Երեթշաբթի, 21 Դեկտեմբերի 2021 19:05

Արմինֆո.Lydian Inernational ընկերույթյան վաճառքի նախաշեմին ՀՀ Քննչական կոմիտեն կարճել է ոսկու հանքի կառուցման լիցենզիայի տրամադրման հետ կապված հնարավոր խարդախության դեպքի առթիվ հարուցված քրեական գործը:

 

ՀՀ քննչական կոմիտեի հաղորդման համաձայն, ՔԿ-ում տևական ժամանակ իրականացվել են քննչական և դատավարական այլ համակողմանի  գործողություններ Ամուլսարի ոսկեբեր քվարցիտների հանաքավայրի շահագործման թույլտվության գործընթացում հնարավոր չարաշահումների վերաբերյալ քննվող քրեական գործով լրիվ, օբյեկտիվ և բազմակողմանի քննություն ապահովելու նպատակով: «Ամուլսարի հանքավայրի շահագործման թույլտվության տրամադրման գործընթացին մասնակցած անձանց կողմից հնարավոր հանցագործություն կատարված լինելու վարկածները ստուգելու նպատակով կատարվել են բազմաթիվ հարցաքննություններ, պետական և ոչ պետական մարմիններից առգրավվել, ստացվել և զննվել են մեծածավալ փաստաթղթեր, կայացված որոշումների հիման վրա կատարվել են համապատասխան օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումներ, գործի համար էական նշանակություն ունեցող մի շարք հանգամանքներ պարզելու նպատակով նշանակվել է էկոլոգիական, երկրաբանական, հիդրոլոգիական, երկրաֆիզիկական, քիմիական, շինարարատեխնիկական և տնտեսագիտական համալիր փորձաքննություն, որի կատարումը հանձնարարվել է «Էլարդ» և «Թի Ար Սի» ընկերությունների  փորձագետներին:

2019թ. հուլիսի 22-ին ստացվել է վերը նշված փորձաքննության եզրակացությունը, համաձայն որի՝ «Գեոթիմ» ՓԲԸ-ի /ներկայիս՝ «Լիդիան Արմենիա»/ կողմից ՀՀ լիազոր մարմնին ներկայացված, ապա «Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության փորձաքննական կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի կողմից դրական եզրակացություն ստացած Ամուլսարի ոսկեբեր քվարցիտների հանքավայրի շահագործման նպատակով ներկայացված փաստաթղթերում առկա են թերություններ, թերհաշվարկներ, անճշտություններ և տվյալների բացեր: Հիշյալ հետևությունների վերաբերյալ «Լիդիան Արմենիա» ընկերությունը ներկայացրել է իր գրավոր առարկությունները:

Առկա հակասությունների կապակցությամբ ուսումնասիրվել են տվյալ ժամանակահատվածում գործող նորմատիվ իրավական բազմաթիվ ակտեր, այդ թվում՝ «Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին» ՀՀ օրենքը /ընդունված՝ 21.06.2014թ./ և վերջինիս դրույթներով  համապատասխան գնահատման մեթոդիկայի սահմանման ու հաստատման գործընթացի իրավական կարգավորումները: Նախաքննությամբ պարզվել է նաև, որ բնապահպանական նույն երևույթների և դրանց հետ կապված տվյալների վերաբերյալ իրարամերժ փաստարկները պայմանավորված են դրանք հաշվարկելու և գնահատելու ընթացքում տարբեր մեթոդաբանություններ կիրառելու՝ գիտական խորը վեճերով, ինչպես նաև ՀՀ օրենսդրությամբ հաստատված կոնկրետ չափորոշիչների և մեթոդաբանության բացակայությամբ: Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության գործընթացի կարգավորման իրավական ընթացակարգում առկա թերությունները վերացնելու նպատակով սույն քրեական գործի շրջանակներում համապատասխան փաստաթղթեր են ուղարկվել նաև ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարություն:

