Արմինֆո. ԱՄՆ կոնգրեսական Ադամ Շիֆը նամակով դիմել է ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենին ՝ կապված Ադրբեջանի կողմից շարունակվող շրջափակման ֆոնին Արցախի շուրջ ստեղծված հումանիտար ծանր իրավիճակի հետ:
Բայդենին ուղղված նամակում, որը Շիֆը հրապարակել է Facebook - ի իր էջում, մասնավորապես, ասվում է. "Մեծարգո նախագահ, հունիսի 8-ին ձեզ նամակ գրելուց ի վեր, խորը մտահոգություն հայտնելով Ադրբեջանի կողմից Քաշաթաղի (Լաչինի) միջանցքի շրջափակման կապակցությամբ, որը Արցախը (Լեռնային Ղարաբաղը) արտաքին աշխարհին կապող միակ ճանապարհն է, ճգնաժամը զգալիորեն սրվել է և պահանջում է ձեր անձնական և անհապաղ ուշադրությունը։
2022 թվականի դեկտեմբերից Արցախի ժողովուրդն ապրում է Ադրբեջանի ապօրինի շրջափակման պայմաններում ՝ կործանարար հետևանքներով, երբ 120 000 մարդ զրկված է սննդի, ջրի, բժշկական ապրանքների և ծառայությունների, գազի և կայուն էլեկտրականության հասանելիությունից ։ Եվ եթե ավելի վաղ Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեն (ԿԽՄԿ) կարող էր ապահովել հիմնական սննդամթերքի եւ դեղորայքի սահմանափակ մատակարարում եւ հեշտացնել փոխադրումը անհետաձգելի բժշկական օգնության դեպքում, ապա մի քանի շաբաթ առաջ Ադրբեջանը փակել էր մուտքը նույնիսկ ԿԽՄԿ-ի համար: Ինչպես հայտարարել Է ԿԽՄԿ-ն,"տասնյակ հազարավոր մարդիկ ապավինում են մարդասիրական օգնությանը, որը նրանց հասնում է այդ երթուղիներով":
Կոնգրեսականն արձանագրել է, որ շարունակվող մեկուսացման պայմաններում քաղաքացիական բնակչության շրջանում կորուստներն արագ աճում են: Նրա խոսքով՝ կասկած չկա, որ այժմ իրավիճակն իրենից ներկայացնում է "սարսափելի հումանիտար ճգնաժամ", ինչի մասին օգոստոսի 7-ին հայտարարել է նաեւ ՄԱԿ-ի փորձագետների խումբը:
"Արցախի բնակչությունն օգնության խիստ կարիք ունի, այդ թվում ՝ խոցելի խավերը ՝ հղի կանայք, երեխաներ, տարեցներ և հաշմանդամներ ։ Կենսական նշանակության դեղամիջոցներն ու մանկական խառնուրդները գրեթե սպառվել են: Արցախի առողջապահական մարմինները հայտնում են թերսնուցման, դեղորայքի պակասի և անհետաձգելի բժշկական օգնության/տրանսպորտի բացակայության հետ կապված հիվանդացության և մահացության աճի մասին: Օրինակ ՝ հղի կանանց մոտ սակավարյունության մակարդակը հասել է մոտավորապես 90 տոկոսի, և թերսնուցման պատճառով ուշագնացության դեպքերի մասին լայնորեն հաղորդվել է: Դրա լուրջ հետևանքն այն է, որ անմեղ խաղաղ բնակիչներն ավելի ու ավելի հաճախ են տառապում թերսնումից և բախվում են սովամահության անխուսափելի սպառնալիքի ՝ Ալիևի կանխամտածված և ռազմավարական մտահղացմանը համապատասխան։
Այս պահին 400 տոննա մարդասիրական օգնություն փոխադրող բեռնատարների շարասյունը արգելափակված է Ադրբեջանի կողմից, որին թույլ չի տրվում մուտք գործել Արցախ: Այս գործողությունները միջազգային իրավունքի և 2020 թվականի հրադադարի մասին եռակողմ հայտարարության ակնհայտ խախտում են ։ ՄԱԿ - ի փորձագետների օգոստոսի 7-ի հայտարարության մեջ կոչ է հնչում Ադրբեջանին "կատարել Մարդու իրավունքների հարգման եւ պաշտպանության իր միջազգային պարտավորությունները, ներառյալ սննդի, առողջության, կրթության եւ կյանքի իրավունքը", եւ ես միանում եմ նրանց կոչին", - հայտարարել է Շիֆը:
Կոնգրեսականը նաև հավելել է, որ չնայած ԱՄՆ կառավարությունը, Եվրամիությունը, ՄԱԿ-ի փորձագետները և Ռուսաստանը դատապարտել են շրջափակումը և կոչ արել միջանցքը բացել կանոնավոր երթևեկության համար, Ադրբեջանն ամիսներ շարունակ անտեսում է նման հայտարարությունները: Նրա խոսքով ՝ ԱՄՆ պետքարտուղարությունը և ԱՄՆ ՄԶԳ-ն փորձել են դիվանագիտական ճանապարհով վերջ դնել Ալիևի կողմից Քաշաթաղի միջանցքի շրջափակմանը, սակայն հայտարարությունների և նման կոչերի ժամանակն ակնհայտորեն վաղուց անցել է:
"Միացյալ Նահանգները պետք է կոնկրետ գործողություններ ձեռնարկի եւ անմիջապես այլ գործիքներ կիրառի, որպեսզի ստիպի Ադրբեջանին վերադառնալ միջազգային իրավակարգի պահպանմանը", - ասել է Շիֆֆը:
Այս կապակցությամբ կոնգրեսականը կոչ է արել ԱՄՆ նախագահին ձեռնարկել հետևյալ քայլերը:
"Հրավիրել ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդի հրատապ նիստ (ՄԱԿ-ի ԱԽ՝ նվիրված Արցախի ճգնաժամին, հաշվի առնելով, որ Միացյալ Նահանգները նախագահում է այն)։ Այս իրավիճակը համապատասխանում է մեր երկրի մտադրությանը ՝ այս նստաշրջանը նվիրել պարենային անվտանգության բացակայության դեմ պայքարին և մարդու իրավունքների պաշտպանությանը, և հրատապ հարց է, որը պահանջում է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի ուշադրությունը: ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Գուտերեշը օգոստոսի 2-ի հայտարարության մեջ խորը մտահոգություն է հայտնել շարունակվող շրջափակման և իրավիճակի վատթարացման վերաբերյալ, և նա և ՄԱԿ-ի հատուկ զեկուցողները կոչ են արել գործողություններ ձեռնարկել:
Բացի այդ, հանձնարարել ՄԱԿ-ին առընթեր ԱՄՆ առաքելությանը գլխավորել ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդի բանաձևը, որով կոչ է արվում Ադրբեջանին անհապաղ կատարել Միջազգային դատարանի որոշումը, որով նախատեսվում է ՄԱԿ-ի փորձագետների խումբ ուղարկել Արցախ ՝ մարդու իրավունքների և հումանիտար իրավիճակի վերաբերյալ տեղեկատվություն հավաքելու և անկախ զեկույց պատրաստելու համար, ինչպես նաև պատժամիջոցներ կիրառել Ադրբեջանի դեմ ՝ միջազգային իրավունքի և մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրի աղաղակող խախտումների համար:
Հանձնարարել ԱՄՆ ՄԶԳ-ին և Պաշտպանության նախարարությանը գնահատել ԱՄՆ օգնության տարբերակները ՝ ցամաքային կամ օդային ճանապարհով Արցախ օգնություն հասցնելու համար, որպեսզի կանխվի անմեղ քաղաքացիական անձանց սովամահության միանգամայն իրական վտանգը:
Անձամբ զանգահարել Ալիևին և համոզել նրան վերացնել շրջափակումը։ Զգուշացրեք նրան, որ կլինեն հետևանքներ, այդ թվում ՝ պատժամիջոցներ, վիզային սահմանափակումներ և ԱՄՆ արտաքին օգնության դադարեցում, եթե շրջափակումը շարունակվի: Կոնգրեսում մեզանից շատերը կարծում են, թե Ադրբեջանը վաղուց պետք է զրկված լիներ ԱՄՆ-ի օգնությունից", - հավելել է Շիֆը։
Ընդ որում, կոնգրեսականը նշել է, որ պատրաստ է ցանկացած աջակցություն ցուցաբերել ԱՄՆ նախագահի վարչակազմի ջանքերին՝ այդ ճգնաժամի հաղթահարման ուղղությամբ, այդ թվում՝ նաև հանդիպում կազմակերպել հայ համայնքի ներկայացուցիչների հետ, որոնք կարող են ներկայացնել իրենց տպավորությունները Արցախում աղետալի իրավիճակի վերաբերյալ: "Ժողովրդի բնաջնջման այս անմարդկային ու չար արշավը ցավալիորեն ծանոթ է հայերին, որոնց նախնիները 108 տարի առաջ վերապրել են Հայոց ցեղասպանության սարսափը ։ Արցախի շուրջ ստեղծված իրավիճակի վերաբերյալ օգոստոսի 7-ին հրապարակված փորձագիտական եզրակացության մեջ Միջազգային քրեական դատարանի նախկին դատախազ և իրավական հարցերով միջազգային փորձագետ Լուիս Մորենո Կամպոն հայտարարել է. "ողջամիտ հիմքեր կան ենթադրելու, որ 2023 թվականին Լեռնային Ղարաբաղում բնակվող հայերի նկատմամբ ցեղասպանություն է իրականացվում":
Նա հայտարարել է. "Ադրբեջանի անվտանգության ուժերի կողմից Լաչինի միջանցքի շրջափակումը, որը խոչընդոտում է ցանկացած սննդամթերքի, դեղորայքի եւ առաջին անհրաժեշտության այլ իրերի հասանելիությունը, պետք է դիտարկվի որպես ցեղասպանություն ՝ ցեղասպանության մասին կոնվենցիայի II (գ) հոդվածի համաձայն. խմբի համար ֆիզիկական ոչնչացման համար նախատեսված կենսապայմանների կանխամտածված ստեղծում / այստեղ դիակիզարաններ չկան և մաչետե հարձակումներ չկան։ Սովը ցեղասպանության անտեսանելի զենքն է։ Առանց անհապաղ արմատական փոփոխությունների հայերի այս խումբը կոչնչացվի մի քանի շաբաթից"։
Մենք խոստացել ենք՝ "այլևս երբեք", պարոն նախագահ, բայց այսօր Արցախի ժողովուրդը կանգնած է ադրբեջանական ավտորիտար ռեժիմի կողմից էթնիկ զտումների և ցեղասպանության իրական վտանգի առջև: 2023 թվականի ապրիլի 24-ին, երբ աշխարհասփյուռ հայությունը ոգեկոչեց Հայոց ցեղասպանության 108-րդ տարելիցը, դուք բարձրաձայն հայտարարեցիք։ "Այստեղ և ամբողջ աշխարհում հայ ժողովուրդը հույսով դիմավորեց ատելության չարիքը։ Նրանք վերականգնել են իրենց համայնքները։ Նրանք փայփայում էին իրենց ընտանիքները և պահպանում իրենց մշակույթը: Նրանք զորացրել են մեր ազգը: Նրանք նաեւ պատմել են իրենց եւ իրենց նախնիների պատմությունները, որպեսզի հիշեն եւ երաշխավորեն, որ 108 տարի առաջ տեղի ունեցածի նման ցեղասպանություն այլեւս երբեք չի կրկնվի":
Այսօր եկեք թարմացնենք այդ խոստումը։ Եկեք կրկին պարտավորվենք հանդես գալ ատելության դեմ, պաշտպանել մարդու իրավունքները և կանխել վայրագությունները: Պարոն նախագահ, Դուք եղել եք պատմության ճիշտ կողմում, ասել եք իշխանության ճշմարտությունը, և հիմա եկել է այդ խոստումը կատարելու, Արցախի ժողովրդի կողքին կանգնելու և Հայոց ցեղասպանության կրկնություն թույլ չտալու ժամանակը:
Շնորհակալություն ուշադրության համար: Ես պատրաստ եմ աշխատել Ձեր վարչակազմի հետ ՝ ի աջակցություն Արցախի ժողովրդի", - նշել է Շիֆը Բայդենին ուղղված նամակում։
Նշենք, որ անցած շաբաթվանից ամերիկահայերը բողոքի ակցիաներ են իրականացնում ԱՄՆ-ի տարբեր կառույցների առջև ՝ Արցախի շարունակվող պաշարման ֆոնին: Անցած շաբաթ նրանք նաև պիկետ են անցկացրել կոնգրեսական Ադամ Շիֆի գրասենյակի առջև և պահանջել են նրանից անհապաղ մեկնել Արցախ և տեղում իրավիճակի մասին զեկույց պատրաստել: Շիֆը խոստացել է նամակ գրել Բայդենին ՝ խնդրելով աջակցել Արցախի ապաշրջափակմանը և իր ներկայացուցչին գործուղել տարածաշրջան ։