Արմինֆո. Արցախի կորուստը կհանգեցնի Հարավային Կովկասի աշխարհաքաղաքական լանդշաֆտի անկանխատեսելի, արմատական փոփոխությունների։ Հունիսի 20-ին ԱՀ Արտաքին գործերի նախարարության հեղինակած՝ «Արցախյան հիմնախնդիրը և Արցախի Հանրապետության արտաքին քաղաքականությունը» գրքի շնորհանդեսի ժամանակ այդ մասին հայտարարել է Արցախի ԱԳՆ ղեկավար Դավիթ Բաբայանը։
Նրա խոսքով ՝ միևնույն չէ, Արցախ կա թե չկա, Ադրբեջանի կազմում՝ թե ոչ։ "Դա այդպես չէ ։ Քանի որ Արցախի կորուստը, քանի որ այն չի լինելու Ադրբեջանի կազմում, կհանգեցնի տարածաշրջանի աշխարհաքաղաքական լանդշաֆտի անկանխատեսելի, արմատական փոփոխությունների, որից հետո բոլորովին այլ գլոբալ իրավիճակ կձևավորվի ։ Ես չեմ չափազանցում։ Կան նույնիսկ շատ փոքր կետեր, որոնցից կարող է կախված լինել տարածաշրջանի ապագան, այդ թվում ՝ բառի գլոբալ իմաստով", - կարծում է Արցախի ԱԳՆ ղեկավարը ։
Այս համատեքստում նա կոչ է արել պատկերացնել, որ Արցախն այլևս չկա։ Այն ժամանակ, ըստ նրա, այն հոսանքներից մեկը, որը հարյուր տոկոսով Անդրկովկասում կունենա գերիշխող դեր, պանթյուրքիզմ է ։ Բաբայանի խոսքով ՝ դրան կհետեւեն այլ գործընթացներ, օրինակ ՝ պանթյուրքիզմի ներթափանցումը Կենտրոնական Ասիա, Հյուսիսային Կովկաս, Մերձավոր Արեւելք եւ Չինաստան ։ "Դա այլ իրավիճակ կստեղծի, ընդ որում, արմատապես։ Եվ ամենակարևորը ՝ մենք հասկանում ենք, որ աշխարհաքաղաքականությունն ունի իր օրենքները ։ Մենք մտել ենք մերկ աշխարհաքաղաքականության մի դարաշրջանում, որտեղ նորմերը, գաղափարախոսությունը դարձել է երկրորդական: Բայց, դա չի նշանակում, որ մենք չպետք է իմանանք մեր անցյալն ու ապագան: Հիմա մեզանից շատերը չգիտեն, թե ինչ է Արցախն ու Ղարաբաղը ։ Ո՞վ է մեղավոր դրանում ՝ գերտերությունները, թե թու՞րքը։ Ուստի, մենք՝ ինքներս, պետք է հավաքվենք, հասկանանք, թե ինչ ունենք ՝ մեր առավելություններն ու խոցելի տեղերը", - ասել է Բաբայանը։
Որպես ակնառու օրինակ Բաբայանը բերել Է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի աղմկահարույց 4 բանաձևերը, որոնք սիրում է հիշատակել Ադրբեջանը՝ ներկայացնելով դրանցք իր մեկնաբանությունը ։
"Բայց ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի բոլոր 4 բանաձևերը ճանաչում են Արցախի սուբյեկտ լինելը ։ Եթե Ադրբեջանն ասում է, որ այնտեղ գրված է ինչ-որ բան տարածքային ամբողջականության մասին, բայց փաստացի այդ նույն փաստաթղթերով, փաստացի ճանաչվում է Լեռնային Ղարաբաղի սուբյեկտությունը ։ Այնտեղ, սևով սպիտակի վրա գրված է տեղի հայկական ուժերը, որոնք չեն պատկանում ոչ Հայաստանին, ոչ Ադրբեջանին, ոչ էլ որևէ մեկին ։ Եվ այդ մասին պետք է խոսել", - ասել է Արցախի ԱԳՆ ղեկավարը ։
1988-1991թթ.ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության առաջին փուլերում ՄԱԿ-ը պահպանել է ԽՍՀՄ ներքին գործերին չմիջամտելու սկզբունքը: Չնայած 1991թ. վերջին Խորհրդային Միության փլուզումը ՄԱԿ-ին հնարավորություն տվեց առավել ակտիվ ներգրավվելու ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացում, այնուամենայնիվ, ՄԱԿ-ը նախընտրեց ձեռնպահ մնալ ուղղակի միջնորդական նախաձեռնություններից ՝ ի նպաստ Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության խորհրդակցության ջանքերին աջակցելու: Սակայն 1992 թվականին, մտահոգված լինելով իրադրության վատթարացմամբ եւ տարածաշրջանում խաղաղության եւ անվտանգության սպառնալիքով, ՄԱԿ-ը ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության գոտի է ուղարկել փաստահավաք 4 առաքելություն: Փաստահավաք առաջին խումբը, որը գլխավորել Է ՄԱԿ-ի Գլխավոր քարտուղարի անձնական ներկայացուցիչ, ԱՄՆ նախկին պետքարտուղար Սայրուս Վենսը, Լեռնային Ղարաբաղ է ժամանել 1992թ.Մարտին: Ս. Վենսի առաքելության նպատակներից մեկը ԵԱՀԽ-ի միջնորդական ջանքերին աջակցելն էր, որոնք ձեռնարկվել էին ԵԱՀԽ նախարարների խորհրդի գործող նախագահ Իրժի Դինստբիրի կողմից: Մյուս երկու նմանատիպ առաքելությունները հակամարտության գոտի են ժամանել , համապատասխանաբար, 1992թ. մայիսին եւ հոկտեմբերին։ 1992թ. հուլիսին ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարը եւս մեկ առաքելություն է ուղարկել, որի նպատակն էր ստուգել Ադրբեջանի պնդումները նրա դեմ քիմիական զենք կիրառելու մասին: ՄԱԿ-ի փորձագետների եզրակացությունների համաձայն, "խմբին ոչ մի ապացույց չի ներկայացվել, որը հաստատում է քիմիական զենքի կիրառման փաստը": Նախնական խաղաղ բանակցությունների մեկնարկին, որոնք տեղի են ունեցել Հռոմում ԵԱՀԽ հովանու ներքո, բանակցությունների սեղանին ներկա է եղել ՄԱԿ-ի դիտորդը:
Հիշեցնենք, որ 1993 թվին ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը ակտիվ մարտական գործողությունների ընթացքում ընդունել է Լեռնային Ղարաբաղի վերաբերյալ 4 բանաձև ՝ 822 (1993թ. ապրիլ), 853 (1993թ. 29 հունիսի), 874 (1993թ. 14 հոկտեմբերի), 884 (1993թ. 12 նոյեմբերի): Դրանց առաջնային և գլխավոր պահանջն էր անհապաղ դադարեցնել կրակը, բոլոր ռազմական գործողություններն ու թշնամական գործողությունները։
Բոլոր չորս բանաձևերի հենց այս հիմնական պահանջն է, որ բազմիցս խախտվել է Ադրբեջանի կողմից և ամբողջությամբ չի կատարվել մինչ օրս։ Արդեն բանաձևերի ընդունումից հետո ադրբեջանական կողմը բազմիցս խափանել է հրադադարի մասին պայմանավորվածությունները (ինչի մասին աներկբա ասվում է 884 բանաձևում) և մերժել է հրադադարի հաստատման կամ այն երկարաձգելու առաջարկները ։
Հրադադարի մասին համաձայնությունը ձեռք է բերվել ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի առաջին բանաձևի ընդունումից միայն մեկ տարի անց ։ Ադրբեջանը անժամկետ զինադադարի գնաց ոչ թե այդ բանաձեւերի հիման վրա, որոնք այս ամբողջ ընթացքում համառորեն անտեսում էին, այլ ռազմական անհաջողությունների պատճառով։ Ինչպես հետագայում նշել էր Վլադիմիր Կազիմիրովը, Մինսկի խմբում Ռուսաստանի նախկին ներկայացուցիչ և Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման գծով ՌԴ նախագահի լիազոր ներկայացուցիչ, 1994թ. սկզբին արդեն գրեթե անհնար էր հենվել ՄԱԿ-ի ԱԽ-ի բանաձևերի վրա ՝ դրանց գործունության կորստի պատճառով։ Նրա կարծիքով, հենց այդ պատճառով 1994 թվականի մայիսի 12-ի հրադադարի մասին համաձայնագրի քաղաքական-դիվանագիտական հիմքը դարձան ոչ թե ՄԱԿ-ի ԱԽ-ի բանաձեւերը, այլ 1994 թվականի ապրիլի 15-ի Անկախ պետությունների համագործակցության (ԱՊՀ) պետությունների ղեկավարների խորհրդի հայտարարությունը եւ Լեռնային Ղարաբաղի, Հայաստանի ու Ադրբեջանի խորհրդարանների ղեկավարների Բիշքեկի արձանագրությունը:
Հայ գեներալը բացառել է հայ-թուրքական սահմանին որևէ սադրանք, քանի դեռ այնտեղ ծածանվում է Ռուսաստանի դրոշը
"Խաղաղության խաչմերուկն" իրականությունից կտրված նախագիծ է
ԵՄԱ ղեկավար. Եթե ԵՄ-ը մնա այն միավորումը, որպիսին հանդես է եկել վերջին տարիներին, ապա Հայաստանի անդամակցությունն այդ կառույցին, գործնականում, անհնար է
Քաղաքագետ. Հայաստանի իշխանությունների բոլոր գործողությունները խոսում են այն մասին, որ երկիրը ընթանում է իր պետականության լուծարման ճանապարհով
"Խաղաղության խաչմերուկը" Անկարայի և Բաքվի կողմից Երևանին պարտադրված պանթյուրքական նախագիծ է. Արթուր Խաչատրյան
Լավրով․Հայաստանի իշխանությունների միակողմանի զիջումները Հայաստանի սահմանները դարձնում են շարժական
"Ինչ լավ է, որ 50 մետր հեռավորության վրա Ադրբեջանն է". Փաշինյանը տավուշցիներին նշել է ադրբեջանցիների հետ առևտրի հեռանկարները
Ոսկեպարում սկսվել է հանրահավաք հանուն հայոց պետականության
Չկա վերադարձ պատմական Հայաստանի գաղափարին. կոչ է անում Փաշինյանը
Պետդեպարտամենտի նախկին պաշտոնյա. Վաշինգտոնին դա կարող է դուր չգալ, բայց Հայաստանի անվտանգության լավագույն երաշխավորները Ռուսաստանն ու Իրանն են
Տիգրան Ավինյանը՝ Երևանում ծառահատումների կասեցման մասին. Եթե կա այլ գիտական կարծիք, մենք պատրաստ ենք լսել, իսկ եթե ոչ ՝ պետք չէ քաղաքից ժամանակ խլել
Փաշինյանը Հիսուս Քրիստոսի ճանապարհը համեմատել է այն դժվարությունների հետ, որոնց բախվել է իր քաղաքական ուժը
Ռուս սենատոր. Հայաստանի իշխանությունների այսօրվա քաղաքականությունը կարող է հարված հասցնել տարածաշրջանային և համաշխարհային գործերում Երևանի հեռանկարներին
Այսօր Հայաստանում ուժերի գերլարում է պետք՝ բոլոր ունակ մարդկանց համատեղ աշխատանք. վերլուծաբան
Պետությունը շահագրգիռ է Հայաստանում բնակվող բոլոր ազգային համայնքների զարգացման հարցերում. Փաշինյան
ՌԴ ԱԳՆ. Մոսկվան Երեւանի հետ հարաբերություններում "ամրության ստուգում" է անցել
Փաշինյան. արտաքին ուժերը նույնպես դրդել են Ղարաբաղում էթնիկ զտում կազմակերպող հիմնական ուժին
Նախկին քաղաքապետ. Մեր քաղաքական ուժը գնալու է ինստիտուցիոնալ լուծումների ճանապարհով
Դաշնակիցներ, ուղեկիցներ և դաշինքների պատրանքներ. Մարկեդովնովը՝ Հայաստանի արտաքին քաղաքականության մասին՝ նոր իրողություններում
