Արմինֆո. Ազգային ժողովն օգոստոսի 26-ին ընդունել է ՀՀ կառավարության ծրագիրը. "կողմ" է քվեարկել 70 պատգամավոր,"դեմ" և "ձեռնպահ" չի եղել։ Ընդդիմադիր "Հայաստան" եւ "Պատիվ ունեմ" խմբակցությունները չեն մասնակցել քվեարկությանը՝ լքելով նիստերի դահլիճը։
Հիշեցնենք, որ օգոստոսի 18-ին կառավարությունը հավանություն էր տվել իր գործունեության առաջիկա 5-ամյակի ծրագրին, որտեղ մի շարք նպատակներ է արձանագրել։ Ծրագիրը բաղկացած է 6 բաժիններից ՝ անվտանգություն և արտաքին քաղաքականություն, տնտեսություն, ենթակառուցվածքների զարգացում, մարդկային կապիտալի զարգացում, իրավունք և Արդարադատություն, ինստիտուցիոնալ զարգացում ։ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի խոսքով ՝ նոր ձեւավորված կառավարության հիմնական քաղաքական ուղերձն արձանագրվել է ծրագրի նախաբանում, ըստ որի, Հայաստանի Հանրապետության կառավարության ծրագիրը հիմնված է 2021 թվականի հունիսի 20-ի խորհրդարանական ընտրություններում "Քաղաքացիական պայմանագիր" կուսակցության նախընտրական ծրագրի, նախընտրական քարոզարշավի ժամանակ ՀՀ քաղաքացիների առջեւ ստանձնած պարտավորությունների եւ քարոզարշավի ընթացքում նրանց տված խոստումների, ինչպես նաեւ մինչեւ 2050 թվականը Հայաստանի վերափոխման ռազմավարության վրա:
Անվտանգություն և արտաքին քաղաքականություն
Վարչապետը պարզաբանել է, որ ըստ ծրագրի, Հայաստանի Հանրապետության անվտանգության ապահովման հիմնական գործոններն են հայկական բանակի արդիականացումը, հայ-ռուսական ռազմավարական դաշինքը, Հայաստանի անդամակցությունը ՀԱՊԿ-ին, տարածաշրջանային կայուն միջավայրի ձևավորումը և տարածաշրջանային ենթակառուցվածքների ապաշրջափակումը, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահությունը, նախաձեռնողական արդյունավետ արտաքին քաղաքականությունը բոլոր ուղղություններով, ազգային անվտանգության մարմինների կայուն համակարգը, ահաբեկչության և ծայրահեղականության այլ բռնի դրսևորումների դեմ պայքարը, օրենքի և իրավունքի դիկտատուրան, աղետների նկատմամբ կայունության բարձրացումը, ինչպես նաև տնտեսական զարգացումն ու սոցիալական կայունությունը:
Այսպես, ըստ ծրագրի, Հայաստանում մեկնարկել են և մեծ տեմպերով բարեփոխումներ են իրականացվում երկրի ԶՈՒ-ում ։ ՀՀ-ն աստիճանաբար կանցնի պրոֆեսիոնալ բանակին ։ Էապես կփոխվի ժամկետային զինվորական ծառայության և ուսումնական հավաքների կառուցվածքը։ "Կարեւոր ենք համարում նաեւ բանակի տեխնոլոգիական արդիականացումը, ավտոմատացված կառավարման համակարգի ներդրումը, աշխատավարձերի եւ սոցիալական երաշխիքների նոր քաղաքականության միջոցով զինվորական ծառայության գրավչության բարձրացումը, ինչպես նաեւ ռազմական ուսուցման որակի բարձրացումը եւ զինված ուժերի մարտական ստորաբաժանումներում կանանց առավել ընդգրկումը", - ասել է Փաշինյանը՝ օգոստոսի 24-ին ներկայացնելով ծրագիրը: Նա ընդգծել է, որ կանանց ներգրավվածության մասին թեզը պայմանավորված է բացառապես պրագմատիկ հաշվարկով. կանայք կազմում են Հայաստանի բնակչության մեծամասնությունը, եւ այդ ռեսուրսի անբավարար ներգրավումը որեւէ ոլորտում նշանակում է երկրի զարգացման ներուժի խեղաթյուրում: Նրա խոսքով ՝ դա չի նշանակում, որ կանայք պետք է տղամարդկանց հետ հավասար ներգրավվեն բանակում։ "Խոսքը ներուժի, դրա առավելագույն լիարժեք օգտագործման մասին է, այդ ներուժը դեռ պետք է բացահայտվի", - ասել է նա:
Վարչապետը պատմել է, որ բանակի բարեփոխման և արդիականացման գործընթացում Հայաստանը կարևորում է իր ռազմավարական դաշնակից Ռուսաստանի հետ համագործակցությունը: "Այդ առումով Ռուսաստանի հետ մենք արդեն կոնկրետ պայմանավորվածություններ ունենք", - նշել է նա։
Ըստ ծրագրի՝ ազգային անվտանգության ծառայությունը պետք է դառնա հակահետախուզական մարմին ։ Սահմանապահ զորքերը կշարունակեն գործել ԱԱԾ կազմում, ԱԱԾ պատասխանատվության գոտում կմնա ահաբեկչության և ծայրահեղականության դեմ պայքարը, ինչպես նաև սահմանադրական կարգի պաշտպանությունը։ Մի շարք ֆունկցիոնալ պարտականություններ, որոնք այսօր ստանձնել է ԱԱԾ-ն, ժամանակի ընթացքում կփոխվեն և կվերանայվեն, նշել է Փաշինյանը։ Ինչպես վստահեցրել է վարչապետը, ծառայությունը, այդ բարեփոխման արդյունքում միայն կուժեղացվի։
Ընդ որում, ինչպես նշել է Փաշինյանը, կան մի շարք ֆունկցիոնալ պարտականություններ, որոնք, իշխանությունների համոզմամբ, չպետք է լինեն այդ կառույցի պատասխանատվության գոտում ։ Մասնավորապես, դա վերաբերում է հետախուզությանը։ Նրա խոսքով ՝ համաշխարհային փորձը ցույց է տալիս, որ հետախուզությունն ու հակահետախուզությունը պետք է գործեն միմյանցից առանձին ։ Այս համատեքստում կառավարությունը նախատեսում է առաջիկա 5 տարիների ընթացքում ստեղծել արտաքին հետախուզության ծառայություն։ Պետական պահպանության ծառայությունը կդառնա վարչապետին ենթակա մարմին (այժմ այն գտնվում է ՀՀ ԱԱԾ համակարգում)։
Բացի այդ, միջնաժամկետ հեռանկարում ԱԱԾ-ն կդադարի պայքարել կոռուպցիոն հանցագործությունների դեմ։ "Ստեղծվում է հակակոռուպցիոն կոմիտե, որը կիրականացնի այդ թվում օպերատիվ գործունեություն", - պարզաբանել է նա: Այսպիսով, քննչական վարչությունն այսուհետ չի քննելու կոռուպցիոն բնույթի գործեր, այլ զբաղվելու է միայն կառույցի գործունեությանը վերաբերող գործերի քննությամբ։
Փաշինյանը տեղեկացրել է, որ ըստ ծրագրի, ՀՀ Ազգային անվտանգության ծառայության սահմանապահ զորքերն աստիճանաբար կընդունեն հայ-ադրբեջանական պետական սահմանի պահպանությունը ՀՀ պաշտպանության նախարարությունից, կիրականացվեն անհրաժեշտ բարեփոխումներ ՀՀ ԱԱԾ սահմանապահ զորքերում.կմեծանա սահմանապահ զորքերի թվաքանակը, մշտական դիրքեր կկառուցվեն սահմանապահ կազմավորումների համար, կիրականացվեն պետական սահմանի ինժեներական կահավորում և սահմանապահ զորամասերի տեխնիկական հագեցում: Փաշինյանի կառավարությունը, նրա խոսքով, հատուկ տեղ է հատկացնում տարածաշրջանային կայուն միջավայրի ձևավորմանը և տարածաշրջանային ենթակառուցվածքների ապաշրջափակմանը։ "Սա կարևոր դետալ է և նորամուծություն։ Արտաքին քաղաքականության մեջ մեզ համար կարևոր է ատելության մթնոլորտի կառավարումն ու հաղթահարումը՝ տարածաշրջանային խաղաղության հաստատման համար ", - նշել է նա։
ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության դերը մնում է առանցքային ղարաբաղյան հակամարտության լուծման եւ Լեռնային Ղարաբաղի վերջնական կարգավիճակի հստակեցման, տարածաշրջանային կայունության եւ անվտանգության ապահովման գործում, եւ Հայաստանը կնպաստի այդ շրջանակների արդյունավետ գործունեությանը: "Մեր դիրքորոշումը հետեւյալն է. ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հովանու ներքո խաղաղ գործընթացի լիարժեք վերսկսումը տարածաշրջանային կայունության եւ անվտանգության ապահովման կարեւոր գործոն է", - ընդգծել է Փաշինյանը:
Տնտեսությունն ու սոցիալական ոլորտը
Ըստ փաստաթղթի, առաջիկա 5 տարում կառավարությունը պարտավորվում է ապահովել տարեկան առնվազն 7 տոկոս տնտեսական աճ, իսկ բարենպաստ պայմանների դեպքում՝ 9%։ Նախատեսված միջոցառումների արդյյունքում գործազրկության ներկայիս 17-18 տոկոս մակարդակը պետք է կազմի 10 տոկոսից ցածր, կրկնակի կրճատվի աղքատության մակարդակը, ամբողջությամբ վերացվի ծայրահեղ աղքատությունը, իսկ կենսաթոշակները (այժմ բազային կենսաթոշակը ՝ 30 հազար դրամ) բարձրացվեն մինչեւ նվազագույն սպառողական զամբյուղի (55 հազար դրամ) կարիքների բավարարումը: Ավելացվելու է նաև նվազագույն աշխատավարձի չափը ՝ ներկայիս 68 հազար դրամից մինչև 85 հազար դրամ ։ Բացի այդ, ներդրումների / ՀՆԱ հարաբերակցությունը կբարձրացվի առնվազն մինչեւ 25 տոկոս, օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների հարաբերակցությունը ՀՆԱ-ի նկատմամբ կլինի 6 տոկոսի մակարդակում: Ընդհանուր գործոնի արտադրողականության աճը կկազմի առնվազն 5%: Մինչեւ 2026 թվականը Հայաստանի ՀՆԱ-ում փոքր եւ միջին ձեռնարկատիրության (ՓՄՁ) բաժինը մտադիր է 27 տոկոսից հասցնել 55 տոկոսի:
Գյուղատնտեսության ոլորտում նախատեսվում է զարգացնել ինտենսիվ տեխնոլոգիաներ ՝ նպաստելով ինտենսիվ այգիների տարեկան հազար հեկտարով տարածքների աճին, ինչպես նաև 5 տարով ազատել ոռոգման ջրի վարձից այն ֆերմերներին, որոնք ամբողջությամբ կանցնեն կաթիլային ոռոգմանը: Շարունակվելու է նաև վարկերի սուբսիդավորումը անասունների համար նոր ջերմոցներ և ֆերմաներ գնելու և կառուցելու համար ։ Նախատեսվում է ավելացնել գյուղատնտեսական ապահովագրության ծածկույթը ։ Աշխատանքի արտադրողականության մակարդակի բարձրացման նպատակով իշխանությունները մտադիր են կայացնել ոչ պոպուլյար որոշումներ, որոնք, ինչպես նշել է վարչապետը, պահանջում են քաղաքական կամքի դրսեւորում: Մասնավորապես, իշխանությունները պետք է գնան հողային բարեփոխումների, հնարավոր է ՝ հողերի խոշորացման ։ Փաշինյանը նշել է նաև ինտենսիվ այգիների տարածքների ավելացման (տարեկան 1000 հա), ագրոապահովագրության ծրագրի պլանավորման և ընդլայնման դերը:
Մինչեւ 2026 թվականը Հայաստանում կներդրվի պարտադիր բժշկական ապահովագրության համակարգ։ Փաշինյանի խոսքով՝ վերջին տարիներին առողջապահության ոլորտում էական փոփոխություններ են կատարվել։ "Այնուամենայնիվ, այժմ կառավարությունը հասել է այն կետին, որտեղ արմատական բարեփոխումներ են անհրաժեշտ ։ Մենք պետք է քաղաքական կամք դրսևորենք և Հայաստանում ապահովագրության ծրագիր ներդնենք առողջապահության համակարգում։ Պետք է ասեմ, որ ծրագրի բովանդակության հարցում մենք, ըստ էության, արդեն կողմնորոշվել ենք։ Այդ ուղղությամբ մեծ աշխատանք է կատարվել, և առաջիկայում մենք պետք է կարողանանք կյանքի կոչել նախանշված ծրագրերը", - ասել է նա։