Հինգշաբթի, 12 Օգոստոսի 2021 14:19

Արմինֆո. Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետևողական ինտեգրումը, նրանց միջև փաստացի արդեն ձևավորված միասնական ռազմաքաղաքական, տնտեսական տարածությունը էապես նվազեցրել են Իրանի հնարավորությունները հյուսիսային ուղղությամբ։ ԱրմԻնֆո-ին այդպիսի կարծիք է հայտնել իրանագետ Վարդան Ոսկանյանը։

"Այս լույսի ներքո, Թեհրանի տեսանկյունից այսօրվա դրությամբ պանթյուրքիզմի թուրքական գաղափարախոսության շրջանակում այս բոլոր գործընթացները Հայաստանին, ընդհանուր առմամբ, եւ Սյունիքի մարզին, մասնավորապես, Իրանի աչքում առաջնային բնույթ են հաղորդել։ Ի թիվս այլ բաների, ակնհայտ կերպով դա արտահայտվում է Թեհրանի մտադրություններում՝ ոչ մի դեպքում թույլ չտալ պանթյուրքիստական շղթայի հերթական օղակի, այսպես կոչված, "Զանգեզուրի միջանցքի" նախագծի իրագործում", - նկատել է նա։

 

Ըստ փորձագետի, այսօրվա դրությամբ նման նախագծի իրականացումը կանխելու Իրանի շահագրգռվածությունը, գործնականում, ոչնչով չի զիջում Հայաստանի շահագրգռվածությանը: Ոսկանյանը թեհրանյան նման տրամադրությունները պայմանավորում է այն բանով, որ Ալիևի և Էրդողանի պանթյուրքական երազանքների "զանգեզուրյան" մասի իրականացման դեպքում Իրանը, անկասկած, կզրկվի նաև Հայաստանի հետ և դեպի հյուսիս ցամաքային կապից։ Մինչդեռ, հենց դա է այն կարմիր գիծը, որի մասին պարբերաբար հայտարարում է Թեհրանը՝ հղում կատարելով Հայաստանի տարածքային ամբողջականության խախտման անթույլատրելիությանը։

Ոսկանյանը  Հայաստանի նկատմամբ իրանական հետաքրքրության եւս մեկ բաղադրիչ է համարում  Թեհրանի շահագրգռվածությունը Մեղրիի ազատ տնտեսական գոտու լայնածավալ շահագործման հարցում: Ինչը, նրա խոսքով, հատուկ ընդգծվել է իրանական կողմից՝ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի եւ ԻԻՀ նոր նախագահ Իբրահիմ Ռայիսիի վերջերս Թեհրանում կայացած հանդիպման արդյունքներով:

Մասնավորապես, Մեղրիի ազատ տնտեսական գոտին Թեհրանի համար կարևոր է որպես միջանկյալ, կարևոր օղակ Իրանի և Եվրասիական տնտեսական միության միջև համագործակցության համար։

վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն օգոստոսի 5-ին աշխատանքային այցով մեկնել էր Իրան: Փաշինյանի վերանշանակումից հետո նրա առաջին արտասահմանյան այցն էր՝ Թեհրան։ Իրանի նախագահ Իբրահիմ Ռայիսի հետ հանդիպման ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը քննարկել է Մեղրիի ազատ տնտեսական գոտու գործարկմանը և ԵԱՏՄ-ի հետ ազատ առևտրի ռեժիմին վերաբերող հարցեր: Իրանի նախագահն ընդունել է Հայաստան այցելելու Փաշինյանի հրավերը։

Իրանագետի խոսքով՝ Թեհրանում նաեւ ընդգծվել է Իրանի շահագրգռվածությունը Պարսից ծոցը Սեւ ծովի հետ կապող, արդեն մասամբ իրականացվող "Հյուսիս-Հարավ" տրանսպորտային միջանցքի նախագծին Հայաստանի մասնակցության հարցում: Ըստ Ոսկանյանի, թուրքական էքսպանսիայի վերջին դրսեւորումների լույսի ներքո Մեղրի ԱՏԳ-ն եւ "Հյուսիս-հարավ" - ը Իրանի համար արդեն ոչ միայն տնտեսական նշանակություն ունեն, այլեւ լրացուցիչ բաղադրիչ են ձեռք բերում՝ երկրի ազգային անվտանգության ապահովման առումով: "Հենց այդ պատճառով է, որ ԻԻՀ-ն այսօր ակտիվորեն փորձում է ամրապնդել ցամաքային կապը Հայաստանի հետ։ Զուգահեռաբար զարգացնելով տնտեսական հարաբերությունները մեր երկրի հետ։ Խոսքը խնդիրների և հարցերի համալիրի մասին է, որում միախառնված են տնտեսությունը, հաղորդակցությունները և անվտանգությունը։ Եվ, անկասկած, այս բոլոր ընդհանուր կետերը, որոնք քննարկվել են Փաշինյան-Ռայիսի հանդիպման ընթացքում, Հայաստանի համար կենսական նշանակություն ունեն ։ Թեհրանից ստացվում են կարևոր ազդակներ, որոնք Երևանում ճիշտ ընկալման և վերլուծության կարիք ունեն", - ամփոփել է Ոսկանյանը։