Երկուշաբթի, 27 Հուլիսի 2020 12:50

Արմինֆո.  Ինչպես և պետք էր սպասել, Ադրբեջանի և Հայաստանի հուլիսյան ռազմական դիմակայությունը բավական տարբեր մակարդակի աջակցության հայտարարություններ հաարուցեց Անկարայում և Մոսկվայում։ ԱրմԻնֆո-ին այդպիսի կարծիք է հայտնել ՄՄՀՊԻ միջազգային հետազոտությունների ինստիտուտի եվրատլանտյան անվտանգության կենտրոնի առաջատար գիտաշխատող, "Միջազգային վերլուծություն" ամսագրի գլխավոր խմբագիր Սերգեյ Մարկեդոնովը:

 

"Եթե Թուրքիայի ԱԳ նախարար Չավուշօղլուն Հայաստանին կոչ է արել "խելքի գալ", իսկ պաշտպանության նախարար Հուլուսի Աքարը խոստացել է "շարունակել աջակցությունը Ադրբեջանի զինված ուժերին՝ ագրեսոր եւ օկուպանտ Հայաստանի դեմ", ապա ՌԴ նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը, ընդամենը,  հույս է հայտնել, որ Բաքուն եւ Երեւանը կվերադառնան հրադադարի ռեժիմին։ Պուտինն՝ ինքը,  հակամարտության նոր փուլի լուծման հարցում միջնորդության պատրաստակամություն է հայտնել", - հիշեցրել է նա։

 

Մոսկվայի նման զգուշավորությունը, նույնիսկ, զսպվածությունը վերլուծաբանը դիտարկում է որպես ռուսական տարածաշրջանային քաղաքականության ընդհանուր հիմնարար գծերի մաս։ Դրանց թվում է բոլոր հետխորհրդային հակամարտությունների կարգավորման համընդհանուր մոտեցման բացակայությունը։ Չհետևելով ինչ-որ ընդհանուր չափորոշիչների կամ գաղափարախոսական դրույթների՝ Մոսկվան ավելի շուտ արձագանքում է կոնֆլիկտային դինամիկային։ Երկրորդ, ոչ պակաս կարևոր գործոնը Ռուսաստանի համար երկկողմ հարաբերությունների արժեքն է, նույնիսկ, բազմակողմ կառույցներում։

 

Ադրբեջանը, մասնավորապես, ըստ Մարկեդոնովի, Վրաստանից տարբերվում է հակառուսական հռետորաբանության, ռուսական օկուպանտների մասին բանաձեւերի բացակայությամբ, որոնք, ընդ որում, ի հայտ են եկել 2008 թվականի օգոստոսից շատ առաջ: Եվ՝ դրական վերաբերմունքով ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործում Ռուսաստանի միջնորդության հանդեպ: Եվ, ի տարբերություն Թբիլիսիի, Բաքուն չի ձգտում դեպի ՆԱՏՕ և ԵՄ։ Իսկ հաշվի առնելով անվտանգության, էներգետիկայի, Կասպյան ռեսուրսների շահագործման եւ համատեղ տրանսպորտային նախագծերի ոլորտում համագործակցությունը՝ Կրեմլում ակնհայտորեն չեն ձգտում սեփական ձեռքերով Ադրբեջանը վերածել երկրորդ Վրաստանի։

 

Ըստ Մարկեդոնովի, Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ Ռուսաստանի հավասարակշռումը կարող է վերացնել միայն "Ադրբեջանից փախուստը Ռուսաստանից դեպի եվրոատլանտյան արժեքներ": Եվ, ի տարբերություն Հայաստանի հանդեպ անզիջում տրամադրված Թուրքիայի, Ռուսաստանը միաժամանակ Հայաստանի դաշնակիցն է և միջնորդ՝ ղարաբաղյան կարգավորման հարցում։ Այդպիսով, Մոսկվան շարունակում է համադրել առաջին հայացքից համադրումից հեռու  Հայաստանի հետ դաշինքը, Ադրբեջանի հետ գործընկերությունը և ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործում միջնորդությունը։

Նման իրադրությունից, ըստ վերլուծաբանի, իհարկե, մինչև վերջ գոհ չեն ոչ Բաքվում, ոչ Երևանում։ Մոսկվայում, իր հերթին, շատ լավ հասկանում են, որ վերջնական ընտրությունը կտրուկ կկրճատի նրա մանևրելու տարածությունը։ Ռուսաստանը մտադիր չէ վտանգել առկա կապիտալով՝ հանուն ուժի հերթական ցուցադրության։ Դա կարող է արվել միայն ի պատասխան Ռուսաստանին տարածաշրջանից դուրս մղելու նպատակով ներկայիս ստատուս-քվոն կոտրելու համաշխարհային մյուս տերությունների փորձերի։

 

"Ավելին, Ռուսաստանի վերջնական անցումը հակամարտության որևէ կողմ վտանգավոր է նաև հենց Հայաստանի և Ադրբեջանի համար։ Մոսկվայի հետ երկրորդ կողմի հարաբերությունների խզումը Ղարաբաղը փոխակերպում է Արևմուտքի հետ Ռուսաստանի համագործակցության եզակի հարթակից  մրցակցության հերթական ասպարեզի՝ դրանից բխող բոլոր ռիսկերով և սպառնալիքներով։ Մոսկվայի համար Հայաստանի և Ադրբեջանի հետ հարաբերություններում ցանկացած այլ տարբերակ հղի է Կովկասի կտրուկ բևեռացմամբ,  նշանակում է, նաեւ այլ տերությունների ակտիվացմամբ՝ Թուրքիայից մինչև ԱՄՆ և ԵՄ։ Եվ, հաշվի առնելով գոնե հակամարտության կառավարման հիմքը պահպանելու Ռուսաստանի   ունակությունը՝ դրա վերջնական ապասառեցումից խուսափելու նպատակով, ամենայն հավանականությամբ, այժմ էլ կողմերը բանակցությունների սեղանի շուրջ կվերադառնան հենց Մոսկվայի գործուն մասնակցությամբ", - կանխատեսում է վերլուծաբանը։