Շաբաթ, 1 Օգոստոսի 2020 17:03

Արմինֆո. ՀՀ ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանը հիշեցրել է ղարաբաղյան հակամարտության խաղաղ կարգավորման ուղղությամբ հայկական կողմի աշխատանքի երեք հիմնական ուղղությունների մասին։  ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանը «Հեռանկար» հաղորդաշարին հարցազրույցում, մասնավորապես, ասել է. «Երկու տարվա ընթացքում մենք իրականում այդ գործառույթները իրականացրել ենք, և այս շրջանում մեզ համար ձևավորվել է երեք աշխատանքային ուղղություն։ Առաջին ուղղությունը վերաբերում է, ինչպես Դուք ասում եք, սուբստանտիվ հարցերին, որտեղ մենք հետապնդել ենք էական, կարևոր նպատակներ՝ ամրագրելու այն գերակայությունները, որոնք մեզ համար առաջնային են, և որոնց ճիշտ արտահայտումը հիմնական անհրաժեշտ բաղադրիչներից է՝ համապատասխան փոխզիջումներ կառուցելու համար։ Դրանց արհամարհանքը չի բերելու փոխզիջման։ Չի լինելու երբևէ զիջում, չի լինելու երբևէ այս կարգավորման չբալանսավորված լուծում։ Եվ այդ առումով է, երբ մենք խոսում էինք, արտահայտվում էինք շատ պարզ երկու բառով՝ ստատուս և անվտանգություն։ Եվ այդ երկու բառը իրենց մեջ պարունակում են բավական մեծ բովանդակություն՝ սուբստանցիա։ Քանի որ ստատուսը վերաբերում է Արցախի ինքնորոշման իրավունքի ճանաչմանը, ազատ կամարտահայտման գործառույթի իրականացմանը՝ առանց սահմանափակումների և իրավական ուժ ունեցող արդյունքով։ Դրանք վերաբերում են անվտանգության այնպիսի համակարգի, որը չի խախտում, չի ստեղծում վտանգներ Արցախի համապարփակ անվտանգության համար, որի համար Հայաստանը այսօր շարունակում է մնալ միակ երաշխավորը։ Այս երկուսն ունեն այդ խորքային, բովանդակային նաև մանրամասները, որոնց մասին մենք երկու տարի հետևողականորեն խոսել ենք և լսել ենք մյուս կողմին, թե ինչպես են նրանք ընկալում և ինչպես են պատրաստ մեզ հետ աշխատել այդ առումով։ 

 

Աշխատանքի երկրորդ ամենակարևոր ուղղությունը մեզ համար եղել է այն միջավայրի ձևավորումը, որն անհրաժեշտ է բանակցային գործընթացում իրական առաջընթացի հասնելու համար: Դա վերաբերել է թե՛ էսկալացիայի ռիսկերի նվազեցմանը, թե՛ միջավայրին, որը նպաստում է խաղաղությանը։ Այն հռետորաբանությունը, որը ձևավորվել է այս շրջանում, որը մենք շարունակաբար լսել ենք, բնավ, չի նպաստում այդ միջավայրին։ 

 

Հետևողականորեն լսվող այդ հռետորաբանությունը չի ազդում. սպառնալիքը ժխտված է, և չի ազդում: Եթե Հայաստանը և Արցախն օգտագործվում են որպես հարմար թշնամի ներքաղաքական հարցերի համար, դա լուծում չէ, դա միայն խորացնում է խնդիրը: Եվ այդ առումով է նշվում սպառնալիքի ժխտումը, հռետորաբանության փոփոխությունը և, ամենակարևորը, այնպիսի գործիքների ներդնումը, որոնք ապահովում են կայուն, տևական զինադադար, կայուն տևական իրավիճակ, որտեղ մենք բացառում ենք էսկալացիայի ռիսկերը: Այստեղ մենք ունենք քննարկելու շատ կոնկրետ հարցեր, առաջարկներ. հարցեր, որոնք վերաբերում են թե՛ մոնիտորինգային համակարգին, թե՛ հետաքննության այլ միջոցառումներին, թե՛ տեղում հրամանատարների ուղիղ գծի ապահովմանը, որոնք կոնկրետ առաջարկություններ են: Ոչ թե ուղղակի մոնիտորինգների թվի ավելացումը, այլ մոնիտորինգների տեղակայումը տեղում այնպես, որը հնարավորություն է տալիս վերահսկել խախտումները և իրավիճակը, որը կարող է բերել էսկալացիայի, այնպիսի հետաքննությունների մեխանիզմի ներդրում, որը հնարավորություն է տալիս դիտարկել իրավիճակը և բացահայտել ռիսկերի վտանգը, որը միտումնավոր բերում է էսկալացիայի: Ուղիղ գիծը, ուղիղ կապը թե՛ շփման գծով, թե՛ սահմանով նույնպես գործիք են, որը մեզ հնարավորություն է տալիս պահպանել խաղաղ գործընթացի համար անհրաժեշտ միջավայրը:

 

Եվ երրորդ հիմնական ուղղությունը, որը մեզ համար եղել է շատ էական, Արցախի մասնակցությունն է, ներգրավումը խաղաղ գործընթացի մեջ. մի գործառույթ, որը չափազանց էական է: Դա բնավ ձևաչափի փոփոխություն չէ. դա ձևաչափի վերականգնում է, որովհետև 22 տարի առաջ եղել է ձևաչափի ձևափոխում: Մեզ անհրաժեշտ է վերականգնել այդ ձևաչափը: Սա պրակտիկ խնդիր է, և մենք շատ պարզ բացատրել ենք, թե ինչու է դա պրակտիկ և անհրաժեշտ, որովհետև Արցախի ժողովուրդը բոլոր առումներով ի ցույց է դրել իր կարողությունը՝ կառավարելու, իր կյանքը կազմակերպելու սոցիալական, տնտեսական, քաղաքական, պաշտպանական տեսանկյունից, ունենալու իր կողմից ընտրված իշխանություններ, մասնակցելու միջազգային գործընթացներում: Բոլոր առումներով մի միավոր է, որին անմիջապես վերաբերում է խաղաղ գործընթացը, և իրենց իշխանությունները իրենց ժողովրդի կողմից օժտված են մանդատով ՝ ժողովրդավարական գործընթացի միջոցով։ Եվ իրենց չմասնակցելը բերում է մի իրավիճակի, երբ իրենց մոտ նվազում է խաղաղ գործընթացի հանդեպ սեփականության զգացումը, և ստեղծում է մի իրավիճակ, երբ մենք չենք կարողանալու ապահովել լուրջ և իրական արդյունավետ առաջընթաց խաղաղ գործընթացում:

Հայաստանն իր գործառույթն իրականացնում է: Այդ առումով մենք շատ հետևողական աշխատել ենք Արցախի իշխանությունների հետ՝ ապահովելու համար շատ ավելի խորքային զգացում, թե ինչպես է կատարվում: Դուք տեսել եք, որ մենք ունենք տարբեր ձևաչափեր: Այսօր, ի դեպ, մենք հանդիպել ենք Արցախի ԱԳ նախարարի հետ, և նորից միասին գնահատել ենք իրավիճակը, աշխատել ենք միասին մեզ համար առաջնային բոլոր հարցերի շուրջ: Մենք ունենք Անվտանգության խորհուրդների աշխատանքի մեթոդը, մեր ղեկավարները՝ թե՛ Հայաստանի վարչապետը, թե՛ Արցախի նախագահը, միասին շատ ակտիվ աշխատում են, և մենք ունենք նաև բոլոր այն անհրաժեշտ միջոցները, որոնք ապահովում են մեր ընդհանուր անվտանգային համակարգը: Այս երկու տարիների ընթացքում հետևողական աշխատել ենք այս երեք ուղղություններով. այսինքն մեզ համար բովանդակային հարցերի շուրջ աշխատանքը ո՛չ սկսել է, ո՛չ պետք է սկսվի: Սա եղել է այս երկու տարվա ընթացքում շատ հետևողական աշխատանք՝ պարզ գիտակցելով, թե ինչ ենք անում և արտահայտելով դա շատ պարզ ձևով:

 

Պարբերաբար լինում են իրավիճակներ, երբ ականատես ենք լինում կա՛մ միտումնավոր, կա՛մ չգիտակցված ընկալումների բարդույթի՝ «ինչ է նշանակում սա, ինչ է նշանակում նա», բայց ես կարծում եմ, որ այս տարիների ընթացքում հետևողականորեն արտահայտված այն ամենն այսօր ամփոփված է նաև Հանրապետության վարչապետի՝ կառավարության նիստին ունեցած իր ելույթում. յոթ կետերի մեջ ինչ-որ չափով ամփոփված է այն ամենը, ինչը մենք անում ենք: 

 

Իսկ ինչ վերաբերում է հուլիսի 12-ին, դրա ամենակարևոր պատգամը մեկն էր, որ սպառնալիքի լեզուն, սպառնալիքի և ուժի կիրառման փորձը որևէ դեպքում գործոն չեն, գործիք չեն, և որևէ ազդեցություն չունի, չի ունեցել և չի ունենալու: Հայաստանը և Արցախը շարունակում են մնալ բացարձակապես հավատարիմ խաղաղ գործընթացին, խաղաղ գործընթացն այլընտրանք չունի, այլընտրանքը բերում է տարածաշրջանի համար չափազանց լուրջ հետևանքների: Մենք բավարար վստահություն ունենք՝ ասելու այդ ամենը, որովհետև մենք բավարար ներուժ ունենք՝ պաշտպանվելու, պաշտպանելու, որն արտահայտվեց նաև հուլիսի 12-ին»:

 

Խոսելով մաքսիմալիստական դիրքորոշումներից՝ Մնացականյանը նշել է. «Մինչ այժմ չենք լսել Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից որևէ ազդակ, որևէ ձևակերպում, որևէ բառ, որն ի ցույց է դնում զգայունություն Արցախի և Հայաստանի առաջնահերթությունների հանդեպ։ Որևէ դիրքորոշում, որևէ քայլ, որն ի ցույց դնի, որ նրանք նույնպես պատրաստ են աշխատել դեպի փոխզիջում։ Եվ այդ առումով, եթե մենք ավելի ուշադիր լսենք իրենց դիրքորոշումները, դա մաքսիմալիզմ է, որը տեսնում է լուծումը միայն այնպես, ինչպես դա բավարար է բացառապես ադրբեջանական կողմին։ Դա չի աշխատելու, դա փոխզիջում չէ։ Իսկ ինչ վերաբերում է զիջման վրա հիմնված լուծման, ապա որևէ մեկը պատրաստ չէ նման ճանապարհով շարժվել»։ 

Անդրադառնալով մշտադիտարկման համակարգին՝ արտգործնախարարը, մասնավորապես, ասել է. «Մենք մշտադիտարկման հարցում ոչ թե խոսում ենք ուղղակի մոնիթորների թվի ավելացման մասին, այլ խոսում ենք շատ ավելի կիրառական ձևով մշտադիտարկման համակարգն աշխատեցնելու մասին, որպեսզի կարողանանք ունենալ ավելի իրական, գործուն մեխանիզմ, որը նվազեցնում է ռիսկերը, ինչպես մենք ենք ձևակերպում, որը լավագույնս կառավարում է զինադադարի կայունությունը, զինադադարի համակարգի ապահովումը: Նույնը վերաբերում է հետաքննություններին: Մենք դրանից ավել ենք ասում նաև, մենք խոսում ենք այն մասին, որ անհրաժեշտ է ունենալ նաև ուղիղ կապ տեղում, որպեսզի կարողանանք ոչ միտումնավոր իրավիճակներին լուծումներ տալ, դրանք վերահսկել: Մենք ունենք դրա փորձը՝ համապարփակ ձևով ապահովելու կայուն զինադադարը, ապահովելու ռիսկերի կայուն նվազ միջավայր: 

Եթե Ադրբեջանը ենթադրում է, որ դրանով մենք սառեցնում ենք իրավիճակը, ինչը մենք պարբերաբար լսում ենք իրենց կողմից, ապա դա ուղղակի անընդունելի է: Եթե ենթադրվում է, որ մենք կարող ենք ունենալ առաջընթաց էսկալացիայի պայմաններում, դա բացառվում է: Եթե ենթադրվում է, որ մենք կարող ենք սպառնալիքը, ուժի կիրառումը դիտարկել որպես գործոն խաղաղ գործընթացում, դա չի լինելու: Սա կարծես թե առավել քան հստակ է, հստակ արտահայտվել է և՛ քաղաքական, և՛ դիվանագիտական, և՛ անմիջապես արդեն ռազմական առումներով»:

 

«Մեզ որպես հարմար թշնամի օգտագործելն անընդունելի է, անարդյունավետ է, և շատ ավելի օգտակար կլինի, եթե Ադրբեջանը կարողանա ավելի արդյունավետ անդրադառնալ իր ներքաղաքական հարցերին, իր ժողովրդավարությանը, մարդու իրավունքներին, կոռուպցիային առնչվող հարցերին ինքնուրույն, առանց մեզ օգտագործելու որպես հարմար թշնամի», -    ընդգծել է Մնացականյանը, հավելելով, սպասում է Ադրբեջանի նոր արտգործնախարարի հետ  հանդիպման: