Արմինֆո. ՄԱԿ-ի փորձագետների խումբն անհանգստություն է հայտնել Ադրբեջանի կողմից Քաշաթաղի (Լաչինի) միջանցքի շարունակական շրջափակման առնչությամբ, ինչը հանգեցրել է Լեռնային Ղարաբաղի տարածաշրջանում ծանր հումանիտար ճգնաժամի:
ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի կայքում հրապարակված հայտարարության մեջ արձանագրվում է, որ վերջին յոթ ամիսների ընթացքում (2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ից-խմբ.) Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանին կապող միակ ճանապարհի շրջափակումը հանգեցրել է այն բանին, որ բնակչությունը բախվել է սննդամթերքի, դեղորայքի եւ հիգիենայի միջոցների սուր պակասի: Նշվում է, որ այդ գործողություններն ազդել են բժշկական եւ կրթական հաստատությունների աշխատանքի վրա, վտանգել են բնակիչների կյանքը, հատկապես՝ երեխաների, հաշմանդամների, տարեցների, հղի կանանց եւ հիվանդների, որոնք զգալի ռիսկի են ենթարկվում:
"Լաչինի միջանցքի շրջափակումը արտակարգ հումանիտար իրավիճակ է, որը հանգեցրել է հիմնական սննդամթերքի սուր պակասի, այդ թվում ՝ արեւածաղկի ձեթի, ձկան, հավի, կաթնամթերքի, , շաքարի եւ մանկական սննդի", - հայտարարել են ՄԱԿ - ի փորձագետները:
Այս կապակցությամբ ՄԱԿ-ի մասնագետները նախազգուշացրել են, որ տարածաշրջանն արագորեն սպառում է իր բժշկական պաշարները, իսկ հիվանդանոցները պայքարում են օգնություն ցուցաբերելու համար, քանի որ շտապօգնության մեքենաների աշխատանքը դժվար է վառելիքի պաշարների կրճատման պատճառով:
Փորձագետները կոչ են արել Ադրբեջանի իշխանություններին անհապաղ վերականգնել Քաշաթաղի միջանցքով մարդկանց, տրանսպորտային միջոցների և բեռների ազատ և անվտանգ տեղաշարժը երկու ուղղություններով ՝ համաձայն 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հրադադարի համաձայնագրի:
Նրանք նաև կոչ են արել տարածաշրջանում տեղակայված ռուսական խաղաղապահ ուժերին ՝ պաշտպանել միջանցքը ՝ հրադադարի համաձայնագրի պայմաններին համապատասխան ։
"Վերացնելով շրջափակումը ՝ իշխանությունները կարող են թեթևացնել հազարավոր մարդկանց տառապանքները Լեռնային Ղարաբաղում և ապահովել մարդասիրական օգնության անարգել հոսքը քաղաքացիական բնակչությանը ։ Չափազանց կարևոր է ապահովել բոլոր մարդկանց անվտանգությունը, արժանապատվությունն ու բարեկեցությունն այս կրիտիկական պահին", - հայտարարել են նրանք ։
"Մենք կոչ ենք անում Ադրբեջանի կառավարությանը հարգել մարդու իրավունքների հարգման և պաշտպանության իր միջազգային պարտավորությունները, ներառյալ սննդի, առողջության, կրթության և կյանքի իրավունքը: Մենք նաեւ ընդգծում ենք ներգրավված բոլոր կողմերի միջեւ համագործակցության եւ երկխոսության կարեւորությունը՝ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության խաղաղ եւ կայուն կարգավորման հասնելու համար", - հայտարարել են ՄԱԿ-ի փորձագետները:
Հայտարարությունը պատրաստել են սնվելու իրավունքի հարցով հատուկ զեկուցող Մայքլ Ֆահրին, կրթության իրավունքի հարցով հատուկ զեկուցող Ֆարիդա Շահիդը, տարեցների մարդու բոլոր իրավունքների պահպանման գծով անկախ փորձագետ Կլաուդիա Մալերը, հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների հարցով հատուկ զեկուցող Ջերարդ Քուինը:
"Հատուկ զեկուցողները մաս են կազմում Մարդու իրավունքների խորհրդի, այսպես կոչված, հատուկ ընթացակարգերի ։ Հատուկ ընթացակարգերը, որոնք բաղկացած են ՄԱԿ - ի Մարդու իրավունքների համակարգի անկախ փորձագետների ամենամեծ մարմնից, փաստահավաք և մոնիտորինգի խորհրդի անկախ մեխանիզմների ընդհանուր անվանումն են, որոնք ուսումնասիրում են հատուկ երկրների իրավիճակները կամ աշխարհի բոլոր մասերի թեմատիկ խնդիրները: Հատուկ ընթացակարգերի փորձագետներն աշխատում են կամավոր հիմունքներով. Նրանք ՄԱԿ-ի աշխատակիցներ չեն և աշխատավարձ չեն ստանում իրենց աշխատանքի համար: Նրանք անկախ են ցանկացած կառավարությունից կամ կազմակերպությունից և գործում են իրենց անձնական կարողությամբ", - ասվում է կազմակերպության կայքում զետեղված հաղորդագրությունում։
Հավելենք, որ Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն արդեն արձագանքել է փորձագետների այս կոչին ՝ վստահեցնելով, որ պնդումները, թե միջանցքն արգելափակված է, հորինվածք են: ԱՀ ԱԳՆ-ն հին երգ է սկսել միջանցքով, իբր, արգելված ապրանքների տեղափոխման մասին, թեև 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ, ընդհանրապես, չի որոշվել փոխադրման համար թույլատրված ապրանքների ցանկը։ Ավելին, ադրբեջանական ուժերն ընդհանրապես չպետք է ներկա լինեին միջանցքում ։ Մինչդեռ իրականում նրանք ապօրինի մուտք են գործել միջանցք, որն ամբողջությամբ փակ է հունիսի 15-ից, և այնտեղ ապօրինի անցակետ տեղադրել։ Ադրբեջանական ավանդական ոգով Բաքվում ՄԱԿ-ի փորձագետներին մեղադրել են կողմնակալության համար ։