Արմինֆո.Այս երկու տարիների ընթացքում մեր կառավարությունը ՝ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ, առավելագույնս թափանցիկ է եղել, և մեր դիրքորոշումներն ու մոտեցումները շատ հստակ են դրսևորվել։ Այդ մասին ապրիլի 21-ին Երեւանում կայացած մամուլի ասուլիսի ժամանակ հայտարարել է Հայաստանի ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանը ՝ անդրադառնալով ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի հայտարարությանը, թե այսօր Ղարաբաղի շուրջ բանակցային սեղանին հակամարտության փուլային լուծման փաստաթուղթ է։
"Այո, այդ հայտարարության մեջ հղում կար բազմաթիվ փաստաթղթերի՝ Քի Ուեսթից մինչև վերջինը։ Խոսվեց նաև այն մասին, թե այսօր ինչ փաստաթղթեր են քննարկվում։ Եկեք անկեղծ լինենք, նման մոտեցումներ եղել են և 2014 թվին, և 2015 թվին, և դրանք ընդունելի չեն եղել հայկական կողմերի համար։ 2018 թվականից հետո քննարկումները սահմանափակվում էին առանձին տարրերի շուրջ կողմերի մոտեցումների և գնահատականների քննարկմամբ։ 2014 թվականի առաջարկն այսօր բանակցային սեղանի փաստաթուղթ չէ ։ Մենք առավել քան հստակ խոսել ենք մեր դիրքորոշումների մասին, որտեղ հայկական կողմերի համար որպես առաջնահերթություն նշվում է անվտանգության տարրը", - նշել է Մնացականյանը։
Ինչ վերաբերում է տարածքներին, ապա, ըստ նախարարի, ամեն ինչից զատ, դա անվտանգության գոտի է եւ պաշտպանական գծեր, հայկական ոչ մի կողմ չի կարող նույնիսկ ենթադրել, որ դրանք կարող են վերանայվել՝ սպառնալիքի տակ դնելով Արցախի բնակչության անվտանգությունը:
"Ոչ ոք չի կարող անգամ ենթադրել, որ հայկական կողմերից մեկը կարող է գնալ զիջումների, որոնք կարող են սպառնալիքի տակ դնել Արցախի բնակչության անվտանգությունը: Երկրորդ կարեւոր տարրը, որն ընկած է կարգավորման հիմնական սկզբունքներում, ինքնորոշման սկզբունքն է, որն այդ բանակցություններում առաջնային է հայկական կողմի համար։ Մենք բազմիցս ընդգծել ենք որպես առաջնահերթություն կարգավիճակը եւ անվտանգությունը: Հիմա ես ավելի բացահայտ ասում եմ, որ ինքնորոշման դրսևորումը նշանակում է կարգավիճակի հստակեցում։ Ազատ արտահայտվելու իրավունք՝ առանց սահմանափակումների, խաղաղ կարգավորումը հնարավոր է փոխզիջումների հիման վրա", - ասել է Հայաստանի արտգործնախարարը։
Նա ևս մեկ անգամ ընդգծել է, որ հայկական կողմը երբեք չի գնա զիջումների, որոնք սպառնալիք են ստեղծում Արցախի բնակչության անվտանգության համար և, առավել ևս, այն պայմաններում, երբ այդ սպառնալիքը շարունակում է մնալ իրական և էքզիստենցիալ այսօր։ "Եվ հայկական կողմի համար առավել քան առաջնային է այս բանակցային գործընթացում ինքնորոշման իրավունքի արտահայտումը։ Փոխզիջումները պետք է համաչափ լինեն։ Մենք դրանցում տեսնում ենք անվտանգության տարրերի և կարգավիճակի լիարժեք արտացոլում։ Դա հայկական կողմի անփոփոխ մոտեցումն է, որի մասին մենք միշտ խոսում ենք բանակցությունների ընթացքում", - հավաստիացրել է Մնացականյանը, հավելելով, որ հասարակությանը բանակցությունների այլ պատկեր չի ներկայացվում, եւ նրանից ոչինչ չի թաքնվում, քանի որ դա, պարզապես, հնարավոր չէ։
Երրորդ, ըստ Հայաստանի արտաքին քաղաքական գերատեսչության ղեկավարի, Հայաստանը լիովին ներգրավված է բանակցային գործընթացում իր մասով և շարունակելու է այն առաջ տանել ամբողջությամբ, միաժամանակ, Հայաստանի իշխանությունները մանդատ չունեն Արցախի ժողովրդից: Նա հիշեցրել է, որ օրեր առաջ Լեռնային Ղարաբաղում ավարտվել են ընտրությունները, նոր իշխանությունները համապատասխան մանդատ են ստացել ազատ, մրցակցային եւ ժողովրդավարական ընտրական գործընթացների ընթացքում: Մնացականյանը նաև հիշեցրել է, որ Հայաստանի իշխանություններն այս երկու տարիների ընթացքում սերտորեն համագործակցել և խորհրդակցել են Արցախի իշխանությունների հետ այս հարցի շուրջ, և փոխգործակցությունը շարունակում է արդեն նորընտիր իշխանությունների հետ:
Մնացականյանը վստահեցրել է, որ Արցախի վերաբերյալ որևէ որոշում չի կարող ընդունվել առանց Լեռնային Ղարաբաղում ապրող մարդկանց համաձայնության։ Նրա խոսքով՝ դրանք այն հստակ սկզբունքներն են, որոնցով Հայաստանի իշխանությունները առաջնորդվում են բանակցային գործընթացում։
Եզրափակելով խոսքը' նա ևս մեկ անգամ ընդգծել է, որ բանակցային գործընթացն այլընտրանք չունի խաղաղ կարգավորմանը, քանի որ Հայաստանը հանձնառու է երկու երկրների բնակչության պաշտպանությանը:
Նա եւս մեկ անգամ հիշեցրել է այսօր ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների միջնորդությամբ Ադրբեջանի իր պաշտոնակցի հետ կայանալիք բանակցությունների մասին՝ կարեւորելով կորոնավիրուսի համավարակի պայմաններում տարածաշրջանում էսկալացիայի ռիսկերի նվազեցումը:
Այսօր ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը, անդրադառնալով Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորմանը, հիշեցրել է, որ հրադադարի հաստատումից ի վեր կողմերը բազմիցս ձեռնամուխ են եղել բանակցային գործընթացների: "Պայմանավորվածություններ են եղել Քի Ուեսթի 2001թ. բանակցությունների հետ կապված, եղել են նաեւ տարբեր ձեւաչափերով հետագա պայմանավորվածություններ՝ Ղարաբաղի մասնակցությամբ, առանց Ղարաբաղի մասնակցության։ Այժմ արդեն հաստատվել է Բաքու-Երեւան բանակցությունների ձեւաչափը, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի եռանախագահները եւ ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցիչը ", - ընդգծել Է Լավրովը, հավելելով, որ դա օգտակար եւ լավ ձեւաչափ է, որում մարմնավորվել է պատերազմը դադարեցնելու եւ պայմանավորվելու ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի պահանջը: Նա ևս մեկ անգամ հիշեցրել է, որ կան նաև մադրիդյան պայմանավորվածություններ, կան փաստաթղթեր, որոնք պատրաստել է ռուսական կողմը 2010-11թթ., այսպես կոչված կազանյան սկզբունքներ, և կան նախագծեր, որոնք մեկ տարի առաջ, նախորդ տարվա ապրիլին, Մոսկվայում Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի արտգործնախարարների հանդիպման ժամանակ եռանախագահների մասնակցությամբ տարածվեցին, որոնք այժմ ակտիվորեն քննարկվում են: "Այդ փաստաթղթերը ենթադրում են փուլային մոտեցման հիման վրա կարգավորման առաջխաղացում, առաջին փուլում ենթադրելով առավել հրատապ խնդիրների լուծում, Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ մի շարք շրջանների ազատում եւ տրանսպորտային, տնտեսական ու այլ հաղորդակցությունների ապաշրջափակում։ Այնպես որ, ես համոզված եմ, որ երբ մենք հասնենք այդ փաստաթղթերի ստորագրման մասին որոշման, դա կլինի կարեւորագույն քայլ ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդի բանաձեւերի կատարման գործում, որոնք պահանջում էին դադարեցնել պատերազմը եւ սկսել պայմանավորվել։ Հիմա պետք է պայմանավորվել, և հենց դրան ենք մենք ձգտում ՝ որպես ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներ", - եզրափակել է Ռուսաստանի արտգործնախարարը։