Արմինֆո. Սենատի միջազգային հարաբերությունների կոմիտեի նախագահ Բոբ Մենենդեսը և Ներկայացուցիչների պալատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի անդամներ Բրեդ Շերմանը և Ջիմ Կոստան անցյալ շաբաթ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենից պահանջել են 907-րդ ուղղմամբ նախատեսված Ադրբեջանին ԱՄՆ-ի ռազմական օգնության սահմանափակումներ մտցնել և ընդլայնել ԱՄՆ օգնությունն Արցախին։
Ինչպես հաղորդում է Ամերիկայի Հայ դատի հանձնախումբը (ANCA), պետքարտուղարի հետ կարծիքների փոխանակումը տեղի է ունեցել Սենատում եւ Ներկայացուցիչների պալատի կոմիտեում 2023 ֆինանսական տարվա արտաքին օգնության վերաբերյալ Բայդենի վարչակազմի առաջնահերթությունների քննարկման լսումների ժամանակ: Սենատի միջազգային հարաբերությունների կոմիտեում լսումների ժամանակ Բոբ Մենենդեսը հղում է կատարել կառավարության Հաշվիչ պալատի հաշվետվությանը, որը հայտնաբերել է, որ Պետդեպարտամենտը պատշաճ կերպով չի ներկայացրել տարածաշրջանում ռազմական հավասարակշռության 907-րդ ուղղմամբ նախատեսված սահմանափակումներից հրաժարվելու ազդեցության մասին հաշվետվությունը: "Հիմա ես նայում եմ այդ բյուջեին եւ 1,4 մլն դոլարի տարբերություն եմ տեսնում Հայաստանին եւ Ադրբեջանին աջակցության միջեւ ։ Ես տեսնում եմ, թե ինչ են անում ադրբեջանցիները Լեռնային Ղարաբաղում, այդ թվում փորձում են արմատախիլ անել այնտեղ բնակվող հայերի ներկայությունը ։ Ինչպես է ստացվում, որ մենք պատրաստվում ենք ավելի շատ գումար տրամադրել [Ադրբեջանին], ինչը, իմ կարծիքով, խախտում է, բայց եթե մոռանանք մերժման մասին, դա 907 բաժնի ուղղակի խախտում է ։ Ես չեմ պատրաստվում դրան աջակցել, պարզապես, որ դուք իմանաք", - ասել է Մենենդեսը։
Ի պատասխան ՝ Բլինքենը հիշեցրել է, որ 907-րդ ուղղմամբ որոշումն ընդունվում է տարեկան կտրվածքով ։ "Մեզ մոտ միջգերատեսչական ստուգում է ընթանում, եւ այդ ստուգումը գտնվում է իրագործման փուլում, բայց ես լուրջ եմ վերաբերվում այն ամենին, ինչ դուք ասում եք, եւ ես դա կդիտարկեմ", - ասել Է պետքարտուղարը:
Միեւնույն ժամանակ, ԱՄՆ արտաքին քաղաքական գերատեսչության ղեկավարը հիշեցրել է, որ ինքը շատ ակտիվ եւ անմիջականորեն համագործակցում է ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ Ադրբեջանի ղեկավարության հետ, մեկ շաբաթ առաջ հեռախոսազրույց է ունեցել [Հայաստանի] վարչապետ Փաշինյանի եւ [Ադրբեջանի] նախագահ Ալիեւի, ինչպես նաեւ վերը նշված երկրների արտաքին գործերի նախարարների հետ, որոնք փորձում են օգնել առաջ մղել Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ երկարաժամկետ քաղաքական կարգավորման հեռանկարները: "Մենք մշակում եւ առաջ ենք տանում վստահության ամրապնդման տարբեր միջոցներ", - հավելել է նա:
"Մենք փորձել ենք դիմակայել ցանկացած միակողմանի գործողությունների, հատկապես, Ադրբեջանի կողմից, որոնք կարող էին միայն թեժացնել իրավիճակը", - ասել է Բլինքենը: Մինչդեռ, Բրեդ Շերմանի դիտարկմանը, թե արդյոք ԱՄՆ վարչակազմը չպետք է հրաժարվի 907-րդ ուղղման արգելափակումից, առնվազն, այնքան ժամանակ, քանի դեռ ռազմագերիներն ազատ չեն արձակվել, եւ ազգությամբ հայ անձինք չեն կարողանա վերադառնալ իրենց տները, Բլինքենը հավաստիացրել է, որ Բայդենի վարչակազմը "շատ ջանասիրաբար աշխատում է" Ադրբեջանից ռազմագերիների ազատ արձակման ուղղությամբ: "Երկրորդ ՝ 907-րդ ուղղումն ամեն տարի վերանայվում է։ Եվ երբ մենք ստանանք այս վերանայման արդյունքները, մենք, ակնհայտորեն, ձեզ կտեղեկացնենք դրանց մասին", - ասել է ԱՄՆ պետքարտուղարը։
"Ալիևի՝ նավթով հարուստ և հակահայկական վարչակազմը Ադրբեջանում կարիք չունի և, իհարկե, արժանի չէ ամերիկացի հարկատուների ոչ մի լումայի։ Մենք շնորհակալ ենք պետքարտուղար Բլինքենին սենատոր Մենենդեսի, Շերմանի եւ Կոստայի հարցման համար, եւ կրկնում ենք նրանց կոչերը' վերջ դնել ամերիկյան բոլոր սպառազինություններին եւ օգնությանն Ադրբեջանին", - հայտարարել է ANCA-ի գործադիր տնօրեն Արամ Համբարյանը:
ANCA-ում հիշեցրել են, որ ԱՄՆ նախագահի 2023 ֆինանսական տարվա բյուջեն ներառում է 23 405 000 դոլարի արտասահմանյան օգնություն եւ 600 000 դոլարի չափով ռազմական օգնություն Հայաստանին: Բյուջեի առանձին հոդվածը նախատեսում է 6 050 000 ԱՄՆ դոլար հատկացնել Հայաստանում թմրանյութերի դեմ պայքարի միջազգային ծախսերի եւ իրավապահ մարմինների համար:
Հիշեցնենք, որ 907-րդ ուղղումն ընդունվել Է Կոնգրեսի կողմից 1992 թվականին եւ արգելել Էր ամերիկյան վարչակազմի կողմից կառավարական գծով Բաքվին օգնության ցուցաբերումը՝ Ադրբեջանի եւ Հայաստանի միջեւ հակամարտության կապակցությամբ: Սակայն 2001 թվականի սեպտեմբերի 11-ի ահաբեկչությունից հետո Կոնգրեսն օրենք ընդունեց արտասահմանյան գործողությունների հատկացման մասին ՝ նախագահին վերապահելով 907-րդ ուղղումից հրաժարվելու իրավունք ։ Դա անհրաժեշտ էր ԱՄՆ-ին, երբ պետք էր մատակարարել ամերիկյան զորքեր Աֆղանստանում։ Բուշի եւ Օբամայի վարչակազմերը շարունակում էին հրաժարվել այդ արգելքի իրագործումից։ Երկար տարիներ ադրբեջանական դիվանագիտությունն ապարդյուն փորձում էր հասնել դրա չեղարկմանը, սակայն իրավիճակը փոխվել է 2018 թվականին ՝ Թրամփի վարչակազմը կասեցրել է ուղղման գործողությունը։