Փորձագետները գնահատել են ռազմական դրության պայմաններում ինտերնետն անջատելու Արդարադատության նախարարության առաջարկը

Արմինֆո. ՀՀ իշխանությունները, առաջարկելով փոփոխություններ կատարել "Ռազմական դրության իրավական ռեժիմի մասին" օրենքում, քայլեր են ձեռնարկում 2020-2022 թվականների ռազմական գործողությունների ընթացքում թույլ տրված սխալները լեգիտիմացնելու ուղղությամբ։ Այդ մասին հունվարի 9-ին մամուլի ասուլիսի ժամանակ հայտարարել է մեդիափորձագետ Արթուր Պապյանը։

Նշենք, որ ՀՀ արդարադատության նախարարությունն առաջարկել է փոփոխություններ կատարել "Ռազմական դրության իրավական ռեժիմի մասին" օրենքում, որով նախատեսվում է սահմանափակել կայքերի աշխատանքը ռազմական դրության պայմաններում համաշխարհային ցանցից օգտվելիս:

Փորձագետի խոսքով ՝ փոփոխությունների ներդրմամբ մտահոգվելու պատճառների ակնհայտությունը շատ ավելի է մեծանում։ Բաց է մնում, օրինակ, հարցը, թե ինչու կարող է արգելափակվել այս կամ այն սոցիալական ցանցը, և ոչ թե Telegram ալիքները, որոնցում զետեղվում է մի քանի անգամ շատ ավելի վնասակար տեղեկատվություն: Նաեւ անհասկանալի է, կարծում է փորձագետը, թե ինչ սկզբունքներով է մասնակի կամ ամբողջությամբ արգելափակվելու այս կամ այն կայքը։ Մասնավորապես, կարող է արգելափակվել բջջային ինտերնետ ալիքը, միեւնույն ժամանակ, ապաարգելափակված կմնա լայնաշերտ ինտերնետը: "Բջջային կապի օպերատորները, բացատրելով ռազմական գործողությունների ընթացքում արգելափակումների պատճառները, մատնանշում էին գործող օրենսդրությունը և ազգային անվտանգության ծառայության հետ համագործակցելու պարտավորությունը: Մինչդեռ, մեր շահը զուտ շահ չէր, այն բխում էր հասարակության պահանջներից, որպեսզի այդ իրադարձությունների կրկնության դեպքում խելացի որոշումներ կայացնենք", - ասել է փորձագետը։

Իր հերթին՝ տեղեկատվական անվտանգության փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը նշել է, որ ռազմական դրության պայմաններում այնքան էլ պարզ չէ, թե իրականում ով է ապատեղեկատվության տարածման նախաձեռնողը: Բովանդակային տեսանկյունից, շարունակել է Մարտիրոսյանը, առաջարկվող փոփոխությունները Արդարադատության նախարարության լիազորությունների ոլորտը չեն։ Դրանց շահառուները կարող էին լինել Պաշտպանության նախարարությունը, ԱԱԾ-ն, բայց ոչ Արդարադատության նախարարությունը։ Առաջարկվում է, օրինակ, դիմել քայլերի, որոնք ուղղված են ընդհուպ մինչեւ Ինտերնետի ամբողջական անջատումը։ "Նախկինում երկրում ոչ ոք, նույնիսկ, չի փորձել դա անել, և մենք չգիտենք, թե դա ինչ հետևանքների կարող է հանգեցնել։ Պատկերացրեք մի պաշտոնյայի, որի ձեռքը "ռուբիլնիկի" վրա է, եւ մի օր նա կորոշի, թե ում պետք է անջատել, ում ՝ ոչ", - նշել է Մարտիրոսյանը ՝ չբացառելով այդ նպատակով արտակարգ լիազորություններով օժտված հատուկ հանձնաժողովի ստեղծումը։

Ընդ որում, փորձագետը նշել է, որ ոչ ոք չգիտի, թե ինչ կարող է տեղի ունենալ բանկային համակարգի հետ՝ անջատումների դեպքում, քանի որ բջջային կապը կարող է ամբողջովին անհետանալ, հատկապես, կրիտիկական ենթակառուցվածքի համակարգի պաշտպանության մասին օրենքի բացակայության պայմաններում: Լրատվամիջոցները կարող են նաև ամբողջությամբ արգելափակվել: "Ըստ էության, իշխանություններն ուզում են ազդեցության մեխանիզմներ ստեղծել, բայց այս դեպքում անհրաժեշտ է բովանդակային հիմք ստեղծել, թե երբ և ինչու պետք է դա անել։ Տեղեկատվական անվտանգության ներկայիս հայեցակարգը ընդունվել է դեռեւս 2009 թվականին, սակայն այն ժամանակ լրացուցիչ տեղեկությունների հիմնական աղբյուրը միայն "Օդնոկլասնիկի" կայքն էր, այսօր իրավիճակը բոլորովին այլ է, եւ իշխանություններն իրենց որոշմամբ հարցը թողնում են պաշտոնյայի հայեցողությանը, որի գործողությունները կարող են կամայականության բնույթ կրել", - ընդգծել է Մարտիրոսյանը: