Կարծիք. Եթե Հայաստանի իշխանությունները շարունակեն գործել նույն ոգով, ապա Հայաստանը պարզապես. կհոշոտվի տարածաշրջանի առանցքային դերակատարների կողմից՝ ի մեծ բավականություն Բաքվի և Անկարայի

Արմինֆո. Հայ-ռուսական հարաբերությունների բնույթը ադրբեջանա-ռուսական հարաբերությունների բնույթի հետ կապելու փորձերը արմատապես սխալ են։ Alpha News-ի հետ հարցազրույցում նման կարծիք է հայտնել մոսկվացի քաղաքագետ-միջազգայնագետ Ռաֆայել Օրդուխանյանը։ Անդրադառնալով Ադրբեջանի իշխանությունների հակառուսական հարձակումներին, հատկապես, Ուկրաինայի շուրջ ստեղծված իրավիճակին, փորձագետը նշել է, որ Ռուսաստանն ամեն ինչ տեսնում է և ոչինչ չի մոռանում, սակայն ներկայիս իրավիճակը նրանից պահանջում է գործողությունների բոլորովին այլ բնույթ:

<Այս ամենը քննարկվում է, և, հավատացեք ինձ, շատ բարձր մակարդակով, ամեն ինչ արձանագրվում և նշվում է: Սակայն ներկայիս պայմաններում հակաարդյունավետ է հայկական կողմից այդ իրավիճակը շեշտելը։ Այսօր Անդրկովկասում որոշակի գործողություններ և իրավիճակ են ստեղծվել ։ Ադրբեջանը թուրք-անգլիական պարկուճի մի մասն է ։ Այնտեղ շատ բարդ հարաբերություններ են, իսկ Ռուսաստանը խաղարկում է իր խաղաքարտը", - նշել է քաղաքագետը։

Նրա խոսքով, եթե Ռուսաստանն այս փուլում հարկ չի համարում ինչ-որ կերպ սրել հարաբերությունները Ադրբեջանի ղեկավարության ամենատարբեր թեմատիկայով հայտարարություններից հետո, ապա դա ամենևին չի նշանակում, որ դա չի արվելու հետո և որևէ այլ ձևով: Սակայն, շարունակել է Օրդուխանյանը, խնդիրը դա չէ, այլ այն, թե ինչպես են կառուցվում հայ-ռուսական հարաբերությունները ՀՀ իշխանությունների կողմից ։ "Եվ դիմել այն բանին, որ ինչ-որ մեկն այնտեղ ինչ-որ բան է հայտարարել, արդյունավետ չէ, քանի որ ոչ ոք չի պատրաստվում լսել եւ քննարկել ադրբեջանա - ռուսական հարաբերությունների բնույթը հայկական կողմի մատուցմամբ ։ Պետք է խոսել այն մասին, թե ինչ է կատարվում Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև այսօր ։ Իսկ այսօր դրանք մեր հարաբերությունների ողջ պատմության ընթացքում գտնվում են ամենացածր մակարդակի վրա", - ուշադրություն է հրավիրել փորձագետը ։ Անդրադառնալով տարածաշրջանային վերջին զարգացումների ֆոնին Հայաստանում Ռուսաստանի դիրքի թուլացման և տարածաշրջանից նրան դուրս մղելու Արևմուտքից փորձերի մասին պնդումներին ՝ Օրդուխանյանը համոզմունք է հայտնել, որ իրավիճակի նման գնահատականը խիստ սխալ է: <Այն հայեցակարգը, որ Ռուսաստանը կորցնում է իր ազդեցությունը Անդրկովկասում, սխալ է ։ Դա ճիշտ հակառակն է: Էությունն այն է, որ Ռուսաստանն այսօր Հայաստանին չի դիտարկում որպես դաշնակից այս տարածաշրջանում, ինչը ես համարում եմ ողբերգություն հայկական կողմի համար։ Ռուսաստանը սկսում է գործել սկզբունքորեն այլ կերպ։ Խաղարկվում է մեկ այլ քարտ: Եվ Հարավ-Հյուսիս առանցքը, որն այժմ խաղարկվում է, ցավոք սրտի, անցնում է Հայաստանի կողքով", - կարծում է քաղաքագետը։ Օդուխանյանը նաև չի համաձայնել այն կարծիքի հետ, որ Ռուսաստանը կորցնում է իր ազդեցությունն Ադրբեջանում: Նրա համոզմամբ ՝ Ռուսաստանն այժմ ավելի ուժեղ է՝ քան երբևէ ։ <Ինչպես երբեք, մի կողմից խաղարկվում է նաև հակաթուրքական խաղաքարտը ։ Ընդ որում, այդ գործողությունները խաղարկվում են Իրանի հետ համատեղ։ Դա շատ բարդ համալիր է", - հավելել է փորձագետը, խորը ափսոսանք հայտնելով, որ հայաստանյան որոշ իշխանություններ չեն տեսնում ՌԴ գործողությունների ծավալն ու ամբողջականությունը։

Նա ևս մեկ անգամ ընդգծել է, որ Ռուսաստանի շահերը տարածաշրջանում շատ ավելի լայն են, ավելի խորը և ավելի հեռու, քան, պարզապես, իրավիճակը Հայաստանում, և նա այսօր չունի ներհայաստանյան խնդիրները լուծելու ոչ ժամանակ, ոչ ցանկություն, առավել ևս, որ Հայաստանն ինքն իրեն այդ հարցում չի օգնում:

<Հայ հասարակությունը պետք է ընդունի այն իրողությունը, որն այսօր ձևավորվել է ։ Հայաստանը հիմնարար, հիմնական և, նույնիսկ, նախընտրելի գործոն չէ Ռուսաստանի համար, որն այժմ հենվում է այլ ռեսուրսների և ուժերի վրա, որպեսզի հաստատվի ոչ միայն Հարավային Կովկասում, այլև, ընդհանրապես, այս տարածաշրջանում: Ռուսաստանն այժմ դիտարկում է միջանցքները դեպի Հարավ ՝ Պարսից ծոց և Պարսից նավահանգիստներ։ Նույնը վերաբերում է Ադրբեջանից Եվրոպա ածխաջրածինների մատակարարման գործողությունների տեղայնացմանը, որտեղ Բաքուն սկսում է էական դեր խաղալ", - նշել է նա, չհամաձայնելով, թե Ադրբեջանը կարող է փոխարինել ՌԴ-ին ածխաջրածինների շուկայում, պատճառաբանելով, որ Բաքուն դրա համար, պարզապես, ռեսուրսներ և լոգիստիկա չունի։ Նրա խոսքով ՝ Ռուսաստանն այդ կապակցությամբ մտավախություններ չունի։ Օրդուխանյանը նշել է, որ Ռուսաստանի բոլոր մտավախություններն այսօր կապված են Հյուսիս-Հարավ միջանցքի, Իրանի տարածքով դեպի Հնդկաստան և դրանից դուրս հետագա ելքի հետ: <Ռուսաստանն այս կամ այն ձևով դադարեցնում է իր գործունեությունը Եվրոպայում, որն իր համար դառնում է գործողությունների երկրորդական թատերաբեմ: Եվ այդ պատճառով Ռուսաստանը չի հանդուրժի այդ միջանցքի ստեղծման խոչընդոտները։ Եթե Հայաստանն ինչ-ինչ պատճառներով չի ցանկանում լինել այդ միջանցքի մի մասը, ուրեմն, Ռուսաստանն այլ ուղիներ է փնտրելու այդ նախագիծն իրականացնելու համար։ Չափից շատ բան է դրված խաղասեղանին: Եվ եթե դրա համար անհրաժեշտ լինի վաճառել Բաքվի նավթի երկու ավելորդ տարա, հավատացեք, ՌԴ-ն դա կանի ։ Եվ խոսել այն մասին, որ այնտեղ Իրանի, Ադրբեջանի հարաբերությունները լարված են. դրանք լարված են ճիշտ այն աստիճանի, ինչպես Սաուդյան Արաբիայի հետ, երբ Թեհրանը նստեց և Չինաստանի միջնորդությամբ ստորագրեց բոլոր անհրաժեշտ փաստաթղթերը", - վստահեցրել է փորձագետը, հավելելով, որ իրանա - ադրբեջանական խնդիրներն իրենց կսպառեն հենց որ Թեհրանն ու Անկարան նստեն բանակցությունների սեղանի շուրջ և ստորագրեն անհրաժեշտ փաստաթուղթը ՌԴ-ի կամ ՉԺՀ-ի միջնորդությամբ:

Նրա խոսքով, այդ ժամանակ էլ Հայաստանը կրկին բոլորովին միայնակ կմնա, քանի որ սխալ ռազմավարական ընտրություն է կատարել իր զարգացման համար, մտածելով, թե կարող է նստել երկու աթոռի վրա։

Օրդուխանյանը հավելել է, որ մեկ Հնդկաստանը, մեկ Ֆրանսիան, մեկ էլ ինչ-որ մեկը, և այդ ցատկը, տրամաբանության և հետևողականության բացակայությունը խոշոր խաղացողներին ստիպում են մտածել, որ Հայաստանի հետ գործ ունենալ չի կարելի: Նա ցավով արձանագրել է, որ այս միտումները Հայաստանում ի հայտ են եկել վերջին տարիներին, այնինչ, Ադրբեջանն այս 30 տարիների ընթացքում հավատարիմ է մնացել մեկ ՝ խիստ թուրքամետ վեկտորի, որն ի վերջո տվել է իր պտուղները (44 - օրյա պատերազմի արդյունքները - խմբ.):

Քաղաքագետը կարծում է, որ այսօր Հայաստանը սխալ գործողությունների արդյունքում դարձել է ինչ-որ թույլ օղակ, ուր էլ այսօր ուղղվում են բոլոր հարվածները ։ <Հավատացեք, հենց որ գա լուրջ որոշումների ժամանակը, Հայաստանը կվաճառվի երկու կոպեկով, ինչպես դա եղել է բազմիցս։ Եվ հրաշքի հույսն այսօր անհրաժեշտ չէ։ Ընտրություն այսօր հայ ժողովրդին, փաստացի, չի մնացել։ Վերջին պահին եթե Արցախին հաջողվի կանգ առնել և ամրագրել իր կարգավիճակը, ապա դա լավ կլինի ։ Իսկ Հայաստանի զարգացման հեռանկարներ այս պահին ես չեմ տեսնում, որովհետև ՌԴ-ում հասարակական կարծիքը ձևավորվում է այնպես, որ մենք չենք վստահում Փաշիյանին և նրա քաղաքականությանը ՝ հաշվի առնելով նրա վերջին դեմարշները ։ Եվ ես չեմ կարծում, որ ինչ-որ առաջընթաց կլինի հայ-ռուսական հարաբերություններում ։ Դուք հասկանում եք, երբ փղի ճանապարհին հայտնվում է մուկ, դա մկան խնդիրն է, որի խնդիրն է արագ կողմնորոշվել եւ ճիշտ որոշում կայացնել: Եթե քաղաքականությունը շարունակվի նույն ոգով, ապա, ինձ թվում է, որ Հայաստանը, պարզապես, կհոշոտվի տարածաշրջանի առանցքային խաղացողների կողմից ՝ ի մեծ բավականություն Բաքվի և Անկարայի", - նշել է նա։

Անդրադառնալով Արցախի շուրջ ստեղծված իրավիճակին և Ադրբեջանի նպատակներին ՝ Օրդուխանյանը նշել է, որ Բաքուն մեկ նպատակ ունի ՝ Լեռնային Ղարաբաղի ամբողջական օկուպացիան: Նա ցավով արձանագրել է, որ Արցախի շուրջ ստեղծված իրավիճակում Ադրբեջանի կողմից իրեն հաղթող համարելու հիմքերը, Հայաստանի ղեկավարության մատուցմամբ, բավարար են: Նա համոզմունք է հայտնել, որ այսուհետ Ադրբեջանը բավական լկտիաբար կգործի և ավելի շատ հանցագործություններ կլինեն:

Քաղաքագետը կարծում է, որ Հայաստանի իշխանություններն ինքնամեկուսացել են Արցախի շուրջ տեղի ունեցող իրադարձություններից, այլ բան է հայ հասարակության դիրքորոշումը, սակայն դժվարացել է պատասխանել, թե արդյոք նա կկարողանա ինչ-որ արդյունավետ քայլեր ձեռնարկել Արցախին աջակցելու համար:

Միաժամանակ նա փաստել է, որ այսօր ՀՀ իշխանությունները քաղաքականապես աջակցություն չի ստանում Ռուսաստանից, և խաղաղապահների գործողությունները տարածաշրջանում տվյալ իրավիճակում, լավագույն դեպքում, չեզոք են: <Այստեղ իրավիճակը բացարձակապես փակուղային է: Արցախը հիմա ինքն իրեն է տրված, բախտի քմահաճույքին է տրված, տանջվում է և ներսից, և դրսից, իսկ տուժում են հասարակ մարդիկ", - հավելել է փորձագետը։

Անդրադառնալով ինքնուրույն բանակցային գիծ վարելու Ստեփանակերտի հնարավորությանը՝ Օրդուխանյանը համոզմունք է հայտնել, որ Արցախը չպետք է որևէ ապագա կապի Հայաստանի հետ: <Ես տեսնում եմ Արցախի համար ցեղասպանությունից և էթնիկ զտումներից խուսափելու միակ ելքը ՝ ամենակարճ ժամկետում ձևավորել ազգային միասնության կառավարություն և դիմել Ռուսաստանին՝ ՌԴ կազմում կամ միութենական պետության կազմում ինքնավարության իրավունքով ընդգրկվելու խնդրանքով ։ Դա բարդ գործընթաց է, շատ, բայց դա ամենաարդյունավետ քայլն է, որը թույլ կտա սառեցնել հակամարտությունը", - համոզված է քաղաքագետը, հավելելով, որ թե Հայաստանը, թե Արցախը պետք է կողմնորոշվեին, թե ում հետ են ուզում լինել։

Օրդուխանյանը կարծում է, որ Հայաստանն արդեն կատարել է իր ընտրությունը՝ դա  ՌԴ - ի հետ չէ, իսկ Արցախն ինքը պետք է ընտրի, քանի որ անվճռականության այլընտրանքը էթնիկ զտումն ու ցեղասպանությունն է, Արցախի տարածքների վերաբնակեցումն ադրբեջանցիների կողմից: "Ժամանակը մեր կողմից չէ, եկել է վճռական գործողությունների ժամանակը", - ամփոփել է Նա Alpha News-ի եթերում: