Հինգշաբթի, 17 Օգոստոսի 2023 14:12

Արմինֆո.Ադրբեջանի և Թուրքիայի ներկայացուցիչներն Արցախի շուրջ ճգնաժամի հարցով ՄԱԿ ԱԽ հրատապ նիստում իրենց ելույթներում, ավանդույթի համաձայն, արդարացրել են ադրբեջանական իշխանությունների ցեղասպանական գործողություններն արցախցիների նկատմամբ:

 

Նշենք, որ Թուրքիան նիստին մասնակցել է հյուրի կարգավիճակով և լիովին աջակցել է ադրբեջանական պաշարմանը։ Ադրբեջանի ներկայացուցիչ Յաշար Ալիևը հավաստիացրել է, որ Հայաստանի կողմից որպես հումանիտար հարց ներկայացվող իրավիճակը "սադրանք է և անպատասխանատու քաղաքական արշավ ՝ Ադրբեջանի ինքնիշխանությունը և տարածքային ամբողջականությունը խաթարելու համար": "Եթե Հայաստանն անկեղծ լիներ օգնելու ցանկության մեջ, ապա դա միանգամից տեղի կունենար։ Վերջերս, մի քանի օր առաջ, դա իսկապես հնարավոր դարձավ միջազգային դերակատարների, այդ թվում ՝ Անվտանգության խորհրդի որոշ անդամների ակտիվ մասնակցության շնորհիվ ։ Դա տեղի չունեցավ միայն Հայաստանի մերժման պատճառով։ Մի շարք ինտենսիվ խորհրդակցություններից և "մաքոքային դիվանագիտության" ջանքերից հետո, ի վերջո, պայմանավորվածություն ձեռք բերվեց տարբեր երթուղիներով մարդասիրական բեռներ հասցնել, ինչպես նաև կենտրոնական իշխանության հատուկ ներկայացուցիչների հանդիպում կազմակերպել տեղի հայ բնակիչների հետ", - հայտարարել է նա, թեեւ, չբացատրելով, որ եթե, այնուամենայնիվ, շրջափակում չկա, ապա ինչու հանկարծ անհրաժեշտություն առաջացավ հումանիտար բեռներ մատակարարել Արցախ։

 

Այնուհետև նա սկսել է առաջ տանել Ադրբեջանից Արցախ տանող ճանապարհի բացման գաղափարը ՝ անտեսելով 2020 թվականի նոյեմբերի 9 - ի եռակողմ հայտարարության համաձայն Քաշաթաղի (Լաչինի) միջանցքի ՝ միջազգայնորեն ճանաչված միակ երթուղու գործարկման մասին պայմանավորվածությունների փաստը։

 

Ադրբեջանցի դիվանագետը Հայաստանին մեղադրել է այլընտրանքային երթուղու բացման շուրջ պայմանավորվածությունները խափանելու մեջ: Այնուհետև Ալիևը հայտարարել է Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի և Ադրբեջանի միջև դեռևս 2021 թվականին Բարդայով դեպի Արցախ հումանիտար բեռների մատակարարման մասին ինչ - որ պայմանավորվածությունների մասին (թեև Արցախում նման անհրաժեշտություն 2021 թվականին չի եղել-խմբ.)։ "2020 թվականի պատերազմի ավարտից անմիջապես հետո Ադրբեջանը ԿԽՄԿ-ին առաջարկել է իր լոգիստիկ հնարավորություններն ու ենթակառուցվածքները Ղարաբաղ բեռների առաքման համար ։ 2021 թվականին ԿԽՄԿ-ին այդ տարածք հասցնելու համար բեռները տեղափոխվել են Բարդա ։ Հայկական կողմը հրաժարվել է բեռներից և խոչընդոտել է ԿԽՄԿ - ին մարդասիրական օգնություն հասցնելուն", - նշել է նա ։ Այնուհետև նա սկսել է անհեթեթություն շարադրել ԿԽՄԿ - ի կողմից, իբր, երկակի նշանակության ապրանքների փոխադրման մասին (ծխախոտ, հեռախոսներ և դրանց պահեստամասեր - խմբ.)։ "Հայաստանի կողմից ԿԽՄԿ-ի քաղաքական նպատակներով չարաշահումը հստակ վկայում է այն մասին, որ միջազգային ներկայության ընդլայնման կոչերը, այդ թվում ՄԱԿ-ի հետ կապված կազմակերպությունները, ոչ մի կապ չունեն մարդասիրական բնույթի մտահոգությունների հետ, ընդհակառակը, նպատակը մանիպուլյացիայի համար ավելի շատ գործիքներ ստանալն է", - հավաստիացրել է ադրբեջանցի դիվանագետը: Այնուհետև  նա փորձել է արդարացնել Քաշաթաղի միջանցքում ապօրինի անցագրային կետի տեղադրումը՝ ի հեճուկս եռակողմ պայմանավորվածությունների՝ շարունակելով միջանցքով, իբր, "սպառազինություն և ահաբեկիչներ" տեղափոխելու անհեթեթությունը։ Նրա խոսքով, եթե Հայաստանն իսկապես մտածեր տարածաշրջանի շարքային բնակիչների մասին, ապա երբեք չէր առարկի Ակնա (Աղդամ) - Ստեփանակերտ ճանապարհով բեռների առաքման դեմ:

 

"Այսպես կոչված Լաչինի միջանցքը ճանապարհ է Ադրբեջանի ինքնիշխան տարածքում, այն չունի էքստրատերիտորիալ կարգավիճակ և, ըստ 2020թ. նոյեմբերի 10-ի եռակողմ հայտարարության, նախատեսված է, առաջին հերթին, քաղաքացիների, բեռների տեղափոխման, տրանսպորտային միջոցների անցման համար ։ Ադրբեջանը, հավատարիմ մնալով եռակողմ հայտարարությամբ ստանձնած իր պարտավորություններին, այդ ճանապարհով տեղաշարժվելու թույլտվություն է տվել", - ասել է նա ՝ կրկին ներկայացնելով հրադադարի մասին փաստաթղթի ադրբեջանական մեկնաբանությունը: Մինչդեռ, իրական հայտարարությամբ, ընդհանրապես, նախատեսված չէ ադրբեջանական ներկայություն այդ միջանցքում։

"Ցեղասպանության մասին պնդումները նույնքան անհիմն ու կեղծ են։ Ադրբեջանի դեմ Հայաստանի մանիպուլյացիոն, կեղծ արշավն արտացոլված է նաև Լուիս Մորենո Օկամպոյի, այսպես կոչված, եզրակացության մեջ, որն իրեն ներկայացնում է որպես անկախ փորձագետ: Վերջերս միջազգային իրավունքի հայտնի փորձագետ Ռոդնի Դիքսոնը նախնական զեկույցում նշել է նրա պնդումների սխալ լինելը։ Ինչպես նշված է պարոն Դիքսոնի եզրակացության մեջ, Մորենո Օկամպոյի ներկայացրած պահանջները անհիմն են, թերի և մեղանչում են անճշտություններով: Այսպես, պնդումներն այն մասին, որ ներկայումս Ղարաբաղում ցեղասպանություն է տեղի ունենում, միանգամայն անհիմն են", - շարունակել է նա։

 

"Ադրբեջանի ինքնիշխանության եւ տարածքային ամբողջականության, ներառյալ Ղարաբաղը,  ճանաչման վերաբերյալ Հայաստանի ղեկավարության բանավոր հայտարարությունները ստեղծել են հիմք զգուշավոր լավատեսության համար՝ այն առնչությամբ, որ խաղաղությունն իսկապես հասանելի: Հիմա Հայաստանը պետք է  այդ հայտարարությունը վերածի իրական գործողությունների եւ դադարեցնի կասկածի տակ դնել

Ադրբեջանի ինքնիշխանությունը, այդ թվում՝ Ղարաբաղի տեղի հայ բնակիչների հումանիտար կարիքների պատրվակով։ Մենք վճռական ենք պաշտպանելու մեր ինքնիշխանությունն ու տարածքային ամբողջականությունը՝ ՄԱԿ կանոնադրության և միջազգային իրավունքի մեջ ամրագրված բոլոր օրինական միջոցներով, նույն կերպ մենք հավատարիմ ենք նշված այս երկու ուղիներին", - նշել է նա։

