Արմինֆո. Մարիաննա Մկրտչյան: Հայաստանում Իտալիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Վինչենցո Դել Մոնակոն ԱրմԻնֆո գործակալությանը տված հարցազրույցում պատմել է հայ-իտալական հարաբերությունների, առևտրատնտեսական և մշակութային փոխգործակցության, կորոնավիրուսի դեմ համատեղ պայքարի և շատ այլ բաների մասին:
Պարոն դեսպան, ինչ մակարդակում են այսօր հայ-իտալական քաղաքական հարաբերությունները։ Արդյո՞ք տեսանելի ապագայում սպասվում են բարձր մակարդակի այցելություններ:
Առաջին հերթին, թույլ տվեք շնորհակալություն հայտնել Ձեզ երկկողմ հարաբերությունների վիճակի վերաբերյալ մեր տեսակետները Արմինֆո-ի և ձեր ընթերցողների հետ կիսելու այս արժեքավոր հնարավորության համար: Ես Ձեր հարցին շատ ուղիղ կպատասխանեմ. մենք շատ բարձր դինամիկա ենք տեսնում երկու մայրաքաղաքների միջեւ քաղաքական հարաբերություններում ։ Քաղաքական երկխոսությունը հատկապես դինամիկ է, եւ այն կարող է օգտագործվել որպես փոխադարձ ինստիտուցիոնալ այցերը խթանելու կայուն լծակ։
Մենք նշում ենք լայն կոնվերգենցիան միջազգային օրակարգի բազմաթիվ կետերի շուրջ և ակտիվորեն համագործակցում ենք միջազգային հարթակներում, կազմակերպությունների և համաժողովների շրջանակներում, որտեղ համատեղ ենք գտնվում։
Թույլ տվեք նաեւ շատ դրական դինամիկա մատնանշել Հայաստանի եւ Եվրոպական միության միջեւ հարաբերություններում։ Ես կարևորում եմ ձեր հարաբերությունները ԵՄ-ի հետ, որոնք կարող են հանգեցնել արտառոց արդյունքների։ Հայաստան-ԵՄ հարաբերությունները օկտանի բարձր տոկոսով յուրօրինակ վառելիք են Իտալիայի եւ Եվրամիության անդամ այլ պետությունների հետ երկկողմ հարաբերությունների զարգացման համար:
Ինչպե՞ս կգնահատեիք հայ-իտալական առևտրատնտեսական հարաբերությունները: Արդյո՞ք կան փոխգործակցության ինչ-որ նոր ուղղություններ, որոնք երկրները կարող են զարգացնել։ Մենք գիտենք, որ անցած տարի դրական դինամիկա է արձանագրվել երկու երկրների միջև առևտրաշրջանառությունում, և այդ առումով կուզենայի իմանալ, թե որ հայկական ապրանքներն են պահանջարկ վայելում իտալական շուկայում և հակառակը։
Ես լիովին համաձայն եմ Ձեր գնահատականին: Անցած տարին շատ դրական էր երկկողմ առեւտրատնտեսական հարաբերությունների համար, եւ ապրանքաշրջանառության վիճակագրությունը այդ իրողության ամենացայտուն վկայությունն է։ Ես նաև կավելացնեի, որ նույնիսկ Հայաստանի ներքին տնտեսական աճի տեմպերն աննկատ չեն մնացել արտասահմանում։
Իրոք, Հայաստանում ժողովրդավարական միտումները վերադարձրել են իտալական բիզնեսի և գործարարների հետաքրքրությունը հայկական շուկայի և այն հնարավորությունների նկատմամբ, որոնք այն առաջարկում է։ Գործարար համայնքը մեծ նշանակություն է տալիս Հայաստանի կառավարության բարեփոխումների ծրագրին, հատկապես օրենքի գերակայության ոլորտում։ Իմ անձնական մասնագիտական փորձից կարող եմ մատնանշել օրենքի գերակայության հիմնարար դերը ներդրումների ներգրավման և տնտեսական զարգացման գործում։
Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը անցյալ տարվա նոյեմբերի վերջին Միլան եւ Հռոմ կատարած իր այցի ժամանակ հստակ ուղերձ հղեց իտալական գործարար հանրությանը, եւ ես կարող եմ Ձեզ հավաստիացնել, որ այդ ուղերձը դրական է ընկալվել:
Հայաստանը դրվատանքի արժանի ջանքեր է գործադրում այդ ուղղությամբ, և արդյունքներն արդեն տեսանելի են։
Կա նաև զգալի ներուժ Եվրասիական տնտեսական միությանը Հայաստանի անդամության առնչությամբ՝ ի լրումն այն հնարավորությունների, որոնք առաջարկում է հայկական շուկան ։
Ինչ վերաբերում է այն հարցին, թե Հայկական որ ապրանքներն են պահանջարկ վայելում իտալական շուկայում, ապա թույլ տվեք ընդգծել, որ 2019 թվականին մենք արձանագրել ենք նաև Հայաստանից Իտալիա տեքստիլ և ոսկերչական ճյուղեր ապրանքների արտահանման աճ:
Իտալացիները շատ պահանջկոտ սպառողներ են, որոնց գրավում է այնպիսի երկրներից ստացվող արտադրանքը, ինչպիսին Հայաստանն է ՝ խորապես արմատավորված մշակույթով։ Ձեր արտադրանքը կրում է մշակութային ուղերձ, պարունակում է ձեր տարածքի և ձեր անտիկ քաղաքակրթության ինքնությունն ու ավանդույթները:
Միեւնույն ժամանակ, Հայաստանը մաթեմատիկոսների եւ ֆիզիկոսների երկիր է, եւ "ապագայի եւ անցյալի" միջեւ նման կապը կարող է հեշտությամբ դառնալ հաղորդակցման հզոր գործիք ՝ ավելի լավ ներթափանցելու համար նաեւ իտալական շուկա:
Իտալական Renco շինարարական ընկերությունը ՀՀ կառավարության հետ պայմանագիր է կնքել նոր ՋԷԿ-ի (ջերմային էլեկտրակայան) կառուցման վերաբերյալ: Իրականացման ո՞ր փուլում է գտնվում նախագիծը: Արդյո՞ք վերոհիշյալ շինարարական ընկերությունը նախատեսում է այլ լայնածավալ նախագծերի իրագործում ՀՀ տարածքում:
2019 թվականի առաջին կեսին միջազգային ֆինանսական գործընկերների հետ (IFC, DEG, OFID, ADB) նախագծի ֆինանսական փակմանը հասնելուց հետո Renco-ն 2019 թվականի մայիսին սկսել է շինարարական աշխատանքները: Աշխատանքները պետք է տևեն մոտավորապես մինչև 2021 թվականի ամառ։ Արդեն իրականացվել է շինարարական աշխատանքների համալիր, այդ թվում՝ պեղումներ, հողային աշխատանքներ, էլեկտրակայանի և շենքի հիմնական սարքավորումների հիմքի լցման ավարտը: Այսօր լցված է մոտ 15.000 խորանարդ մետր բետոն։ 2020 թվականի մայիսին Renco - ն պետք է սկսի ստանալ տեխնոլոգիական սարքավորումներ, ինչը թույլ կտա սկսել վերոհիշյալ տարրերի մեխանիկական տեղադրումը ջրատարների եւ գազատարների կառուցման հետ մեկտեղ: Ընկերությունը կարող է նաեւ որոշում ընդունել ավելի շատ միջոցներ ներդնել Հայաստանում, այդ թվում՝ նաեւ այլ ոլորտներում:
Անցյալ տարվա վերջին Հայաստանում տեղի ունեցավ "Ceramisia" գործարանի բացումը, որը հիմնադրվել է "Multi Group" կոնցեռնի եւ իտալական "Italian Stoneware" հոլդինգի համատեղ ներդրումային նախագծի շրջանակում: Արդյո՞ք կան այլ համանման նախագծերի ստեղծման ծրագրեր, եթե այո, ապա ո՞ր ոլորտներին կարող են դրանք առնչվել:
Ինչպես Դուք ճիշտ ասացիք, Ceramisia-ն 2019 թվականի իտալահայկական հաջողության պատմության մի մասն է։ Գործարանն աշխատում է անխափան և եվրոպական ամենաբարձր չափանիշներին համապատասխան։ Կերամիկան հաջողությամբ դիրքավորվում է միջազգային շուկայում, եւ "Արտադրված է Հայաստանում, մշակված է Իտալիայում" ապրանքանիշն ապացուցել է իր արդյունավետությունը:
