Երեթշաբթի, 28 Հուլիսի 2020 12:00

Արմինֆո. Այս պահին Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև լուրջ հիասթափություն կա Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման հարցում։ <Ամերիկայի Ձայնի> հայկական ծառայությանը տված հարցազրույցում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի նախկին համանախագահ Ջեյմս Ուորլիքն անդրադարձել է հայ-ադրբեջանական պետական սահմանի վերջին լարվածությանը:

 

Նա արձանագրել է, որ, անշուշտ, բոլորը մտահոգված են հայ-ադրբեջանական պետական սահմանին տեղի ունեցած բախումներով, ինչի արդյունքում եղան զոհեր:

 

<Արձանագրվել է ուժի կիրառում, և դա բավական երկար հարաբրական անդորրից հետո։ Առավել մտահոգիչ է , որ մարտերը տեղի են ունեցել հայ-ադրբեջանական պետական սահմանին ՝ հեռու հակամարտության գոտուց ։ Այս հանգամանքը ցույց է տալիս, որ հակամարտությունը չի սահմանափակվում միայն այդ գոտիով, այլեւ ընդգրկում է նաեւ այդ երկրների մյուս մասերը ։ Եվ դա շատ անհանգստացնող է>, - նշել է Ուորլիքը ։

 

Ճշգրտող հարցին, թե ինչ դրդապատճառներ ունի Ադրբեջանի կողմից հենց հիմա ուժի կիրառումը, ամերիկացի նախկին համանախագահը նշել է, որ միշտ էլ դժվար է ասել, թե ինչով է դա պայմանավորված, և ինչու հենց այդ հատվածում լարվածություն առաջացավ:

 

<Կարծում եմ, որ այժմ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև լուրջ հիասթափություն կա Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման հարցում ։ Եվ հատկապես Ադրբեջանում, որը, կարծում եմ, մեծ ծրագրեր ուներ և լավատեսորեն էր տրամադրված Հայաստանի նոր իշխանությունների նկատմամբ ։ Այդ պատճառով նոր բանակցություններ էին  սկսվել Հայաստանի վարչապետի և Ադրբեջանի նախագահի միջև, և այդ ժամանակվանից արդեն 2 տարի է անցել, բայց ինչպես տեսնում ենք, խաղաղ բանակցությունները ոչինչ չեն տալիս, և դա ցավալի է, քանի որ հիասթափության մակարդակը բարձրացնում է ինչպես Բաքվում, այնպես էլ Երևանում>, - ասել է նա ՝ հավելելով, որ այդ հիասթափությունը մեծացնում է ռազմական գործողությունների վերսկսման հավանականությունը և ոչ միայն Ղարաբաղում, այլև հայ-ադրբեջանական պետական սահմանին, որտեղ գտնվում են կարևոր ենթակառուցվածքներ և վտանգ է ստեղծվում դրանց ոչնչացման հավանականության առումով ։

 

Ընդ որում, Ուորլիքն ընդգծել է, որ ոչ մի կողմից փոխզիջումների գնալու, ինչպես նաև խաղաղ բանակցային գործընթացն առաջ մղելու պատրաստակամություն չի տեսնում: Այս համատեքստում նա փաստել է, որ ոչ մի խաղաղ գործընթաց չի կարող 100% - ով բավարարել կողմերից ոչ մեկին, եւ պետք է լինի մի գործընթաց, որտեղ բոլոր կողմերը ճանաչում են խաղաղ բանակցությունների արժեքը։

 

Խոսելով այսօր բանակցային գործընթացում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի դերի մասին՝ ամերիկացի դիվանագետը նշել է, որ միջնորդների եւ նրանց գործունեության նկատմամբ քննադատությունը միշտ էլ եղել է, սակայն նրանց հովանու ներքո բանակցությունները պետք է շարունակվեն, եւ համանախագահները դրանցում պետք է առանցքային դեր խաղան:<Խնդիրը ձևաչափի մեջ չէ, այն կարող է փոխվել, կարող են ներգրավվել նոր մասնակիցներ ։ Խնդիրն այն է, որ այս հակամարտությունն ավարտելու համար անհրաժեշտ է Հայաստանի և Ադրբեջանի իշխանությունների և ժողովուրդների քաղաքական կամքը, ինչն այսօր չկա ։ Ինձ անհանգստացնում է այն փաստը, որ երկու երկրներում տրամադրություններն ավելի արմատական են դառնում ՝ անհրաժեշտ մերձեցման փոխարեն>,- հավելել է նա ։

 

<Եթե կա բանակցությունների ավելի գործուն ձևաչափ ՝ նոր դերակատարների ներգրավմամբ, ապա եկեք գնանք այդ քայլին։ Բայց իմ մտավախություններն այն են, որ ուղղակի այսօր քաղաքական կամք չկա, և դա վերաբերում է ինչպես նախագահին, այնպես էլ վարչապետին ։ Հակամարտության սրումը, հատկապես դրա գոտուց դուրս, չափազանց վտանգավոր է, եւ երկու երկրները կարող են բարձր գին վճարել դրա համար ։ Ինձ անհանգստացնում է այն հանգամանքը, որ լարվածության աստիճանը կարող է աճել։ Երկու կողմերն էլ բավականին լուրջ քանակությամբ ժամանակակից սպառազինություն են կուտակել, ինչը վտանգ է պարունակում ինչպես քաղաքացիական բնակչությանը, այնպես էլ ենթակառուցվածքներին, ռազմական բախումների վերսկսման դեպքում կհանգեցնի անկանխատեսելի հետևանքների>, - ասել է Ուորլիքը ՝ նշելով, որ անհրաժեշտ է խուսափել այնպիսի իրավիճակից, երբ կողմերից մեկը կկորցնի համբերությունը կամ էլ կունենա այն զգացումը, որ կարող է առավելություն ունենալ պատերազմում:

 

Նախկին միջնորդը համոզված է, որ պատերազմում հաղթողներ չեն լինի, կլինեն նոր զոհեր, արյունահեղություն և նոր պատերազմն ավելի կործանարար կլինի, քան 30 տարի առաջ, ինչը ոչ մի կողմի շահերից չի բխում ։