Արմինֆո. Երկու տարի առաջ այս օրը՝ 2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ին, ադրբեջանա-ուրքական տանդեմը լայնածավալ ռազմական ագրեսիա իրականացրեց Լեռնային Ղարաբաղի դեմ։
Պատերազմական հանցագործություններով եւ մարդկության դեմ հանցագործություններով ուղեկցվող ագրեսիան շարունակվեց 44 օր եւ ավարտվեց 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի գիշերը Հայաստանի, Ադրբեջանի եւ Ռուսաստանի ղեկավարների տխրահռչակ եռակողմ հայտարարության ստորագրմամբ: Այդ փաստաթղթով Ադրբեջանին անցան ոչ միայն Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ 6 բուֆերային տարածքներ, այլև Հադրութն ու Շուշին։ Մերձավոր Արևելքից վարձկանների ներգրավմամբ իրականացված ագրեսիայի ընթացքում հակառակորդը չէր խորշում հարվածներ հասցնել քաղաքացիական հաստատություններին՝ դպրոցներին, մանկապարտեզներին, հիվանդանոցներին, օգտագործել արգելված սպառազինություն։
Հայաստանի իշխանությունների վերջին տվյալների համաձայն, 2020 թվականի աշնանը Լեռնային Ղարաբաղում 44-օրյա պատերազմի ընթացքում զոհվածների թիվը կազմում է 3825 մարդ, 187 զինծառայողների եւ 21 խաղաղ բնակչի գտնվելու վայրն անհայտ է: Ընդ որում, Հայաստանի իշխանությունները մինչ օրս չեն հրապարակել զոհված քաղաքացիների ցուցակները, ինչը հիմք է տալիս ենթադրելու, որ զոհվածները շատ ավելին են, քան հայտարարվում է։ Բացի այդ, Հայաստանի մի քանի տասնյակ քաղաքացիներ շարունակում են գտնվել ադրբեջանական գերության մեջ՝ ագրեսիայի պայմանական ավարտից հետո երկու տարի անց։ Նրանցից շատերը դատապարտվել են երկարաժամկետ ազատազրկման՝ մտացածին հոդվածներով: Ռազմագերիներն ու քաղաքացիական անձինք շարունակում են ապօրինաբար պահվել Բաքվում՝ ինչպես Հայաստանի իշխանությունների, այնպես էլ միջազգային հանրության անգործության ֆոնին։ Ավելին, ադրբեջանական օկուպացիայի տակ են գտնվում Հայաստանի ավելի քան 150 քառակուսի կիլոմետր ինքնիշխան տարածքներ։ Եվ, չնայած Հայաստանի իշխանությունների հռչակած "խաղաղության դարաշրջանին", Ադրբեջանը շարունակում է ռազմատենչ հռետորաբանությունը ՝ պարբերաբար իրականացնելով ագրեսիայի ակտեր։ Դրանցից վերջինն իրականացվեց ընթացիկ տարվա սեպտեմբերի 13-15-ը, որի հետեւանքով զոհվել են ավելի քան երկու հարյուր հայ զինծառայողներ եւ քաղաքացիական անձինք:
Հիշատակի օրվա կապակցությամբ մարդիկ գիշերվանից գնում են "Եռաբլուր" զինվորական պանթեոն ՝ հարգանքի տուրք մատուցելու Հայրենիքի համար նահատակվածների հիշատակին: Հայաստանում անցկացվում են սգո միջոցառումներ։
Այսօր ժողովրդին ուղերձ է հղել նաև ՀՀ նախագահ Վահագն Խաչատուրյանը։ «Սիրելի ժողովուրդ, Սիրելի հայրենակիցներ, 2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ին Ադրբեջանի նախահարձակ ռազմական գործողություններով սանձազերծվեց 44-օրյա պատերազմը՝ ի չիք դարձնելով գործընկեր երկրների և միջազգային կառույցների կողմից տարիներ շարունակ ներդրված ջանքերը՝ միտված Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության խաղաղ, բանակցային ուղիներով և առանց ուժի կիրառման կարգավորմանը։
Երկու տարի առաջ այս օրը մեր ժողովուրդն առերեսվեց հերթական փորձության հետ, մեր զինված ուժերը, կամավորականները, բժիշկներն ու քաղաքացիները հերթական անգամ հարկադրված էին մարտի դաշտում պաշտպանել Արցախի մեր հայրենակիցների՝ սեփական բնօրրանում ապրելու և արարելու անքակտելի իրավունքները։
44-օրյա պատերազմը գոյութենական մարտահրավեր էր Հայաստանի և Արցախի համար՝ լի անդառնալի կորուստներով: Իմ խորին ցավակցությունն ու զորակցությունն եմ հայտնում մարտում ընկած մեր նվիրյալների հարազատներին: Խոնարհվում եմ նրանց հիշատակի առաջ։ Այսօր, ներկայիս դժվարին ու փորձություններով լեցուն ժամանակաշրջանում, մեր բոլորիս պարտքն է արժանվույնս գնահատել մեր նահատակների զոհաբերությունը և գիտակցել, որ նրանք ընկան հանուն կյանքի, հանուն մեր ժողովրդի ապրելու աներկբա իրավունքի և հանուն խաղաղության, որի համար մենք պայքարում ենք նաև հիմա։ Ուժ և կորով բոլորիս, հանուն մեր անկախության և ազատության», - ասվում է ՀՀ նախագահի ուղերձում: