Թաթոյան. Ադրբեջանն այնքան է խեղաթյուրել գերիների հետ կապված իրավիճակը, որ պահանջվել է օմբուդսմենի միջամտությունը

Արմինֆո.  ՀՀ Մարդու իրավունքների պաշտպան Արման Թաթոյանը տեղեկացրել է, որ Ադրբեջանը միտումնավոր քաղաքականացնում է հայ գերիների հետ կապված հարցը: Այդ մասին Թաթոյանը հաղորդել Է մամուլի ասուլիսի ժամանակ։ Օմբուդսմենն անթույլատրելի է համարել նման հարցերի քաղաքականացումը։ Թաթոյանի խոսքով ՝ Ադրբեջանը միշտ ձգձգել է ռազմագերիների հետ կապված հարցը, որպեսզի հայ հասարակության մեջ լարվածություն ստեղծի։

Մարդու իրավունքների պաշտպանը վերստին ընդգծել է, թե ՄԱԿ-ում Ադրբեջանի ներկայացուցիչը նամակ է տարածել, որում կարմիր թելով անցնում էր նոյեմբերի 9-ից հետո գերեվարված 62 հայերի հարցը: Օմբուդսմենի խոսքով՝ անթույլատրելի է գերիների հետ կապված հարցերը կապել տարածքային խնդիրների հետ։ Օմբուդսմենը նշել է, որ ավելի վաղ ադրբեջանցի դիվանագետը նշել էր, թե Շիրակի մարզի բնակիչները տեղափոխվել են Արցախ դիվերսիա իրականացնելու համար: "Ես դատապարտում եմ նման հայտարարությունները և ընդգծում, որ նման գործողությունները միջազգային իրավունքի կոպիտ խախտում են ։ Գերիների հետ կապված խնդիրը խիստ խեղաթյուրված է, և մեր հայրենակիցների իրավունքները խախտվել են ։ Արդյունքում՝ մարդու իրավունքների պաշտպանի միջամտության անհրաժեշտություն է առաջացել։ Այսօր ադրբեջանական մշտական ներկայացուցչի նամակին մարդու իրավունքների պաշտպանի պատասխանը տարածվել է միջազգային կազմակերպություններում։ Մենք մշտապես աշխատում ենք մեր միջազգային գործընկերների հետ",- ասել է նա։

Թաթոյանը նշել է, որ Ադրբեջանի նման գործողությունները վստահորեն կարելի է գնահատել որպես գերիների իրավունքների պաշտպանության միջազգային իրավունքի լիակատար անտեսում: "Մարդու իրավունքների պաշտպանը հայտարարում է, որ Շիրակի մարզից 62 մարդ, ինչպես նաև Ադրբեջանում պահվող բոլոր մյուս գերիները ռազմագերիներ են և գերի են ընկել զինվորական պարտքը կատարելու ընթացքում։ Հետեւաբար, նրանք պետք է անհապաղ ազատ արձակվեն", - ընդգծել է Թաթոյանը։

Մարդու իրավունքների պաշտպանը հայտարարել է, որ մարդու իրավունքների կոպիտ խախտում է նաեւ 62 գերիների նկատմամբ քրեական գործերի հարուցումը եւ նրանց որակավորումը  որպես ահաբեկիչներ:  "Նրանք չեն կարող ահաբեկիչներ լինել միայն այն պատճառով, որ մասնակցել են մարտական գործողություններին։ Այդ պահանջն ամրագրված է 1949 թվականի ժնեւյան երրորդ կոնվենցիայում: Անկախ քաղաքական գործընթացներից՝ գերիները պետք է վերադարձվեն հայրենիք", - ասվում է ՄԻՊ հայտարարության մեջ:

Արման Թաթոյանը նշել է, որ Ադրբեջանի դիրքորոշումն այն մասին, որ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության դրույթները տարածվում են միայն այն մարդկանց վրա, ովքեր գերեվարվել են նախքան հայտարարության ստորագրումը, անթույլատրելի է: Օմբուդսմենի խոսքով ՝ այս իրավիճակը տարածվում է առանց բացառության բոլոր գերիների վրա։ Ավելին, ըստ Թաթոյանի, համաձայնագրի շրջանակներում հայկական կողմից Ադրբեջանին են վերադարձվել երկու դիվերսանտներ, որոնք Արցախում դատապարտվել են սպանության համար: Հետևաբար, ակնհայտ է դառնում, որ գերիների վերադարձի գործընթացի ձգձգումը բացառապես արհեստական բնույթ է կրում։

Թաթոյանը նաև նշել է, որ Ադրբեջանում հակահայկական քարոզչությունը թափ է հավաքում ։ Մասնավորապես, Բաքվում զորահանդեսի ժամանակ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևն ու Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը հանդես են եկել հայտարարություններով, որոնցում ակնհայտ է հայատյացությունը։ Ավելին, նման տեսակետն ամրապնդում է նաև Ալիևի պահվածքը Բաքվում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հետ հանդիպման ժամանակ։ Օմբուդսմենը նշել է, որ ադրբեջանցի զինծառայողները համացանցում տեղադրում են հայերի սպանությունների լուսանկարներ ու տեսանյութեր, եւ այդ ամենն արվում է առանց խղճի խայթի: "Ադրբեջանցի զինվորականների կողմից կատարված սպանությունների եւ կտտանքների կադրերում նրանք կրկնում են նույն բառերն ու արտահայտությունները, որոնք արտաբերում է նրանց քաղաքական ղեկավարությունը", - ընդգծել է Թաթոյանը:

Նշենք, որ դեկտեմբերին Հադրութի շրջանի Խծաբրեդ գյուղի մոտակայքում գերի է ընկել 62 զինծառայող։