Նախաքննության ընթացքում ձեռնարկվել են անհրաժեշտ և հնարավոր բոլոր քննչական ու դատավարական գործողությունները, սակայն ձեռք չեն բերվել փաստական տվյալներ առ այն, որ Ամուլսարի ոսկեբեր քվարցիտների հանքավայրի հանքարդյունահանման համալիրի աշխատանքային նախագծի՝ շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման հաշվետվություն կազմելիս, հաշվետվությունը փորձաքննության ենթարկելիս, հանքավայրի շահագործման թույլտվությունը տրամադրելիս կատարվել են հանցավոր արարքներ, ուստի 21.12.2021թ.-ին որոշում է կայացվել ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 35-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետով՝ հանցակազմի բացակայության հիմքով, մի շարք անձանց նկատմամբ քրեական հետապնդում չիրականացնելու և գործով վարույթը կարճելու մասին: Որոշման պատճենն ուղարկվել է ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարություն, Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարություն՝ ենթակա ոլորտներին վերաբերելի, քննության ընթացքում ի հայտ եկած բացերը լրացնելու, խնդիրները կարգավորելու նպատակով», - ասվում է հաղորդագրությունում:

 

Նշենք, որ երեկ ռուսական "Ինտերֆաքս" գործակալությունը տեղեկատվություն է տարածել այն մասին, որ բրիտանական Lydian Inernational - ը, իբր, մտադիր է վաճառել իր միակ ակտիվը՝ Ամուլսարի հանքավայրը:  Տեղեկատվության մեջ կան շատ անճշտություններ. արդեն վաղուց  Lydian-ի բաժնետերեր չեն հանդիսանում ոչ IFC-ն, ոչ Վերակառուցման եւ զարգացման եվրոպական բանկը (EBRD), որոնք ներկա են եղել կապիտալում դրա ստեղծման եւ կանադական ֆոնդային բորսային բաժնետոմսերի դուրս բերման վաղ փուլում, որոնց ցուցակումը ընկերության սնանկացման առնչությամբ հանվել է, իսկ ընկերությունը, մեծ վնասներ կրելով՝ կառավարության դիրքորոշման հետ կապված, եւ մասնակի փոխհատուցում է ստացել Կանադայի կառավարությունից՝ Lydian Inernational-ի բաժնետոմսերի արժեզրկման կապակցությամբ: Նրանով, ԱրմԻնֆոյի տվյալներով, սկսել են հետաքրքրվել որոշ, այդ թվում՝ ռուսական, ընկերություններ, որոնք Հայաստանում արդեն փորձ ունեն այդ ոլորտում։ Սակայն կոնկրետ գործարքի մասին առայժմ չի հաղորդվում, իսկ ընկերությունը նախօրեին հանդես է եկել այդ տեղեկատվության հերքմամբ։

 

Այսպես թե այնպես, բայց ուղղակի և անուղղակի տվյալները խոսում են այն մասին, որ Ամուլսարի հանքի նախագիծը կվերագործարկվի ամենասեղմ ժամկետներում։ Դեռ 2021 թվականի փետրվարի սկզբին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հաղորդել էր, որ կառավարությունը մտադիր է վերադառնալ հանքարդյունաբերության ոլորտի ծրագրերի քննարկմանը, այդ թվում՝ Ամուլսարի հանքավայրի խնդրին ։ "Այդ հարցում անհրաժեշտ կլինի հավասարակշռված մոտեցում, որը հաշվի առնի բոլոր ասպեկտները։ Մենք պետք է փորձենք հնարավորինս սեղմ ժամկետներում լուծումներ գտնել", - ասել էր կառավարության ղեկավարը։ Արդեն մայիսին էկոնոմիկայի նախարարի պաշտոնակատար  Վահան Քերոբյանը հայտարարել էր, որ Ամուլսարի վերաբերյալ ժամանակն է ինչ-որ որոշում կայացնել: "Չի կարող այդ հարցը հավերժ օդում կախված լինել", - հայտարարել էր նա, հավելելով, որ, առաջին հերթին, պետք է սպասել քրեական գործի արդյունքներին։ Բացի այդ, նրա խոսքով, նույնիսկ վերջնական դրական որոշում կայացնելու դեպքում, նախագիծը աշխատանքային վիճակի վերադարձնելու համար կպահանջվի մոտ մեկ տարի: