Արմինֆո. Բերձորի (Լաչինի) միջանցքի շարունակվող շրջափակումը վտանգում է հազարավոր մարդկանց կյանքեր Ադրբեջանից անջատված Լեռնային Ղարաբաղի տարածաշրջանում, այսօր հայտարարել է Amnesty International-ը: Իրավապաշտպան կազմակերպությունը կոչ է արել Ադրբեջանի իշխանություններին և ռուս խաղաղապահներին անհապաղ ապաշրջափակել Լաչինի միջանցքը և վերջ դնել ծավալվող հումանիտար ճգնաժամին։
Կազմակերպության հաղորդագրության մեջ հիշեցվում է, որ Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանին միացնող ճանապարհը 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ից փակ է բոլոր քաղաքացիական և առևտրային փոխադրամիջոցների համար՝ այն բանից հետո, երբ այն արգելափակվել է տասնյակ բողոքող ադրբեջանցիների կողմից. տարածված կարծիքի համաձայն ՝ ցուցարարները գործել են երկրի իշխանությունների աջակցությամբ։
"Ստեղծված իրավիճակում Լեռնային Ղարաբաղում բնակվող շուրջ 120 հազար էթնիկ հայեր զրկվել են առաջին անհրաժեշտության ապրանքների և ծառայությունների, այդ թվում ՝ կենսական նշանակության դեղամիջոցների և բժշկական սպասարկման հասանելիությունից։ Ըստ տեղական առողջապահական մասնագետների և տարածաշրջանի բնակիչների, հաստատված շրջափակումն առավելապես ազդում է ռիսկային խմբերի մարդկանց վրա, ներառյալ կանայք, տարեցները և հաշմանդամություն ունեցող անձինք", -
նշվում է հաղորդագրության մեջ:
"Շրջափակումը հանգեցրել է պարենի եւ դեղորայքի սուր պակասի, քանի որ Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի եւ ռուս խաղաղապահների կողմից տրամադրվող մարդասիրական օգնությունը բավարար չէ բոլոր նրանց համար, ովքեր դրա կարիքն ունեն ։ Էլեկտրաէներգիայի, բնական գազի և ավտոմոբիլային վառելիքի մատակարարման խափանումները հսկայական դժվարություններ են ստեղծում, հատկապես այն խմբերի համար, որոնք առավել խոցելի են խտրականության և մարգինալացման համար: Դա պետք է անհապաղ դադարեցնել", - հայտարարել է Amnesty International-ի Արեւելյան Եվրոպայի եւ Կենտրոնական Ասիայի գծով տնօրեն Մարի Ստրազերսը։
"Ադրբեջանական իշխանությունները միջազգայնորեն ճանաչված ինքնիշխանություն ունեն այդ տարածքների նկատմամբ, նրանք նաև վերահսկում են այն տարածքը, որտեղ իրականացվում է շրջափակումը։ Ադրբեջանը պարտավոր է ապահովել, որ Լեռնային Ղարաբաղի բնակչությունը չզրկվի սննդամթերքից, առաջին անհրաժեշտության այլ ապրանքներից և դեղերից: Իր հերթին, ռուսական խաղաղապահ առաքելությունը պետք է ապահովի միջանցքի անվտանգությունը։ Սակայն երկու կողմերն էլ ակնհայտորեն չեն կատարում իրենց պարտավորությունները", - հավելել է Մարի Ստրազերսը։
Լեռնային Ղարաբաղի դե ֆակտո իշխանությունների խոսքերով, մինչեւ շրջափակման սկսվելը տարածաշրջան օրական ժամանում էր մոտ 1200 ավտոմեքենա, իսկ այժմ դրանց թիվը կրճատվել է մինչեւ հինգ-վեց բեռնատար, որոնք պատկանում են ռուսական խաղաղապահ առաքելությանը եւ ԿԽՄԿ-ին:
Իրավապաշտպան կազմակերպությունում ընդգծել են, որ առողջապահության հասանելիությունը դարձել է առավել սուր խնդիր տարածաշրջանում, որը հայտնվել է շրջափակման մեջ, պակասում են դեղամիջոցները եւ բժշկական նշանակության ապրանքները, հաղորդվում է նաեւ ամբուլատոր բուժում ապահովելու համար վառելիքի պակասի մասին: "Ստեղծված իրավիճակը հատկապես ծանր են տանում տարեց մարդիկ եւ հաշմանդամություն ունեցող մարդիկ, որոնցից շատերը քրոնիկ հիվանդություններ ունեն.նրանց համար բժշկական ծառայությունների հասանելիությունը խիստ սահմանափակ է, իսկ որոշ դեպքերում ՝ բոլորովին անհնար", - նշել են Amnesty International-ում:
Առողջապահության ոլորտի մասնագետները, տարեցները և հաշմանդամություն ունեցող անձինք պատմել են, որ շատ դժվար է դարձել քրոնիկ հիվանդությունների դեմ դեղեր ձեռ բերելը, այդ թվում ՝ արյան ճնշումը վերահսկելու համար, սրտի հիվանդությունների, էպիլեպսիայի, ասթմայի համար անհրաժեշտ դեղեր, ինչպես նաև ցավազրկողներ և հակաբիոտիկներ, որոշ դեղամիջոցներ, ընդհանրապես, անհետացել են վաճառքից, իսկ Լեռնային Ղարաբաղում շատ դեղատներ ամբողջությամբ փակվել են: Այն դեպքերում, երբ մարդկանց, այնուամենայնիվ, հաջողվել է գտնել անհրաժեշտ դեղամիջոցները, դրանք շրջափակման պատճառով զգալիորեն ավելի թանկ են արժեցել, ինչն ստիպել է հիվանդ մարդկանց կրճատել դրանց օգտագործումը։
Շրջափակումը պարենի պակաս է առաջացրեց, ինչը ստիպեց տարածաշրջանի դե ֆակտո իշխանություններին հունվարի սկզբին ներդնել քարտային համակարգ: Հարցվածները պատմել են, որ չնայած այն բանին, որ այդ ջանքերն օգնել են կանխել հիմնական սննդամթերքի գների կտրուկ աճը, թարմ բանջարեղենն ու մրգերն ամբողջությամբ անհետացել են խանութների դարակներից, իսկ կաթի ու ձվի համար, երբ դրանք հայտնվում են վաճառքում, երկար հերթեր են գոյանում:
Տեղի բնակիչների եւ մասնագետների շրջանում հարցումների արդյունքում Amnesty International-ը պարզել է, որ կանանց և երեխաների շրջանում իմունային անբավարարության, սակավարյունության, վահանաձեւ գեղձի հիվանդությունների և շաքարախտի վատթարացման դեպքերի զգալի աճ է գրանցվել, ինչը սննդի պակասի ուղղակի արդյունք է: Լեռնային Ղարաբաղում մի քանի բուժաշխատողներ Amnesty International-ին հայտնել են հղի կանանց մոտ բարդությունների աճի մասին. Բացի այդ, ավելացել է վիժումների և վաղաժամ ծնունդների թիվը, քանի որ ապագա մայրերը չեն կարողացել ստանալ հղիության ընթացքում իրենց համար անհրաժեշտ կենսական դեղամիջոցներն ու սննդանյութերը։
Հաշմանդամություն ունեցող մարդիկ, այդ թվում ՝ քիչ շարժունակները, պատմել են, որ շրջափակման ժամանակ ավելի շատ են տուժել մեկուսացումից, քանի որ վառելիքի բացակայության պատճառով չեն կարողացել օգտվել ոչ հասարակական, ոչ անձնական տրանսպորտից:
Շրջափակման մյուս ծանր հետևանքների թվում պետք է նշել կրթության իրավունքի խախտումը ։ Բոլոր դպրոցներն ու մանկապարտեզները, ու հաճաախում է շուրջ 27 հազար երեխա, ժամանակավորապես փակվել են ջեռուցման բացակայության պատճառով: Չնայած դպրոցները մասամբ բացվել են 2023 թվականի հունվարի 30-ին, դասերը սահմանափակվում են օրական չորս ժամով:
Լեռնային Ղարաբաղի հազար հարյուր բնակիչներ մնացել են տարածաշրջանի սահմաններից դուրս եւ չեն կարողանում տուն վերադառնալ շրջափակման սկզբից ի վեր, այդ թվում ՝ առնվազն 270 երեխա: Նրանց տեղավորում են հյուրանոցներում, հարազատների կամ կամավորների մոտ՝ Հայաստանում։
Գազի եւ բենզինի դեֆիցիտը սրվում է մատակարարման հաճախակի ընդհատումների պատճառով,
Ադրբեջանի կողմից գազի և էլեկտրաէներգիայի անջատումների հետևանքով, որոնք տեւում են օրական միջինը վեց ժամ:
"Քանի որ շրջափակումը շարունակվում է արդեն իններորդ շաբաթը, բոլորը սպասում են
Ադրբեջանի իշխանությունների և ռուս խաղաղապահների գործուն քայլերին։ Մենք երկու կողմերին կոչ ենք անում անհապաղ արդյունավետ միջոցներ ձեռնարկել մարդու իրավունքների ոլորտում միջազգային չափանիշներին համապատասխան, որպեսզի անհապաղ դադարեցվի միջանցքի շրջափակումը եւ վերջ դրվի ծավալվող հումանիտար ճգնաժամին", - հայտարարել է Մարի Ստրազերսը:
Amnesty International-ը 16 հեռախոսային հարցազրույց է անցկացրել տարածաշրջանի դե ֆակտո իշխանությունների ներկայացուցիչների, բուժաշխատողների եւ Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչների հետ: Լեռնային Ղարաբաղը Ադրբեջանից աաանջատված տարածաշրջան է, որը բնակեցված է առավելապես էթնիկ հայերով եւ անկախություն է հռչակել որպես Արցախի Հանրապետություն՝ 1991թ.:
Հարություն Մանգոյան. Հայաստանի առողջապահության համակարգին հարկավոր են կանոններ, և դրանցով պետք է աշխատել ու զարգանալ
Ռուս փորձագետ. Արցախից խաղաղապահների հեռացումն ինքնըստինքյան կհանգեցնի Գյումրիից ՌԴ ռազմակայանի դուրսբերման եւ Երեւանի իրական վերակողմնորոշման դեպի Արևմուտք
ՀԱՊԿ ծալովի հովանոցը կամ ով է Կովկասում լավ ապրում
Հայաստանում ստեղծվում է "Մայր Հայաստան" նոր շարժում
Փաշինյանն Էրդողանին շնորհավորել է նախագահական ընտրություններում հաղթանակի կապակցությամբ
Քաղաքական գործիչ. Ժողովուրդը պետք է հաղթահարի ինքն իրեն և վերադարձնի պետականություն և հայրենիք ունենալու իր իրավունքը
Արցախի Ազգային ժողովը ողջ հայությանը կոչ է արել թույլ չտալ Հայաստանի իշխանությունների աղետալի քայլերը
Ռուբեն Վարդանյան. ես չգիտեմ, պարոն Փաշինյան, ինչքան եք մնալու ղեկավար, բայց ես ձեզ ասում եմ. դուք վտանգավոր բաներ եք անում
Փաշինյանը բացել է "Օվերտոնի պատուհանը" և հայտնվել ծուղակում. ընդդիմադիր քաղաքագետ
Շառլ Միշելը պատմել է Ալիևի և Փաշինյանի հետ հանդիպման արդյունքների մասին. արդյունքները Հայաստանի համար անմխիթար են
Ռուբեն Վարդանյանը հաղորդել է Արցախի անվտանգության և զարգացման ճակատի ստեղծման մասին
Թուրքիայի քրդամետ Ժողովրդադեմոկրատական կուսակցություն. մարդկության դեմ հանցագործություններին հակազդեցությունը կարևոր քայլ է ընդհանուր և իրավահավասար ապագա և սոցիալական աշխարհ կառուցելու համար
Ադամ Շիֆը Լեռնային Ղարաբաղի անկախության ճանաչման վերաբերյալ օրինագիծ է պատրաստել
Հայաստանն անվտանգության ճգնաժամ է ապրում, բայց այդ ճգնաժամն այսօր չի ստեղծվել․Փաշինյան
Փորձագետ. Հանրային իմունիտետի լուրջ խնդիր ունեցող երկրում ընդդիմությունը պիտի կրկնակի, եռակի ավելի զգոն, մոբիլ ու պատասխանատու լինի
Հայաստանում Գերմանիայի դեսպանությունն այսուհետ վիզայի հերթագրումը կիրականացնի սպասելացուցակով
