Արմինֆո.Այսպես կոչված, "Զանգեզուրի միջանցքը", իրականացման դեպքում, կարևոր չէ, թե ինչ մեթոդներով, անկասկած, հզոր հարված կլինի Իրանի անվտանգությանը։ ԱրմԻնֆո-ին այդպիսի կարծիք է հայտնել Երևանի պետական համալսարանի իրանագիտության ամբիոնի վարիչ Վարդան Ոսկանյանը։
"Հայաստանի հետ սահմանը Իրանի համար արտակարգ կարեւորություն է ներկայացնում, ինչը պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ հենց Հայաստանն է ապահովում Իրանի ելքը հյուսիս։ Ընդ որում՝ ոչ միայն առեւտրատնտեսական առումով։ Տվյալ կոնկրետ դեպքում այդ սահմանի աշխարհաքաղաքական բաղադրիչը ձեռք է բերում լրացուցիչ նշանակություն։ Այդ լույսի ներքո՝ թուրք-ադրբեջանական տանդեմի ՝ այդ ելքը կտրելու ցանկացած փորձ մեծ խնդիր է Թեհրանի համար", - ընդգծել է նա։
Իրանագետը հիշեցրել է, որ այդ իմաստով Իրանի և Արցախի միջև սահմանի առկայությունը Արցախի նկատմամբ 44-օրյա թուրք-ադրբեջանական ագրեսիային նախորդած ժամանակահատվածում Թեհրանի համար լրացուցիչ երաշխիք էր սեփական անվտանգության և, համապատասխանաբար, խաղաղության պահպանման համար: Այս համատեքստում այդ տարածքների ադրբեջանական օկուպացիան, ըստ նրա, արդեն հանգեցրել է Իրանի նկատմամբ աշխարհաքաղաքական բնույթի նոր սպառնալիքների ձևավորման։ Ընդ որում, ոչ միայն սահմանի տվյալ հատվածում, այլ նաև անմիջականորեն Հայաստանի հետ սահմանների ուղղությամբ։
Այս լույսի ներքո՝ իրանագետը Բաքվի նկատմամբ Թեհրանի կոշտ հռետորաբանությունն ու գործողությունները գնահատում է որպես միանգամայն օրինաչափ։ Նրա խոսքով՝ Իրանի բանակի ընթացիկ զորավարժություններն Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի հետ սահմանի գրեթե ողջ երկայնքով Իրանում գնահատում են որպես վերջին տասնամյակների ընթացքում ամենախոշոր զորավարժանքները: Փորձագետի գնահատմամբ՝ զորավարժություններում ներկայացված են երկրի ԶՈՒ գրեթե բոլոր տեսակները։
Ըստ Ոսկանյանի, Թեհրանի արձագանքը տարածաշրջանում տեղի ունեցող իրադարձություններին էլ ավելի են ուժեղացրել Բաքվի բռնապետի' Իրանին ուղղված քննադատությունը, օկուպացված Քաշաթաղի շրջանում թուրք-ադրբեջանական զորավարժությունները եւ, ամենագլխավորը, այսպես կոչված, "Զանգեզուրի միջանցքի" վերաբերյալ Անկարայի ու Բաքվի ծրագրերը: "Մենք տեսնում ենք, որ այդ գաղափարը, անկասկած, հանդիպում է Իրանի ակտիվ հակազդեցությանը։ Թուրք-ադրբեջանական էքսպանսիոնիստական ծրագրերից հիացած չէ նաև Ռուսաստանը։ Կարծում եմ, որ այս ամենը Հայաստանին հնարավորություն է տալիս ավելի մանևրելու և, համապատասխանաբար, մեծ խաչ դնելու Անկարայի և Բաքվի "զանգեզուրյան" ծրագրերի վրա", - ամփոփել է իրանագետը։
Հոկտեմբերի 2-ին Ադրբեջանը բանակին բերել է լիակատար մարտական պատրաստության։ Իրանն, իր հերթին, սկսել է զորքեր տեղակայել Ադրբեջանի սահմանին՝ դեռ սեպտեմբերի կեսերին։ Արձագանքելով այդ կապակցությամբ Ալիեւի վրդովմունքին՝ ԻՐԱՆԻ ԱԳ նախարարությունը հայտարարել է, որ զորավարժությունների անցկացումը յուրաքանչյուր պետության ինքնիշխան իրավունքն է: Եվ զորավարժություններից ընդամենը մեկ օր առաջ ԶՈՒ ցամաքային զորքերի հրամանատար, բրիգադի գեներալ Կիոմարս Հեյդարին պաշտոնական հայտարարություն է արել՝ պարզաբանելով զորավարժությունների նպատակներն ու խնդիրները։ Ըստ էության, այդ մասին խոսում է ինքնին զորավարժությունների անվանումը "Հայբարի նվաճողները": Հուդայականների հենարանՀայբարի օազիսը՝ Մեդինայից դեպի հյուսիս, 629 թվականին գրավվել է մահմեդականների բանակի կողմից, որը գլխավորում էր Մուհամմեդ մարգարեն