմանը և թույլ տալ հայ բնակչության անվտանգ վերադարձը Լեռնային Ղարաբաղ, առաջարկել նրանց իրավունքների պաշտպանության ամուր երաշխիքներ և զերծ մնալ ցանկացած սադրիչ հռետորաբանությունից, որը խտրականություն կառաջացներ հայերի նկատմամբ կամ կոչ կաներ հայերին լքել Լեռնային Ղարաբաղը ։ Միաժամանակ հիշեցնում ենք Ադրբեջանի իշխանություններին, որ սեփական տուն վերադառնալու իրավունքը Մարդու իրավունքների միջազգային իրավունքի հիմնարար պատվիրանն է", - ասվում է բանաձևում։

Փաստաթղթում նաև կոչ է հնչում Ադրբեջանին ազատ արձակել 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ից ձերբակալված Լեռնային Ղարաբաղի բոլոր բնակիչներին, այդ թվում ՝ տարածաշրջանի նախկին պաշտոնյաներին ։

Փաստաթղթում նաեւ կոչ է հնչում ԵՄ-ին եւ նրա անդամ պետություններին շտապ աշխատել Լեռնային Ղարաբաղում բնակվող հայերի անվտանգությունն ու բարեկեցությունն ապահովող միջազգային երաշխիքների ապահովման, Լեռնային Ղարաբաղում ՄԱԿ-ի առաքելության ծավալման ուղղությամբ ՝ Մարդու իրավունքների եւ անվտանգության իրավիճակի մոնիթորինգի եւ գնահատման, ինչպես նաեւ մշակութային եւ պատմական ժառանգության օբյեկտների պահպանման համար: Նաև կոչ է հնչում ռուսական խաղաղապահ ուժերին շտապ փոխարինել միջազգային խաղաղապահ առաքելությամբ ։

Բանաձևում նաև դատապարտվում է ադրբեջանական ռազմական ներխուժումը Հայաստանի միջազգայնորեն ճանաչված տարածք և կրկին հնչում է Հայաստանի ամբողջ ինքնիշխան տարածքից ադրբեջանական զորքերի դուրս բերման պահանջը: "Մերժում և խորը մտահոգություն ենք հայտնում Ադրբեջանի նախագահի և Ադրբեջանի այլ պաշտոնատար անձանց կողմից Հայաստանի տարածքային ամբողջականությանը և ինքնիշխանությանը սպառնացող իրրեդենտիստական և սադրիչ հայտարարությունների, այդ թվում, այսպես կոչված, Զանգեզուրի միջանցքի կապակցությամբ: Դատապարտում ենք այս ճգնաժամի ընթացքում այլ երկրների կողմից Ադրբեջանին ցուցաբերված աջակցությունը և կոչ ենք անում դադարեցնել այդ աջակցությունը ՝ հետագա էսկալացիան կանխելու համար", - ասվում է փաստաթղթում։

Բանաձեւում նաև դատապարտվում է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը՝ "Լեռնային Ղարաբաղում զինված հակամարտությունը Թուրքիայի քաղաքական և տնտեսական շահերն առաջ մղելու համար օգտագործելու համար": Կոչ է հնչում Թուրքիային կառուցողական և պատասխանատու մոտեցում որդեգրել Հայաստանի տարածքային ամբողջականության նկատմամբ և նպաստել տարածաշրջանում խաղաղությանը"։

Բանաձևի ամբողջական տեքստին կարելլի է ծանոթանալ հետևյալ հղումով ՝ europarl.europa.eu/doceo/document/RC-9-2023-0393_EN.pdf .

Արտաքին քաղաքական հարցերի վերաբերյալ Եվրախորհրդարանի բանաձևերն իրավաբանորեն պարտավորեցնող չեն, սակայն եվրոպական մյուս ինստիտուտները պետք է ականջալուր լինեն եվրապատգամավորների կարծիքին: