Չորեքշաբթի, 24 Մայիսի 2023 14:41

Արմինֆո.Հայաստանը բարելավել է իր դիրքերը Freedom House հեղինակավոր միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպության աշխարհում ժողովրդավարության "Անցումային շրջանի երկրներ 2023" վարկանիշում։

 

Հայաստանը վարկանշային աղյուսակում զբաղեցրել է 35-րդ հորիզոնականը՝ մեկ դիրքով բարելավելով իր ցուցանիշները և տեղավորվելով հիբրիդային ռեժիմ ունեցող երկրների շարքում:

 

"Քաղաքացիական հասարակության վարկանիշը բարելավվել է 4,50-ից մինչև 4,75 ՝ շնորհիվ լրագրողական հետաքննությունների աստիճանական բարելավման, ինչը հանգեցնում է քրեական հետաքննությունների և քաղաքական փոփոխությունների, դատարանում զանգվածային լրատվամիջոցների հաջողության՝ տեղեկատվության ազատությանն առնչվող գործերով, և կառավարության կողմից "ծանր վիրավորանքների մասին"օրենքի ապաքրեականացման:

 

Independent Media-ի վարկանիշը բարելավվել է 2,75-ից մինչև 3,00 ՝ շնորհիվ քաղաքացիական հասարակության կազմակերպությունների ավելի ակտիվ մասնակցության պետական որոշումների կայացման և քաղաքականության մշակման գործընթացներում, քաղաքացիական հասարակության կողմից ցույց տրված ազդեցության պետական քաղաքականության փոփոխության և քաղաքացիական հասարակության կազմակերպությունների և իշխանության ճյուղերի միջև ինստիտուցիոնալացված հարաբերությունների: Արդյունքում Հայաստանում ժողովրդավարության վարկանիշը 3,04 - ից բարելավվել է մինչև 3,11", - ասված է վարկանիշի մասին տեղեկանքում։

 

Հիբրիդային ռեժիմ ունեցող երկրների թվում է նաև Հայաստանի հարևան Վրաստանը, որը գտնվում է 34-րդ հորիզոնականում ՝ իր ցուցանիշները վատացնելով մեկ հորիզոնականով:

 

Հայաստանի մյուս հարևանը՝ Ադրբեջանը, զբաղեցնում է առաջին հորիզոնականը և դասվում է համախմբված ավտորիտար ռեժիմ ունեցող երկրների շարքին։ Հայաստանի եւս երկու հարեւանների՝ Իրանի եւ Թուրքիայի վերաբերյալ տվյալներ չկան։

 

Հայաստանի դաշնակից Ռուսաստանը 2-րդ հորիզոնականում է՝ նույնպես համալրելով համախմբված ավտորիտար ռեժիմ ունեցող երկրների ցանկը։

 

Զեկույցի ամփոփագրում նշվում է, որ Ուկրաինան (39-րդ հորիզոնական), Մոլդովան (36-րդ հորիզոնական

տող) և Հայաստանը վերջին տարիներին անշեղորեն կատարելագործել են իրենց ժողովրդավարական ինստիտուտներ, ինչին նպաստել են քաղաքացիական ակտիվությունն ու ընտրությունները։

"Չնայած ավտորիտար ագրեսիաները սպառնում էին նրանց հիմնական անվտանգությանը, ժողովուրդը և նրա ազատ ընտրված առաջնորդները պայքարում էին կառավարման բարելավման համար ՝ տեղական ՀԿ - ների և մասնագետների հետ սերտ համագործակցության միջոցով", - ասվում է հաղորդագրության մեջ:

 

Միևնույն ժամանակ, արձանագրվում է, որ Ուկրաինա ռուսական ներխուժումն զգաստացրել է ողջ աշխարհը, սակայն համանման սցենար է ծավալվում Կովկասում և շատ ավելի քիչ ուշադրություն է ստանում։ "2020 թվականի հաղթանակից հետո Իլհամ Ալիևի ռեժիմը շարունակել է ռազմական ճանապարհով հետապնդել իր տարածքային հավակնությունները։ 2022 թվականին նա խոշոր ներխուժում կատարեց Հայաստանի Հանրապետություն, իսկ 2023 թվականի սկզբին էլ ավելի մեկուսացրեց Լեռնային Ղարաբաղում մնացած էթնիկ հայերին՝ "բնապահպանական բողոքի" քողի տակ արգելափակելով կարևորագույն ճանապարհային հաղորդակցությունը։ Լեռնային Ղարաբաղի և Հայաստանի մասերի նկատմամբ Բաքվի վերահսկողության ընդլայնումը կոչնչացնի տեղի բնակչության ազատություններն ու անվտանգությունը։ Ժողովրդավարական կառավարությունները չպետք է անտեսեն վտանգը ։ Նրանք պետք է ձեռնարկեն բոլոր հնարավոր քայլերը Հայաստանում ժողովրդավարության ամրապնդման և բոլոր նրանց պաշտպանության ապահովման համար, ովքեր ապրում են Ադրբեջանի իշխանության տակ կամ փախչում են օկուպացիայից", - ասվում է հաղորդագրության մեջ։

 

Ուշադրություն է հրավիրվում նաև այն փաստի վրա, որ Հայաստանը դեռևս չի դիմել ԵՄ-ին անդամակցելու համար, սակայն 2022 թվականին շարունակել է հասնել ժողովրդավարական հաջողությունների ՝ դառնալով վարկանիշում միակ երկիրը, որը բարելավել է մեկից ավելի ցուցանիշ։ Այնուամենայնիվ, վատթարացման հավանականությունը պահպանվում է: "Հաշվի առնելով Հայաստանի կախվածությունը ավտորիտար Ռուսաստանից՝ իր բացահայտ թշնամական և նույնքան ավտորիտար հարևան Ադրբեջանից ռազմական պաշտպանության առումով, Հայաստանի ժողովրդավարությունը բախվում է բացառիկ հզոր հանդիպակաց քամիների", - նշել են FH-ում:

 

Ընդ որում, ընդգծվում է, որ Վրաստանի կառավարության վատ աշխատանքը կտրուկ հակադրվում է Հայաստանում, Մոլդովայում և Ուկրաինայում  հիբրիդային ռեժիմների հաջողություններին։

 

Զեկույցում նշվում է, որ հաշվետվությունում ընդգրկված 29 երկրներից 11-ում ժողովրդավարության ցուցանիշները նվազել են, իսկ 7 երկրներում դրանք բարելավվել են: Այնուամենայնիվ, քաղաքացիական ակտիվիստները և ժողովրդավարական առաջնորդները շարունակել են պայքարել տարբեր տարածաշրջաններում ավելի լավ կառավարման համար:

 

Նշենք, որ զեկույցում երկրների ժողովրդավարությունը գնահատվում է 1-100 սանդղակով, որտեղ 1 - ը վատթարագույն արդյունքն է, իսկ 100-ը՝ լավագույն։