Երեթշաբթի, 23 Մարտի 2021 18:01

Արմինֆո.Հայաստանի ռազմավարական նշանակություն ունեցող ջրամբարներում, մասնավորապես, Ախուրյան, Արփի, Ազատ, Ապարան եւ Մարմարիկ ջրամբարներում այսօրվա դրությամբ ջրի պաշարը 74 մլն խմ-ով պակաս է մեկ տարվա վաղեմության ցուցանիշից: Այդ մասին մարտի 23-ին կայացած մամուլի ասուլիսի ժամանակ հայտարարել է Շրջակա միջավայրի նախարարության "Հիդրոօդերեւութաբանության եւ մոնիտորինգի կենտրոն" ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Լեւոն Ազիզյանը:

 

Այս առնչությամբ նա նշել է, որ, ըստ կանխատեսումների, այս տարվա ավարտին Մարմարիկ եւ Ազատ ջրամբարների լցվածությունը սպասվում է 100% մակարդակում, Ախուրյանինը ՝ 80-85%, Արփի ՝ 65-70%, Ապարանինը ՝ 55-60%:

 

Այս առնչությամբ Ազիզյանը ջրի պաշարների հետ կապված խնդիրները պայմանավորել է Թուրքիայում ջրամբարների կառուցմամբ, ինչն անդրադառնում է Հայաստանի ամենամեծ Ախուրյանի ջրամբարի ծավալների նվազման վրա, ինչպես նաև 2012 թվականից սկսած Արաքս գետի ավազանում ջրի մակարդակի 30-40% իջեցման վրա: Բացի այդ, նա նշել է նաեւ կլիմայի տաքացման հետ կապված ռիսկերը, ինչը 20 տարվա կտրվածքով կարող է հանգեցնել ջրային ռեսուրսների նորմայից 15 տոկոսի շեղում, 2070 թվականին ՝ 20-25 տոկոսի, 2100 - ին ՝ 35-40 տոկոսի:

 

Հիդրոօդերևութաբանության կենտրոնի ղեկավարի պաշտոնակատար, Հայաստանի հայտնի բնապահպան, ջրային ռեսուրսների մասնագետ Քնարիկ Հովհաննիսյանը նշել է, որ Հայաստանի ջրամբարների մեծ մասը հավուր պատշաճի չի լցվում այն պատճառով, որ դրանց տեխնիկական վիճակն անմխիթար է: ԱրմԻնֆո-ի թղթակցի հետ զրույցում փորձագետը պատմել է, որ մեր ջրամբարները տղմոտման կարիք ունեն ։ Նա պարզաբանել է, որ այլ կերպ ասած, դա բարձր ճնշման տակ հեղուկ ցեմենտի ներարկման գործընթաց է, ինչը թույլ է տալիս փակել ջրամբարներում գոյացած ծակոտիները, որոնց միջոցով ջուրը "դուրս է գալիս" անհասկանալի ուղղությամբ:

 

"Այո, այդ ջուրը կարող է համալրել ստորերկրյա ջրերի, արտեզյան ջրերի ռեսուրսները և այլն: Բայց մենք պետք է լուծենք այս շատ բարդ երկրաֆիզիկական խնդիրը, որն իրենից ներկայացնում է երկարաժամկետ, աշխատատար և զգալի ֆինանսական ծախսեր պահանջող գործընթաց", - ասել է Քնարիկ Հովհաննիսյանը:

 

Ինչ վերաբերում է Ախուրյանի ջրամբարում ջրի անբավարարությանը, բնապահպանը հաղորդել է, որ վերջինից մի փոքր բարձր, որի տարողունակությունը կազմում է 555 մլն խմ, թուրքերը կառուցել են 2 ջրամբար' 1.2 մլրդ խմ ընդհանուր ծավալով, ինչը, ըստ նրա, հավասար է Հայաստանի բոլոր ջրամբարների ջրի պաշարին:

 

Սակայն այս համատեքստում բնապահպանն ընդգծել է, որ պետք չէ դժգոհել հարևաններից, քանի որ մեր երկրի տարածքում այնքան ջուր ենք ստանում, որքան ինքներս կարող ենք օգտագործել: Նա նշել է, որ տարեկան մեր տարածքում ձևավորվում է շուրջ 7 մլրդ խմ ծավալով ջրահոսք: դրանցից 3.8 խ.մ. - ը մակերեսային հոսք է, և 3.2 խ. մ. - ը ստորգետնյա հոսք է, որը ներկայացված է բարձրորակ ջրերով, որոնք օգտագործում են տնային տնտեսություններն ու արտադրությունները:

 

"Բայց այս ամբողջ մեծ զանգվածից, կոպիտ հաշվարկով, մենք օգտագործում ենք ընդամենը 2.5 մլրդ խորանարդ մետր: Մնացածը գնում է մեր հարեւաններին: Ահա թե որն է էությունը: Ուստի պետք չէ նայել, թե ինչ է կատարվում թուրքերի մոտ։ Դա նրանց հողերն են, նրանք կարող են անել այն ամենն,  ինչ ուզում են: Իսկ մենք էլ, մեր հերթին, պետք է կարողանանք ջրամբարներ կառուցել, պահել այն հոսքը, որը ձևավորվում է մեր տարածքում։ Եթե մեր ռեսուրսները մենք կարողանանք ճիշտ օգտագործել, մեզ ոչ մի տաքացում չի սպառնում, ոչ մի "ջրային սով", - փաստել է Քնարիկ Հովհաննիսյանը։

 

Այդ համատեքստում նա ընդգծել է, որ երկրի ջրային քաղաքականությունը պետք է լինի խելամիտ, գիտական։ «Այլ կերպ ասած՝ օգտագործիր այն, ինչ կա ձեռքի տակ, և մի փնտրիր ուրիշը: Այո, դրանք թանկարժեք գործընթացներ են, երկարաժամկետ նախաձեռնություններ, բայց դրանք այսօր խիստ անհրաժեշտ են", - ասել է բնապահպանը։

 

Այսօր Հայաստանում կան շուրջ 90 տարբեր ծավալի ու չափերի ջրամբար, իսկ առաջիկա հինգ տարիներին, դատելով կառավարության ծրագրերից, այս ոլորտում էական առաջընթաց է նախատեսվում: Ընդհանուր առմամբ, նախատեսվում է կառուցել 4 խոշոր ջրամբար ։ Նոր ջրամբար կհայտնվի Վեդիում ՝ 29 մլն խմ, Եղվարդում ՝ 90 մլն խմ, Կապսի ջրամբարը ՝ առաջին փուլում  25 մլն խմ, երկրորդում ՝ մինչեւ 60 մլն խմ, ինչպես նաեւ Սելավ եւ Մաստարա գետերում ՝ 10 մլն խմ: Այս ամենը կիրականացվի վարկային ծրագրերի շրջանակներում եւ ծրագրերի ծախսերը կկազմեն շուրջ 350-400 մլն դոլար: Ֆինանսավորումը, հիմնականում, նախատեսվում է այնպիսի միջազգային դոնորների վարկային ռեսուրսների հաշվին, ինչպիսիք են Ճապոնիայի միջազգային համագործակցության գործակալությունը( JICA), Եվրասիական զարգացման բանկը, Ֆրանսիական զարգացման գործակալությունը, գերմանական KFW բանկը եւ  այլն: