Արցախի ԱԳՆ նախկին ղեկավար. Իրավական տեսանկյունից՝ Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարների եռակողմ հայտարարությունը ոչինչ չի նշանակում

Արմինֆո. Լաչինը հանձնվել է ադրբեջանական կողմին, և այդ պատճառով անիմաստ է Արցախը Հայաստանին կապող նոր երթուղին որակել որպես Լաչինի միջանցք։ Այդ մասին ԱրմԻնֆո-ին հայտարարել է Արցախի նախկին արտգործնախարար Արման Մելիքյանը, մեկնաբանելով վերջերս տեղի ունեցած միջադեպը՝ կապված  մի խումբ ադրբեջանցիների կողմից հայկական երկու հանրապետությունները կապող ճանապարհի փակման հետ։

Դեկտեմբերի 3-ի ցերեկը Արցախը Հայաստանին կապող ճանապարհի ռուսական խաղաղապահ զորախմբի վերահսկողության տակ գտնվող ճանապարհահատվածում կիլոմետրերով խցանում էր առաջացել ։ Հանրապետության կառավարությունը հայտարարել էր, որ ճանապարհը փակել են "քաղաքացիական հագուստով մի խումբ ադրբեջանցիներ՝ էկոլոգիական անվտանգության պատրվակով", և դա որակել էր սադրանք։ Իր հերթին՝ ադրբեջանական կողմը հաղորդել էր, որ մասնագետներ է ուղարկել տարածաշրջանում բնապահպանական իրավիճակի մոնիթորինգ իրականացնելու համար, իսկ ճանապարհը փակել են ռուս խաղաղապահները: "Բնապահպանների" հետ բանակցություններն իր վրա է վերցրել ՌԽԶ-ի հրամանատար, գեներալ Անդրեյ Վոլկովը: Այս միջադեպից երեք ժամ անց ճանապարհը բացվել էր։

Մինչդեռ, Մելիքյանի կարծիքով, այն ճանապարհը, որն այսօր գործում է, Լաչինի միջանցք չէ, այն ընդամենը ռուսական խաղաղապահ ուժերի վերահսկողության տակ գտնվող ճանապարհ է, որի կարգավիճակը, ի տարբերություն Լաչինի միջանցքի, դեռ հստակեցված չէ: Այն անցնում է Արցախի երկու գյուղերով։ Թե ինչպես անվանել այդ ճանապարհը այսօր՝ նախկին նախարարը դժվարացել է ասել: "Նրանք, ովքեր հանձնեցին Լաչինը, պետք է նախապես մտածեին այդ մասին։ Այն միջանցքը, ի տարբերություն նոր երթուղու, արձանագրված էր միջազգային փաստաթղթերում, որոնց համաձայն էլ եղել է մարդասիրական միջանցք, - նշել է Մելիքյանը։

Այս տեսանկյունից, ինչպես կարծում է նախկին նախարարը, հայկական կողմը պետք է շրջանառության մեջ դնի նոր երթուղու համարժեք նշումը՝ որպես տրանսպորտային ենթակառուցվածք, որը հաղորդակցականից բացի ապահովում է նաեւ "մարդասիրական միջանցք" հասկացությանը բնորոշ քաղաքական եւ մարդասիրական ֆունկցիոնալ։ "Մենք այդ ուղղությամբ պետք է լրջորեն աշխատենք, և, առաջին հերթին, դրանով պետք է զբաղվի Արցախը, որպեսզի ճանապարհի կարգավիճակը վերջնականապես որոշվի։ Խնդրի լուծմանը պետք է ներգրավվի նաեւ Հայաստանը", - ընդգծել է Մելիքյանը, հավելելով, որ Ադրբեջանն իր գործողություններով ուշադրություն է հրավիրել այդ խնդրի վրա։ Ճանապարհը փակվել է Շուշիի շրջանում, ինչը վկայում է այն մասին, որ հայկական կողմերը պետք է ժամանակին հոգ տանեին այդ քաղաքը շրջանցող ճանապարհի կառուցման մասին, ինչը չի արվել։ Արդյունքում, շարունակել է Մելիքյանը, Շուշիի խնդիրն այժմ մշտապես կշաղկապվի մեկ այլ խնդրի՝ Լաչինի միջանցքի հետ։

Ինչ վերաբերում է ռուս խաղաղապահներին, ապա, ինչպես նշել է նախկին նախարարը, նրանց բավարարման ապահովումն ամբողջությամբ իրականացվում է Հայաստանի, այլ ոչ թե Ադրբեջանի տարածքով։ Նրանք, նույնիսկ, Շուշի մտնելու համար պետք է հատուկ թույլտվություն ունենան Բաքվից ։ Ռուս խաղաղապահները ազատ տեղաշարժվում են հայաբնակ տարածքներով, սակայն չեն կարող նույնքան ազատ տեղաշարժվել Ադրբեջանի զինված ուժերի վերահսկողության տակ գտնվող տարածքներով։ "Իրավիճակի յուրաքանչյուր սրացում ունի կոնկրետ լուծում, որը համաձայնեցվում Է Մոսկվայի հրամանատարության հետ", - ասել է փորձագետը, հավելելով, որ ադրբեջանական կողմի գործողությունները հասկանալի են ՝ հնարավորինս շատ դժվարություններ ստեղծել արցախահայության համար:

"Ադրբեջանն, ուղղակի, իրականացնում է քայլեր, որոնք պետք է կանխատեսվեին թե Ստեփանակերտում, թե Երևանում։ Մի խոսքով, Լաչինն այլևս մարդասիրական միջանցքի մաս չէ", - հայտարարել է Մելիքյանը։

Նա հավելել է, որ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը և դրան հաջորդած փաստաթղթերը որևէ պատժամիջոց չէին նախատեսում, եթե այս կամ այն կողմը խախտի ձեռք բերված պայմանավորվածությունները։ «Իրավական տեսանկյունից այս փաստաթուղթը ոչինչ չի նշանակում։ Կողմերից յուրաքանչյուրը կարող է անել այն, ինչ ցանկանում է, եւ դրան ոչինչ չի հետեւի", - նշել է փորձագետը։

Մելիքյանը նշել է, որ Բաքուն մշտապես փորձում է վարկաբեկել ռուս խաղաղապահների գործողությունները, ինչն օգնում է Ադրբեջանի նախագահին բարձր մակարդակի վրա պահել իր վարկանիշը։ "Նրանք ուղղակիորեն խոսում են այն մասին, որ ցանկացած պահի կարող են վտարել ռուսներին, ինչպես իրենք են անվանում, "իրենց տարածքներից"։ Իսկ ռուսների համար այս իրավիճակը, մեծ հաշվով, աղետալի չէ, քանի որ Արցախին սպառնացող վտանգը նրանց թույլ է տալիս մեծացնել իրենց ներկայությունը տարածաշրջանում", - նշել է Արցախի նախկին արտգործնախարարը։