Փոխադարձ հակասությունների թնջուկում դժվար էր Սոչիում ակնկալել հայտարարություն, որը լիովին բավարարեր կողմերից մեկին. փորձագետ

Արմինֆո. Սոչիում Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի ղեկավարների եռակողմ հանդիպման արդյունքների ամփոփիչ հայտարարության մեջ Լեռնային Ղարաբաղի մասին հիշատակման բացակայությունը պայմանավորված է ադրբեջանական կողմի դիրքորոշմամբ։ ԱրմԻնֆո-ի թղթակցի հետ զրույցում նման կարծիք է հայտնել Կովկասի ինստիտուտի տնօրեն, քաղաքագետ Ալեքսանդր Իսկանդարյանը։

Նա հիշեցրել է, որ Ռուսաստանի նախագահը հանդիպման արդյունքների վերաբերյալ նշել է, որ մի շարք ձեւակերպումներ ստիպված են եղել բացառել ամփոփիչ հայտարարությունից՝ այն պատճառով, որ կողմերին չի հաջողվել պայմանավորվել, ինչն ակնհայտ էր:

"Հասկանալի է, որ հանդիպման արդյունքն, առաջին հերթին, հենց հանդիպումն էր։ Եվ արդեն լավ է, որ հաջողվել է հայտարարություն անել և ինչ-որ կերպ շարունակել գործընթացը, չէ որ ակնհայտորեն խնդիր կա, և՝ ոչ մեկը։ Նախ, գոյություն ունի տարբեր նախագծերի մրցակցության խնդիր. Անվանենք դրանք արևմտյան և ռուսական միջնորդություն։ Գոյություն ունի Ադրբեջանի ախորժակների խնդիր", - փաստել է քաղաքագետը՝ հիշեցնելով հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ Երևանի և Բաքվի դիրքորոշումներում լուրջ տարաձայնությունների մասին։

Իսկանդարյանի խոսքով՝ կա նաև ժամանակի խնդիր, քանի որ դա նաև ժամանակավոր պարամետրերի և կատեգորիաների բախում է։ Այս կապակցությամբ նա ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ Ադրբեջանը մտածում է կարճ ժամանակային կատեգորիաներով և ցանկանում է այդ հարցը արագ լուծել ։ Մինչդեռ, Հայաստանն այդ ամենի վերաբերյալ այլ տեսակետ ունի՝ սկզբունքորեն։

Փորձագետը հիշեցրել է հենց Հայաստանի ներսում առկա տարաձայնությունների մասին։ "Այսինքն ՝ պետական ապարատի և քաղաքական գործիչների տարբեր մասեր այդ խնդիրը տարբեր կերպ են ընկալում ։ Բացի այդ, կա ժամանակի դինամիկա: Արվում են հայտարարություններ, որոնք փոխվում են։ Եվ փոխտարաձայնությունների այս ողջ բավականին բարդ թնջուկում ակնկալել, որ կընդունվի հայտարարություն, որն ամբողջությամբ և լիովին բավարարի կողմերից մեկին, ուղղակի անիրատեսական է", - կարծում է փորձագետը։ Նրա խոսքով՝ հակասությունները բախվում են միմյանց, և ստացվում է այնպիսի արդյունք, ինչպիսին ունենք։

Հարցին, թե արդյոք նա կիսում է Հայաստանի որոշակի շրջանակների լավատեսական կարծիքները, որոնք պնդում են, թե՝ քանի որ Հայաստանն ու Ադրբեջանն Ալմա Աթայի հռչակագրին միացել են  ոչ թե 1991 թվականին, այլ ավելի ուշ, երբ Արցախն արդեն հռչակել է իր անկախությունը, ապա դիվանագիտական սողանցքների համար հնարավորություններ կան՝ Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի առումով, Իսկանադարյանը, մասնավորապես, ասել է. "Քաղաքականությունը ինչ-որ մեկի լեզվից բռնելն ու ճիշտ ստորակետ գտնելը չի: Քաղաքականությունը համապատասխան հարաբերակցություն է։ Տվյալ դեպքում դա քաղաքական դիրքորոշումների, հնարավորությունների և ռեսուրսների հարաբերակցությունն է։ Հարցը լուծվում է քաղաքական դաշտում, այլ ոչ թե այն հիմքով, թե ինչ, որտեղ և ում կողմից է ստորագրվել ։ Տառակերությամբ կարելի է արդարացնել որևէ դիրքորոշում, որն արդեն գոյություն ունի։ Իսկ հիմա, ոչ, չեմ կարծում, որ դա իրատեսական է"։

Ընդ որում, նա չի կիսում այն կարծիքը, որ հայկական կողմի բանակցողի փոփոխության դեպքում հնարավոր կլինի խուսափել բանակցություններում Հայաստանի համար ինչ-որ ճակատագրական արդյունքներից։ "Իսկ ի՞նչ կապ ունի այստեղ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։ Հայաստանն ունի այն ռեսուրսները, որոնք ունի։ Նա պարտվել է պատերազմում: Հայաստանը հիմա բավականին ցածր սուբյեկտություն ունեցող երկիր է, և այդ առումով բանակցությունների սեղանի շուրջ նույն ռեսուրսներով տեղ ունենալը, որն այսօր ունի Ադրբեջանը, դժվար է", - եզրափակել է քաղաքագետը։

Հիշեցնենք, որ նախօրեին Սոչիում կայացել է Ռուսաստանի և Ադրբեջանի նախագահների և ՀՀ վարչապետի հանդիպումը ։ Հանդիպման արդյունքներով առաջնորդները հանդես են եկել հայտարարությամբ, որում իրենց հանձնառությունն են հայտնել շարունակել բանակցությունները ՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների համապարփակ կարգավորմանը հասնելու համար: Պայմանավորվել են նաև պահպանել հրադադարի ռեժիմը ։ Հավելենք, որ հայտարարության մեջ որևէ կերպ չի հիշատակվում Լեռնային Ղարաբաղը ։ Անգամ ռուսական խաղաղապահ զորախմբի տեղակայման վայրն ուղղակիորեն նշված չէ, այլ միայն ենթադրվում է քողարկված ։