Ռուսաստանցի փորձագետ. Տեղ գյուղի մոտ տեղի ունեցած միջադեպը տալիս է հայ-ադրբեջանական հակամարտության այսօրվա փուլի որակյալ ռենտգեն պատկերը

Արմինֆո.Տեղ գյուղի մոտի միջադեպը հայ - ադրբեջանական հակամարտության «ռենտգեն պատկերն է»: Նման կարծիքի է պ.գ.թ., ՄՄՀՊԻ-ի Միջազգային հետազոտությունների ինստիտուտի Եվրաատլանտյան անվտանգության կենտրոնի առաջատար գիտաշխատող Սերգեյ Մարկեդոնովը։

Փորձագետը փաստել է, որ միջադեպերը Լեռնային Ղարաբաղում և հայ-ադրբեջանական սահմանի երկայնքով հազվադեպ չեն: Այդ առնչությամբ նա ափսոսանքով արձանագրել է, որ դրանք քաղաքական գործիչների, փորձագետների և լրատվամիջոցների կողմից ընկալվում են որպես առօրյա։ «Այդուհանդերձ, Տեղ գյուղի մոտ տեղի ունեցած միջադեպը պահանջում է սեւեռուն ուշադրություն: Այդ բնակավայրը գտնվում է Հայաստանի Գորիս քաղաքից 10 կմ և չճանաչված Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության մայրաքաղաք Ստեփանակերտից 40 կմ հեռավորության վրա: Ապրիլի 11-ին տեղի ունեցած բախումների հետևանքով զոհվել է 7 մարդ: Տեղի մոտ տեղի ունեցած միջադեպը նման բնույթի առաջին նշանակալից իրադարձությունն էր Հայաստանի տարածքում՝ ԵՄ առաքելության տեղակայումից հետո (EU Mission in Armenia - EUMA):

"Տեղի ունեցած միջադեպը հերթական անգամ ցույց տվեց, որ սահմանազատված սահմանի բացակայության դեպքում անհրաժեշտ է պահպանել 1991 թվականի գիծը": ԵՄ-ը նույնպես հակամարտող կողմերին կոչ է արել ինտենսիվացնել սահմանազատման շուրջ բանակցությունները, ինչպես նաեւ "այդ գործընթացին աջակցելու" իրենց պատրաստակամությունն է հայտնել", - նշել է Մարկեդոնովը:

Նրա խոսքով՝ Ադրբեջանի հետ սահմանին եվրոպացի դիտորդներ տեղակայելիս պաշտոնական Երևանի առանցքային նկատառումներից մեկը ՀԱՊԿ-ի անարդյունավետության մասին թեզն էր: "Կազմակերպությունը, իբր, միայն զսպվածության կոչ է անում հակամարտության մասնակիցներին, չի նշում մեղավորներին, դանդաղ է արձագանքում։ Բայց գործնականում պարզվեց, որ EUMA-ն էլ չի շտապում նշել մեղավորին ամենայն որոշակիությամբ։ Եվ բանակցությունների ու ապագայում միջադեպերից զերծ մնալու անհրաժեշտության մասին կոչերն էլ՝  հենց այնպես, նոու-հաու։ Ռուսաստանը սպասելիորեն օգտվեց եվրոպական առաքելության շփոթմունքից և Երևանի գործընկերներին, ինչպես նաև urbi et orbi-ին մատնանշեց այդ փաստը։ Նկատենք, որ ՀԱՊԿ առաքելության տեղակայման հարցը քննարկվում է։ Եվ, ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչների խոսքերով, "գնդակը Երևանի կողմում է", - հավելել է նա։

«Բայց արդյո՞ք դա միայն եվրոպացիների շփոթություն է: Արդյո՞ք Տեղի պատմությունն վեր չի հանում ավելի խորը շերտեր։ Մեր կարծիքով, վեր է հանում: Եվ՝ միանգամից մի քանիսը: Նախ, Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ հակամարտությունը ղարաբաղյան չէ. միջպետական սահմանի եւ երկու երկրների քաղաքական-աշխարհագրական ուրվագծերի կոնֆիգուրացիա՝ ահա առանցքային թեման, իսկ Տեղի նման գյուղերը քիչ չեն", - ընդգծել է նա։

Երկրորդ, շարունակել է Մարկեդոնովը, Բաքուն եւ Երեւանն իրենք չեն կարող եւ չեն ցանկանում հասնել փոխշահավետ փոխզիջման, դա նրանց փոխարեն անում են տարբեր «բրոքերներ»՝ ազնվության եւ գեղեցիկի մասին սեփական պատկերացումների չափով։

«Երրորդ ՝ ավելի քան երբևէ հակամարտությունում ուժեղ է աշխարհաքաղաքականությունը։ Մինչև 2022 թվականը Արևմուտքն ու Ռուսաստանը բացահայտ չէին մրցակցում հայ-ադրբեջանական ուղղությամբ։ Իսկ այժմ այստեղ է եկել տխրահռչակ : Այժմ աշխարհաքաղաքական ընդդիմախոսի ցանկացած շփոթություն և ցանկացած վրիպում օգտագործվում է նրա դեմ։ Եվ, հավատացեք, Ղարաբաղում ՌԽԶ-ի ցանկացած դժվարություն Արևմուտքը հաճույքով կըմբոշխնի։ Եվ ահա այստեղ հարցն արդեն առնչվում է պրագմատիկային։ Արդյո՞ք արժե կենտրոնանալ աշխարհաքաղաքական ճաշակի վրա, թե՞ ավելի լավ է ոչ թե ուրիշինը նախատել, այլ ակտիվորեն առաջ տանել սեփականը (մտքով, իհարկե, հասկանալով ուրիշների սխալ հաշվարկներն ու ձախողումները)>, - կարծում է նա։

Այսպիսով, կարծում է ռուս փորձագետը, Տեղը տալիս է հայ - ադրբեջանական հակամարտության այսօրվա փուլի որակյալ ռենտգեն պատկերը։ «Եվ ախտորոշումը շատ բարդ է»,- ամփոփել է նա: