Արմինֆո. ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը և Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանը գիտակցաբար գնացին դավաճանության։ Այս մասին Facebook-ի իր էջում հայտնել է Արցախի ԱԳ նախարարի նախկին խորհրդական Հրաչյա Արզումանյանը։
Նա նշել է, որ վերադարձել է Երևան և ներկայացրել մի քանի կետ-արձանագրում. <1Երեկ ՝ նոյեմբերի 10-ին, ես հրաժարական եմ տվել Արցախի արտաքին գործերի նախարարի խորհրդականի պաշտոնից և այժմ ազատ եմ իմ արտահայտություններում։
2. Մենք բախվեցինք ազգային դավաճանության, որը հաստատ կմտնի հայոց պատմության մեջ։ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը և Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանը գիտակցաբար գնացին դավաճանության։ Դա գիտակցված ընտրություն էր և քայլ ։ Որքանով ես գիտեմ, բարձրաստիճան ռազմաքաղաքական ղեկավարությունից ոչ ոք հրաժարական չի տվել, եւ նրանք դառնում են դավաճանության մասնակից։
3. Դավաճանության մասնակից են նաև ՀՀ և Արցախի բոլոր նախագահները, ովքեր ստորագրել են Արցախի հանձնման տակ, և նրանցից յուրաքանչյուրն իր ներդրումն է ունեցել այս օրերին տեղի ունեցածում։
4. Արդյունքում մենք կորցրեցինք Արցախը։ Տեսականորեն առայժմ հայկական մասը հնարավոր կլիներ փրկել ՝ հայտարարելով Հայաստանին միանալու մասին, սակայն դավաճանները չեն կարող նման քայլի գնալ։
5. Ստեղծված պայմաններում պետք է մտածել, թե ինչպես փրկել Հայաստանի մնացած մասը, որի վրա մահացու սպառնալիք է կախվել ։
6. Տեղի ունեցածը Աթաթուրքի և Լենինի Ռուսաստանի միջև 100 տարի առաջ դավադրության կրկնությունն է ։ Այն ժամանակ մենք կորցրեցինք Արևմտյան Հայաստանը, այս օրերին Պուտինի և Էրդողանի միջև դավադրության արդյունքում՝ Արցախը։
7. Այս օրերին ես հիացմունքով հետևում էի իմ ժողովրդին և նրա բանակին ։ Մեր գործողությունները նաև պատմության մեջ կմտնեն ՝ որպես անգերազանցելի հերոսության, սխրանքի և անձնազոհության էջեր ։
Մենք եզակի ու մեծ ժողովուրդ ենք, և մեզ մոտ փայլուն երիտասարդներ են մեծացել ։ Մենք ունենք բանակ, որը ուժեղ է և կարողանում է աներևակայելի բարդ խնդիրներ լուծել։ Նա ի վիճակի էր կոտրել ցանկացած թշնամու, բայց կոտրվեց թիկունքից հարվածից ամենամեծ լարման պահերին, որը պետք է վճռեր պատերազմի ելքը։
Մեզ հարվածեցին թիկունքից <բեկումից մի քանի րոպե առաջ>: Առաջնագծի տղաները ցնծությամբ ասում էին, որ թշնամին արդեն թփրտում է, Շուշիի տակ խմբավորումը կոտրված է, և իրենք պատրաստվում են հարձակման ։
8. Քաղաքական գործիչները, որոնք փորձում են անհաճո լույսի ներքո ներկայացնել Հայոց բանակն ու նրա սխրանքը, հայ ժողովուրդին, որպեսզի կոծկեն իրենց դավաճանությունը, ոչ միայն դավաճաններ են, այլ նաև՝ տականքներ ։
9. Անհրաժեշտ է հայոց պետականությունը վերադարձնել հայ ժողովրդի վերահսկողության ներքո, որից հետո հնարավոր կլինի Հայաստանի փրկության և դավաճանների դատին հանձնելու խնդիր դնել>։
Միաժամանակ, նա արձանագրել է, որ փոխել է իր տեսակետը Հայաստանում Նիկոլ Փաշինյանի դերի վերաբերյալ Արցախում գարնանը նախագահական ընտրություններ անցկացնելուց հետո։
<Այն, թե ինչպես են դրանք կազմակերպվել և անցկացվել՝ զանգվածային խախտումներով և կեղծիքներով, ինձ հանգեցրին այն եզրակացության, որ Նիկոլ Փաշինյանը դավաճանել է իրեն իշխանության բերած համաժողովրդական շարժման իդեալներին ու նպատակներին։ Իմ ժողովուրդը ոչ թե Փաշինյանին էր ընտրում, այլ Սերժ Սարգսյանին դեմ քվեարկեց, և կարգախոսը համապատասխան էր, եթե հիշում եք ՝ մերժիր Սերժին։ Ես չէի կարող հասկանալ, թե ինչու նման համառությամբ, անվտանգության բոլոր նորմերի խախտմամբ (Քովիդ) Արցախում նման ընտրություններ անցկացրին։ Հնարավոր է ՝ այս օրերին մենք տեսնում ենք այդ հարցի պատասխանը>,-նշել է Արցախի ԱԳ նախարարի նախկին խորհրդականը ։
Խոսելով այս օրերին Երևանում ընթացող հանրահավաքի մասին ՝ Արզումանյանը համոզմունք է հայտնել, որ այդ ուժերն իրավունք չունեն խոսել Հայաստանի ապագայի մասին, քանի որ հենց նրանք են պատասխանատու նրա ներկայի և Արցախի աղետի համար ։ <Իմ կարծիքով ՝ քաղաքական ուժերը, որոնք կարող էին ազգային փրկության խնդիրը դնել և լուծել, առայժմ բացակայում են և դեռ պետք է ձևավորվեն ։ Որպես հետևանք ՝ այս փուլում պետք է խոսել ոչ թե Հայաստանի փրկության քաղաքական, այլ՝ համաժողովրդական հասարակական նախաձեռնության մասին>, - նշել է փորձագետը։
Ընդ որում, նա կարծում է, որ Երեւանում կլուծվի այն հարցը, թե արդյոք կարող է ձեւավորվել նման կոալիցիա ։ Այս համատեքստում նա ապավինում է ժողովրդի իմաստությանը կրիտիկական պահին եւ պատրաստակամություն է հայտնել օգնել բոլորին՝ ձեւավորելու նման հասարակական նախաձեռնություն:
<Ինչ վերաբերում է հայ ժողովրդի ՝ Արցախի փրկության հույսերին ուժի այլ կենտրոնների ՝ Ռուսաստանի և Թուրքիայի միջև Հայաստանի բաժանմանը և Հարավային Կովկասի վերաձևմանը միջամտելու արդյունքում, ես պատրաստ եմ մտածել դրա մասին, եթե այդ կենտրոններն անմիջապես ճանաչեն Արցախը ։ Կարևորը միջազգային ճանաչումն է, անհրաժեշտ միջազգային համատեքստը ստեղծվել է՝ հայ զինվորի և Սփյուռքի շնորհիվ ։ Ճանաչման ձգձգումը, կոնսուլտացիաները եւ այլ դատարկաբանությունները կշեղեն հայ ժողովրդին Հայաստանի փրկության կարեւորագույն քայլերից։
Այսօր մենք ավելի վատ իրավիճակ ունենք, քան Մոսկովյան պայմանագրի ստորագրումից հետո։ Դա վերաբերում է ոչ միայն ֆիզիկապես կորցրած Արցախին․ այսօր այնտեղ գրեթե հայ բնակչություն չկա, միայն բանակը, նաւ քաղաքական բաղադրիչը։
Մոսկովյան պայմանագրի տակ դրված չէր Հայաստանի ստորագրությունը, մենք հնարավորություն ունեցանք պահպանել դեմքը ։ Դա Հայաստանի օկուպացումն ու մասնատումն էր ։ Ընդունելով Նիկոլ Փաշինյանի ստորագրությունը 2020 թվականի կապիտուլյացիայի տակ ՝ մենք ապագա սերունդներին զրկում ենք գոնե դեմքը պահպանելու հնարավորությունից՝ այն բանից հետո, երբ երիտասարդ սերունդն ամեն ինչ արեց, որպեսզի պահպանի Արցախն՝ իր հազարավոր որդիների կյանքի գնով ։ Մենք դավաճանում ենք արցախյան բոլոր երեք պատերազմների ընթացքում զոհված ազատամարտիկների հիշատակը>, - ամփոփել է Արզումանյանը ։