 

Ադրբեջանցի դիվանագետի խոսքով՝ Ադրբեջանի գործողությունները Լեռնային Ղարաբաղում այսօր "էթնիկ հայերի վերաինտեգրման" քաղաքականություն է: "Վստահ ենք, որ միջազգային հանրությունը և, առաջին հերթին, Անվտանգության խորհուրդը կաջակցեն իրավահավասարության և փոխադարձ հարգանքի վրա հիմնված այս մոտեցմանը՝ երկու երկրների օրինական շահերին համապատասխան ՝ միմյանց ինքնիշխանության, տարածքային ամբողջականության և սահմանների անձեռնմխելիության փոխադարձ ճանաչման և հարգանքի ճանապարհով", - եզրափակել է նա:

 

Իր հերթին՝ Թուրքիայի ներկայացուցիչն իր ելույթում նշել է, որ "Անկարան լրջորեն մտահոգված է միջազգային հարթակներն օգտագործելու Հայաստանի փորձերով՝ քաղաքական դրդապատճառներով մեղադրանքներ հնչեցնելու համար, այդ թվում ՝ Քաշաթաղի ճանապարհի թեմայով": "Պետք է հաշվի առնել Ադրբեջանի մտահոգությունը, պետք է նաև հարգել Ադրբեջանի ինքնիշխան իրավունքը ։ Ադրբեջանը վաղուց իր մտահոգությունն է հայտնում "Լաչինի ճանապարհի" չարաշահումների, ապօրինի բեռների ու զինված խմբավորումների ու հակահետևակային ականների տեղափոխման վերաբերյալ: Սակայն Ադրբեջանի այդ ազդակները հաշվի չեն առնվել: Ադրբեջանն իր ինքնիշխան իրավունքի շրջանակներում իրավունք ունի օրինական միջոցներ ձեռնարկել իր տարածքում", - հայտարարել Է Թուրքիայի ներկայացուցիչը, մոռանալով, որ Բաքուն չի կարողացել միջազգային դատարան ներկայացնել սպառազինության տեղափոխման մասին իր պնդումների ոչ մի իրական ապացույց։

 

Թուրք դիվանագետը հավաստիացրել է, որ այդ միջոցները ձեռնարկվել են մարդասիրական նկատառումներով՝ շատ զգուշորեն։ Նա խոսել է նաև Քաշաթաղի միջանցքի փոխարեն Ակնա-Ստեփանակերտ ճանապարհի ներդրման մասին։ "Ցավոք, Բաքվի այդ անկեղծ ջանքերը պատասխան չեն ստացել։ Մենք մտահոգված ենք, որ հարաբերությունների լիարժեք կարգավորման պատմական հնարավորությունը կարող է բաց թողնվել։ Մենք շարունակելու ենք վճռականորեն աջակցել և ակտիվ մասնակցություն ունենալ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև հարաբերությունների կարգավորմանը։ Մենք համոզված ենք, որ խնդրի լուծումը հնարավոր է երկխոսության եւ բարի կամքի դրսեւորման միջոցով", - եզրափակել է թուրք դիվանագետը։

 

Իր հերթին՝ ՄԱԿ-ում ԵՄ ներկայացուցիչ Սիլվիո Գոնցատոն հայտարարել է միջանցքում տիրող իրավիճակի վերաբերյալ մտահոգության մասին: "Ճանապարհը բաց չէ մարդասիրական բեռների համար ՝ չնայած ՄԱԿ-ի ՄԴ-ի որոշմանը։ Հաշվի ենք առնում Աղդամով մարդասիրական մատակարարումներ ապահովելու Ադրբեջանի պատրաստակամությունը, բայց դա չի կարելի դիտարկել որպես այլընտրանք Լաչինի միջանցքին։ Լեռնային Ղարաբաղի բնակչությունն իրավունքների և անվտանգության երաշխիքների կարիք ունի։ ԵՄ-ը կրկին կոչ է անում ուղիղ երկխոսության Ղարաբաղի հայերի և Բաքվի միջև, դա կարևոր է վստահության հաստատման համար", - եզրափակել է նա։