Որքան ես հասկանում եմ, դա, իրոք, մեծ մարքեթինգային քայլ է ձեռնարկատերերի կողմից: Ես նաեւ ցանկանում եմ ավելացնել, որ ընկերությունը վարձել է մեծ թվով աշխատակիցների' շուկայի պահանջարկը բավարարելու համար,եւ ես չեմ զարմանա, եթե ապագայում նոր աշխատողների պահանջարկը լինի:
Ամփոփելով՝ կարող եմ ասել, որ իմ տպավորությամբ, "Italian Stoneware" ընկերության և Գագիկ Ծառուկյանի միջև գործընկերությունը բավականին հաջող է։ Ընդհանուր առմամբ, ես հավատում եմ, որ ապագայում Հայաստանում ավելի շատ նախաձեռնություններ եւ ավելի շատ իտալական ներդրումներ կլինեն։
Ի՞նչ վիճակում են երկու երկրների մշակութային-հումանիտար կապերը: Ի՞նչ նոր համատեղ նախագծեր են սպասվում։
Մշակութային փոխգործակցությունը Հայաստանի և Իտալիայի միջև երկկողմ հարաբերությունների հիմնական ուղղություններից մեկն է։ Տեղի իշխանությունների հետ անբասիր համագործակցության շնորհիվ անցյալ տարի մենք հայ ժողովրդին, երկրում բնակվող միջազգային հանրությանը եւ զբոսաշրջիկներին առաջարկեցինք հատուկ նախաձեռնություն՝ մեծ ծրագիր հինավուրց արվեստից մինչեւ ժամանակակից գեղանկարչություն, երաժշտությունից մինչեւ 3D Mapping: Այդ նախաձեռնությունները կյանքի կոչելու համար մեր դեսպանատնից լուրջ ջանքեր են պահանջվել, եւ ես կցանկանայի օգտվել հնարավորությունից, որպեսզի երախտագիտությունս հայտնեմ իմ աշխատակիցներին իրենց նվիրվածության համար: Վերջնական արդյունքը տպավորիչ էր, եւ ես անհամբեր սպասում եմ նոր նախաձեռնությունների ընթացիկ տարում:
Արդյո՞ք կորոնավիրուսի համաճարակը հարվածել է երկու երկրների համագործակցությանն այնպիսի ուղղություններով, ինչպիսիք են տնտեսությունը, զբոսաշրջությունն ու այլ ոլորտներ. եթե այո, ապա որքա՞ն լուրջ է:
Կորոնավիրուսի բռնկումը չի ազդել և չի ազդի Հայաստանի և Իտալիայի միջև երկկողմ հարաբերությունների մակարդակի վրա։ Ավելին, այն համերաշխությունը, որ ես ամեն օր ստանում եմ հայկական հաստատություններից ու քաղաքացիներից, ավելի է սերտացնում մեր կապերը։
Իտալիան շատ ծանր պահ է ապրում։ Ի տարբերություն սեպտեմբերի 11-ի, պատմությունը ծավալվում է առանց տեսանելի թշնամու, սակայն զոհերի եւ վարակված մարդկանց թիվը ցույց է տալիս սպառնալիքի ողջ լրջությունը, որը բխում է նենգ Covid-19-ից:
Իմ կառավարության որդեգրած կուրսը շատ պարզ է. լիակատար թափանցիկություն և առավելագույն համագործակցություն ԱՀԿ-ի, ԵՄ-ի, մեր գործընկերների և միջազգային հանրության հետ։ Ոչ մի այլ միջոց չկա մարտահրավեր նետելու եւ հաղթելու այս համավարակին, բացի մեր ջանքերի համակարգումը՝ կիսելով առաջադեմ եւ դժվար նվաճված փորձը: Համավարակները անտեսում է սահմաններն ու վարչական տարանջատումները։
Ես մշտապես կապի մեջ եմ Հայաստանի իշխանությունների հետ, շնորհակալ եմ նրանց համագործակցության, այդ վարակից տուժած Իտալիայի քաղաքացուն ցուցաբերվող օգնության համար։ Ես նաեւ բարձր եմ գնահատում ձեր մարմինների թափանցիկությունը, որ նրանք ցույց տվեցին վարակի դրսեւորման վաղ փուլում:
Երբ այս ճգնաժամը հաղթահարվի, իսկ այն կհաղթահարվի, մենք կգնահատենք այն վնասը, որը նա կհասցնի բիզնեսին, եւ կարճ ժամանակում կվերականգնենք այդ ընթացքում կորցրածը։ Թույլ տվեք ընդգծել, որ վարակը չի փոխանցվում ապրանքների միջոցով: Դեհ՝ իսկ առայժմ, այդ ոչ նյութական թշնամու դեմ պայքարը պետք է կլանի մեր ողջ եռանդը։
Իտալիան հարուստ փորձ ունի պատմամշակութային ժառանգության կառույցների և հուշարձանների վերականգնման գործում։ Հայտնի է, որ իտալական կողմը պատրաստակամություն է հայտնել այդ ուղղությամբ ունեցած փորձը կիսել Հայաստանի հետ։ Ո՞ր փուլում է փոխգործակցությունն այս բնագավառում:
Պատմական ժառանգության պահպանումն ու վերականգնումն, իսկապես, այն ոլորտներն են, որտեղ Իտալիան գտնվում է առաջատար դիրքերում։ 2019 թվականի հուլիսից Մշակութային ժառանգության կառավարման, արժևորման և պաշտպանության տարածաշրջանային կենտրոն (ROCHEMP) սկսել է իր աշխատանքը, և ես գոհ եմ հատկապես Հայաստանի իշխանությունների և փորձագետների միջև փոխգործակցությունից ՝ սկսած Rochemp-ի տնօրեն Անի Ավագյանից և Բոլոնիայի համալսարանի իտալացի գործընկերներից:
Շնորհակալություն, պարոն դեսպան՝ հետաքրքիր զրույցի համար:
Հայ գեներալը բացառել է հայ-թուրքական սահմանին որևէ սադրանք, քանի դեռ այնտեղ ծածանվում է Ռուսաստանի դրոշը
"Խաղաղության խաչմերուկն" իրականությունից կտրված նախագիծ է
ԵՄԱ ղեկավար. Եթե ԵՄ-ը մնա այն միավորումը, որպիսին հանդես է եկել վերջին տարիներին, ապա Հայաստանի անդամակցությունն այդ կառույցին, գործնականում, անհնար է
Քաղաքագետ. Հայաստանի իշխանությունների բոլոր գործողությունները խոսում են այն մասին, որ երկիրը ընթանում է իր պետականության լուծարման ճանապարհով
"Խաղաղության խաչմերուկը" Անկարայի և Բաքվի կողմից Երևանին պարտադրված պանթյուրքական նախագիծ է. Արթուր Խաչատրյան
Ոսկեպարում սկսվել է հանրահավաք հանուն հայոց պետականության
Չկա վերադարձ պատմական Հայաստանի գաղափարին. կոչ է անում Փաշինյանը
Պետդեպարտամենտի նախկին պաշտոնյա. Վաշինգտոնին դա կարող է դուր չգալ, բայց Հայաստանի անվտանգության լավագույն երաշխավորները Ռուսաստանն ու Իրանն են
Տիգրան Ավինյանը՝ Երևանում ծառահատումների կասեցման մասին. Եթե կա այլ գիտական կարծիք, մենք պատրաստ ենք լսել, իսկ եթե ոչ ՝ պետք չէ քաղաքից ժամանակ խլել
Փաշինյանը Հիսուս Քրիստոսի ճանապարհը համեմատել է այն դժվարությունների հետ, որոնց բախվել է իր քաղաքական ուժը
Այսօր Հայաստանում ուժերի գերլարում է պետք՝ բոլոր ունակ մարդկանց համատեղ աշխատանք. վերլուծաբան
Պետությունը շահագրգիռ է Հայաստանում բնակվող բոլոր ազգային համայնքների զարգացման հարցերում. Փաշինյան
ՌԴ ԱԳՆ. Մոսկվան Երեւանի հետ հարաբերություններում "ամրության ստուգում" է անցել
Փաշինյան. արտաքին ուժերը նույնպես դրդել են Ղարաբաղում էթնիկ զտում կազմակերպող հիմնական ուժին
Նախկին քաղաքապետ. Մեր քաղաքական ուժը գնալու է ինստիտուցիոնալ լուծումների ճանապարհով
Դաշնակիցներ, ուղեկիցներ և դաշինքների պատրանքներ. Մարկեդովնովը՝ Հայաստանի արտաքին քաղաքականության մասին՝ նոր իրողություններում
Քաղաքական գործիչ. ՌԴ-ի և ՀԱՊԿ-ի հետ դաշինքի խզումը և Երևանի կողմնորոշումը դեպի Արևմուտք կարող է կործանարար լինել Հայաստանի համար
Քաղաքական գործիչ. հայ ժողովուրդը պետք է ընտրություն կատարի պատերազմի և ՀՀ վարչապետի հրաժարականի միջև
