Արմինֆո. Նախօրեին ղարաբաղցի հայերին կալանավորած պաշտոնական Բաքուն ապրանքների խմբաքանակ է ուղարկել Աղդամի ճանապարհով, եւ փազլը վերջնականապես հավաքված է։ Այդ մասին հայտարարել է "Պոլիտէկոնոմիա" հետազոտական ինստիտուտի քաղաքական մեկնաբան Բենիամին Մաթևոսյանը։
Նա հիշեցրել է, որ նախօրեին Հայաստանում և Արցախում ակտիվորեն քննարկվում էր պաշտոնական Բաքվի կողմից իրականացված հերթական թշնամական գործողությունը, երբ ադրբեջանական անցակետում ձերբակալվեցին Արցախի երեք բնակիչներ (Հայաստանի քաղաքացիներ) "Ադրբեջանի պետական խորհրդանիշների նկատմամբ անհարգալից վերաբերմունքի" համար (տղաները, ըստ ադրբեջանական մեկնաբանության, ոտքերը սրբել են ադրբեջանական դրոշի վրա):
Ավելորդ է ասել, շարունակել է նա, որ այդ ակտը հուզականորեն է ընկալվել ինչպես Երեւանում, այնպես էլ Ստեփանակերտում։ Ավելորդ է ասել նաեւ, որ ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ ԼՂՀ իշխանությունները սխալ են հաշվարկել իրադարձությունների զարգացման նման տարբերակը և կարողացել են ժողովրդական բողոքն օգտագործել իրենց նպատակների համար։
"Երևանում Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանի հետ փոխկապակցված անձինք ՀՀ կառավարության շենքի փոխարեն ժողովրդական բողոքն ուղղել են դեպի ՌԴ դեսպանատուն (թեև անձամբ Նիկոլ Փաշինյանը 2022 թվականի հոկտեմբերի Պրահայի իր որոշմամբ Ղարաբաղը ճանաչել է Ադրբեջանի մաս, որով վերացրել է ոչ միայն Արցախի կարգավիճակի շուրջ բանակցությունները, այլև այնպիսի երևույթ, ինչպիսին Լաչինի միջանցքն է ՝ այն վերածելով Ադրբեջանի տարածքի, որտեղ պաշտոնական Բաքուն անցակետ է տեղադրել, և որտեղից կարող է առեւանգել ԼՂՀ-ում բնակվող Հայաստանի քաղաքացիներին)", - նշել է փորձագետը: Ընդ որում, նա ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ Ստեփանակերտի հանրահավաքը վերածվել է հարթակի, որտեղ Արայիկ Հարությունյանը հնչեցրել է մի շարք ուշագրավ/վտանգավոր թեզեր:
Նրա խոսքով՝ նախ, արտահայտվել է ճանապարհի (խոսքը Քաշաթաղի/Լաչինի միջանցքի մասին է) հնարավոր բացման մասին, որպեսզի "մարդիկ կարողանան հեռանալ Լեռնային Ղարաբաղից", այլ կերպ ասած, հայտարարել է արցախահայության տարհանման շուրջ բանակցություններ վարելու հնարավոր պատրաստակամության մասին:
"Երկրորդ՝ հայտարարել է, թե առաջիկա օրերին պետք է լուծել հացի հարցը, ընդսմին նշելով, որ "ղարաբաղցիները հավատում էին բոլորին՝ ՄԱԿ - ից, Վ.Պուտինից, Դ. Բայդենից, է. Մակրոնից մինչև Փաշինյան, բայց, փաստորեն, "բոլորը նրանց գերի են թողել"։ Ինչից դժվար չէ եզրակացնել, որ" լքված Արցախը " պետք է բանակցի Բաքվի հետ։ Եվ, օհ, ինչպիսի անակնկալ, Հարությունյանի հուզական ելույթի հաջորդ օրը Բաքվում հայտարարեցին այն մասին, որ Աղդամի ճանապարհով "մարդասիրական օգնություն" են ուղարկում Ստեփանակերտ", - ուշադրություն է հրավիրել քաղաքագետը։
Մաթեւոսյանը կարծում է, որ Արայիկ Հարությունյանի այն խոսքերը, թե "բոլորը խաբել են ղարաբաղցիներին", ոչ միայն հանգեցնում են այն եզրակացության, որ տվյալ հայտարարությամբ նա հիմնավորում է Բաքվի հետ "ինտեգրման" շուրջ բանակցությունների մեկնարկի անհրաժեշտությունը (իրականում՝ զտման եւ տարհանման մեկնարկը), այլեւ շատ առումներով կրկնում է այն թեզը, որը "ոչ պաշտոնական խողովակներով" Ադրբեջանի իշխանությունները Ղարաբաղի իշխանություններին էին հասցնում շրջափակման հենց սկզբում:
Քաղաքագետը փաստել է, որ ըստ այդ թեզի, Հայաստանի կողմից Արցախի նկատմամբ ցանկացած տեսակի պատասխանատվությունից հրաժարվելու պայմաններում Ղարաբաղի իշխանությունները "անցնելով բոլոր ատյաններով ՝ ՄՔԴ - ից մինչև ՄԱԿ", արդյունքում, հարկադրված են լինելու բանակցությունների գնալ Բաքվի հետ, քանի որ եթե "Հայաստանը հրաժարվում է օգնել Ստեփանակերտին, ապա այլևս ոչ ոք դա չի անի":
"Իրականում, ամեն ինչ այդպես էլ կա, և այն պայմաններում, երբ Նիկոլ Փաշինյանն իր անձնական որոշմամբ խմբագրել է 2020թ. նոյեմբերի 9-ի փաստաթուղթը, որը "օդում կախված" էր թողնում Արցախի կարգավիճակի հարցը, և ԼՂՀ-ը ճանաչել է Ադրբեջանի մաս, իսկ Արցախի իշխանությունները որևէ կերպ Հայաստանի քաղաքական գործընթացներում չեն նշել իրենց անհամաձայնությունը այդ ակտին, ապա նրանք թե իրենց, թե Արցախի ժողովրդին թողել են Իլհամ Ալիևի վարչակազմի և նրան սատարող պաշտոնական Ստամբուլի հետ դեմ առ դեմ: Սա է դաժան իրականությունը, և այսպիսին է քաղաքական գործիչների կողմից քաղաքականությամբ զբաղվելուց հրաժարվելու գինը", - կարծում է Մաթևոսյանը։
Վերջում փորձագետն ուշադրություն է հրավիրել այն փաստի վրա, որ Երևանի ավագանու նախընտրական արշավը հստակ ցույց է տալիս նաև այն, որ ընտրություններին մասնակցող քաղաքական թիմերի ճնշող մեծամասնությունն այդպես էլ չի հասկացել, որ Վագիֆ Խաչատրյանի կամ արցախցի երիտասարդ ֆուտբոլիստների դերում կարող է հայտնվել ՀՀ ցանկացած բնակիչ:
"Եվ Ադրբեջանն ի վիճակի կլինի իր համար անցանկալի ցանկացած քաղաքացու առևանգել հենց Հայաստանի տարածքից, եթե "խաղաղությունը" հաստատվի պաշտոնական Բաքվի պայմաններով, որը հնարավորություն կստանա Հայաստանի մի շարք վայրերում տեղադրել իր անցակետերը կամ հասնել "փաշինյանական" 29 800 քառակուսի կիլոմետրի վրա տասնյակ հազարավոր ադրբեջանցիների վերաբնակեցմանը", - ամփոփել է Մաթևոսյանը: