Երեթշաբթի, 1 Սեպտեմբերի 2020 13:02

Արմինֆո. ՀՀ ՊՆ-ում պատմել են երկրում աշխարհազորի ստեղծման նպատակների և առաքելության մասին:

 

Սեպտեմբերի 1-ին Երևանում կայացած մամլո ասուլիսում ՀՀ պաշտպանության նախարարի տեղակալ Գաբրիել Բալայանը, ներկայացնելով օրինագիծը, զարմանք է հայտնել այդ նախաձեռնության վերաբերյալ քննադատական փորձագիտական կարծիքների առնչությամբ, որոնք ինչ-որ կերպ պետք է հասարակական կարծիք ձևավորեն ։ Բալայանն արձանագրել է, որ ուսումնասիրել է դրանցից մի քանիսը, և նրա մոտ տպավորություն է ստեղծվում, որ մարդիկ, ովքեր կարծիք են հայտնում այդ նախաձեռնության մասին, ընդհանրապես ծանոթ չեն ներկայացված օրինագծին, պարզապես չեն կարդացել այն ։

 

<Ոչ մի տեղ գրված չէ, որ մենք նախատեսում ենք զենք բաժանել մարդկանց, որոնցով նրանք շրջելու են փողոցներով ։ Աշխարհազորայինները զենք կստանան միայն մարտական գործողությունների ժամանակ, եթե դրանք ներգրավվեն կոնկրետ միջոցառումների մեջ։ Անշուշտ, այն անձինք, ովքեր կընդգրկվեն աշխարհազորայինների կազմում, կանցնեն զինվորական պատրաստվածություն, բայց զենք կստանան միայն այն ժամանակ, երբ կոնկրետ գործողությունների մեջ ներգրավվեն>, - ասել է փոխնախարարը ։

 

Բալայանը նշել է, որ աշխարհազորայինների մեջ կգրանցվեն մինչև 70 տարեկան քաղաքացիներ ՝ առանց գենդերային տարբերությունների, հաշվի առնելով նրանց ֆիզիկական վիճակը: Փոխնախարարը տեղեկացրել է, որ օրինագծի ընդունման դեպքում համապատասխան նորմատիվ ակտերով կկարգավորվեն մնացած նրբությունները ՝ սկսած այն բանից, թե տարին քանի անգամ են պատրաստվածություն անցնելու, ինչ զենք է ամրակցվելու և այլն, և ամեն ինչ կախված է լինելու նաև դրա համար տրամադրվող ֆինանսներից:

 

<Կցանկանայի նաև նկատել, որ սա բացառապես հայկական մոդել է ։ Մենք, անշուշտ, ուսումնասիրել ենք այլ երկրների փորձը, բայց կարծում ենք, որ այսօրվա դրությամբ մեր մշակած նախագիծն առավել օպտիմալ է եւ նման չէ մյուսներին ։ Աշխարհազորայինների ստեղծման նպատակն է՝ կանոնակարգել եւ բարձրացնել հայրենիքի պաշտպանությանը քաղաքացիների մասնակցության արդյունավետությունը, եթե նման անհրաժեշտություն առաջանա։ Կցանկանայի նաեւ նշել, որ հենց աշխարհազորայինը ներգրավվի որեւէ գործողության, նա նույնպիսի սոցիալական երաշխիքներ կստանա պետությունից, ինչպես զինծառայողը>,-պարզաբանել է Բալայանը ՝ հավելելով, որ այսօրվա դրությամբ նախատեսվում է աշխարհազորայինների շարքում ներգրավել մինչեւ 100 հազար քաղաքացի:

 

Ճշգրտմանը, թե աշխարհազորը կոչված է լրացնելու Երկրապահ կամավորական միության գործունեությունը, թե դա կլինի առանձին գործող կառույց՝ փոխնախարարը տեղեկացրել է, որ դրանք երկու տարբեր կառույց են։ <<Երկրապահը> կազմակերպություն է, իրավաբանական անձ, մինչդեռ աշխարհազորը կդառնա երկրի Զինված ուժերի ստորաբաժանում։ Դրանք երկու կառույցներ են ՝ տարբեր գործառույթներով, որոնք կարող են միմյանց փոխլրացնել, բայց ոչ մի կերպ չհակասել>, - ասել է ՀՀ ՊՆ փոխնախարարը ։

 

Հարցին, թե ինչով է պայմանավորված աշխարհազորայինների ստեղծման որոշումը, փոխվել են Հայաստանի մարտահրավերները, թե՞ դա այլ գործոններով է պայմանավորված՝ Բալայանը, մասնավորապես, ասել է. <Փոխվել են մեր հնարավորությունները, մեր պատկերացումները երկրի պաշտպանության վերաբերյալ, ավելացել է փորձը, փոխվել է տարածաշրջանային իրավիճակը>:

 

Ինչպես ավելի վաղ հայտնել էր ԱրմԻնֆոն, Պաշտպանության նախարարությունը հանրային քննարկման է ներկայացրել օրենքի նախագծեր, որոնց համաձայն սահմանվում են Երևան քաղաքում աշխարհազորի ստեղծման և ղեկավարման, աշխարհազորայինների հավաքագրման հետ կապված հարաբերությունները:

 

Օրենքի նախագծի ներկայացումը բխում է Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանությանը համընդհանուր և համազգային բնույթ հաղորդելու, հավանական հակառակորդի ցանկացած ոտնձգություններին արժանի և պատշաճ հակահարված տալու նպատակով քաղաքացիների կամավորության սկզբունքով աշխարհազորային համակարգի ներդրման և կազմակերպման անհրաժեշտությամբ։

 

Ինչպես նշվում է օրինագծի հիմնավորման մեջ, ներկայումս Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանությանը յուրաքանչյուր քաղաքացու մասնակցությունն օգտագործվում է ոչ լրիվ ծավալով, այն չունի համակարգված, կազմակերպված ու նպատակաուղղված բնույթ, առավել ևս Հայաստանի Հանրապետության վրա զինված հարձակման, դրա անմիջական վտանգի առկայության կամ ռազմական գործողությունների պայմաններում:

 

«Հավանական հակառակորդի ռազմական գործողությունների ուսումնասիրումը ցույց են տալիս, որ ռազմական գործողությունների ծանրության կենտրոնը կարող է տեղափոխվել երկրի տարածքի խորքը՝ դիվերսիոն կամ ահաբեկչական կամ հետախուզական կամ հատուկ օպերացիաների ուժերի և այլ գործողությունների, ինչպես նաև հակառակորդի զինված ուժերի ներթափանցած խմբերի լայնորեն կիրառմամբ: Դրանց դիմակայելու, չեզոքացնելու և ոչնչացնելու նպատակով անհրաժեշտ է ստեղծել միասնական ղեկավարության ներքո գործող ուժերի և միջոցների համախումբ՝ աշխարհազոր, որոնք պատերազմի ժամանակ ի զորու կլինեն հակառակորդի հավանական գործողություններից հուսալիորեն պաշտպանելու երկրի տարածքը, բնակչությունը, կարևորագույն օբյեկտներն ու ենթակառուցվածքները», - նշվում է օրինագծի հիմնավորման մեջ:

 

 Նախատեսվում է «Պաշտպանության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացումներ կատարել, որով սահմանվում են աշխարհազորի հասկացությունը, նպատակները, կառուցվածքը, ձևավորման կարգը, խաղաղ և պատերազմի ժամանակ աշխարհազորի պատրաստության և կիրառման, ենթակայության և ղեկավարման, աշխարհազորայինների հավաքագրման հետ կապված հարաբերությունները:

 

Աշխարհազորը Հայաստանի Հանրապետության վրա զինված հարձակման, դրա անմիջական վտանգի առկայության կամ ռազմական գործողությունների պայմաններում Հայաստանի Հանրապետության զինված պաշտպանությանը կամավորության սկզբունքով քաղաքացիների մասնակցության համակարգ է: Աշխարհազորի նպատակներն են Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանությանը համընդհանուր և համազգային բնույթ հաղորդելը,   հակառակորդի դիվերսիոն կամ ահաբեկչական կամ հետախուզական կամ հատուկ օպերացիաների ուժերի և այլ գործողություններից Հայաստանի Հանրապետության տարածքի, բնակչության և ենթակառուցվածքների պաշտպանության պլանավորված միջոցառումների իրականացմանն աջակցությունը,  Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի և այլ զորքերի կիրառման, տարածքային կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների ու տնտեսության օբյեկտների կենսագործունեության ապահովմանն աջակցությունը:

 

Աշխարհազորի կիրառումը ներառում է մասնակցություն Հայաստանի Հանրապետության սահմանների կամ հակառակորդի հետ շփման գծի վտանգված հատվածների զինված պաշտպանությանը,  պայքար հակառակորդի դիվերսիոն կամ ահաբեկչական կամ հետախուզական կամ հատուկ օպերացիաների ուժերի և այլ գործողությունների դեմ, մասնակցություն հատուկ և կարևորագույն նշանակության օբյեկտների զինված պաշտպանությանը,  մասնակցություն զորքերի և բնակչության զանգվածային տեղաշարժի կենտրոնական երթուղիների զինված պահպանությանը և պաշտպանությանը, մասնակցություն քաղաքացիական պաշտպանության գործընթացին:

 

Աշխարհազորի համակարգը գործում է տարածքային սկզբունքով, և ըստ Հայաստանի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման՝ պայմանականորեն բաղկացած է զորամիավորումներից և դրանց ենթակա բրիգադներից ու գումարտակներից: Աշխարհազորի կառուցվածքը, պատրաստության և կիրառման պլանները հաստատվում են Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետի հրամանով:

 

Աշխարհազորի ընդհանուր ղեկավարումն իրականացնում է Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետը՝ զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պատրաստության գլխավոր վարչությունում ձևավորված աշխարհազորային շտաբի միջոցով:

 

Աշխարհազորային զորամիավորման ղեկավարը (հրամանատարը) խաղաղ և պատերազմի ժամանակ համապատասխան տարածքային կառավարման մարմնի ղեկավարի տեղակալն է, իսկ Երևան քաղաքում՝ Երևանի քաղաքապետի տեղակալը:

 

Աշխարհազորային բրիգադի ղեկավարը (հրամանատարը) խաղաղ և պատերազմի ժամանակ համապատասխան քաղաքային համայնքի ղեկավարի տեղակալն է, իսկ Երևան քաղաքի վարչական շրջաններում՝ վարչական շրջանի ղեկավարի տեղակալը: Աշխարհազորային գումարտակի ղեկավարը (հրամանատարը) խաղաղ և պատերազմի ժամանակ գյուղական համայնքի ղեկավարի տեղակալն է:

 

Աշխարհազորայինի հավաքագրման հիմքը նրա հետ կնքված պայմանագիրն է: Պայմանագիր չի կարող կնքվել այն քաղաքացու հետ, ով ենթակա է պարտադիր զինվորական ծառայության, հանդիսանում է զինծառայող կամ փրկարար ծառայող կամ քրեակատարողական ծառայող կամ հարկադիր ծառայող,  որը պատիժ է կրում ազատազրկման կամ կալանքի ձևով, կամ որի նկատմամբ իրականացվում է քրեական հետապնդում:

 

Աշխարհազորայինին ամրակցվում է զենք, հատկացվում է համազգեստ և աշխարհազորայինը նշանակվում է համապատասխան պաշտոնի՝ աշխարհազորային շտաբի ղեկավարի (պետի) հրամանով: Աշխարհազորայիններին զենքի ամրակցման և պահպանման կարգը, կնքվող պայմանագրի օրինակելի ձևը սահմանվում են Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշմամբ: Աշխարհազորայինների պատրաստությունն իրականացվում է պատրաստության պլանների համաձայն անցկացվող պարապմունքների և վարժանքների միջոցով՝ աշխարհազորային շտաբի ղեկավարի (պետի) հրամանով: