Նախարար. Եթե <Լիդիան Արմենիա> ընկերությունը թաքցրել կամ կեղծել է <Ամուլսար> հանքավայրում ուրանի պաշարների վերաբերյալ տվյալները, ապա դա լուրջ հետեւանքներ կունենա վերջինիս համար

Արմինֆո. Եթե <Լիդիան Արմենիա> ընկերությունը թաքցրել կամ կեղծել է <Ամուլսար> հանքավայրում ուրանի պաշարների վերաբերյալ տվյալները, ապա դա լուրջ հետեւանքներ կունենա վերջինիս համար:  Այս մասին հոկտեմբերի 29-ին ԱԺ 2020 թվականի պետական բյուջեի նախագծի շուրջ խորհրդարանական հանձնաժողովներում լսումների ժամանակ հայտարարել է ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարար Էրիկ Գրիգորյանը ։

Նրա խոսքով ՝ սեպտեմբերի 5-ին գերատեսչությունը այդ հարցով նամակով դիմել է ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին, որում խոսվում էր 1952-1954 թվականներին Գրոմովյան արշավախմբի կողմից իրականացված աշխատանքների արդյունքների մասին: Այդ հարցով, շարունակել է նախարարը, գերատեսչությունը հարցում է ուղարկել Միջուկային անվտանգության պետական կոմիտե, որտեղից պատասխան է ստացվել, որ արշավախմբի աշխատանքի արդյունքները, այդ թվում ՝ ուրանի պաշարների վերաբերյալ, կոմիտեն չունի: Փաթեթը, որը վերաբերում է ուրանի առկայությանը, ուղարկվել է Քննչական կոմիտե, եւ եթե պարզվի, որ <Լիդիան> ընկերության հետազոտությունների ընթացակարգերը խախտվել են, ապա ընկերությունը լուրջ խնդիրների առջեւ կկանգնի:

Նշենք, որ չնայած <Լիդիան> ընկերության հավաստիացումներին, որ Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի շահագործման նախագծում արդեն ներդրվել է շուրջ 400 մլն դոլար,  բնապահպանները չեն կիսում կառավարության հիացմունքը հանքի շահագործման ծրագրի գրավչության վերաբերյալ: Բնապահպանները մտավախություն ունեն, որ հանքավայրի շահագործումը, որի ընթացքում օգտագործվելու է նատրիումի ցիանիդ, կարող է հանգեցնել գետերի ջրի օքսիդացմանը:  Աղտոտված ջրերը խմելու եւ ոռոգման համար ոչ պիտանի կդառնան եւ կարող են անուղղելի վնաս հասցնել Ջերմուկի հանքային աղբյուրներին եւ Սեւանի էկոհամակարգին:  Բացի ջրային ավազանից, հանրության մտահոգությունն է առաջացնում նաեւ հանքավայրում ուրանի պաշարների հնարավոր առկայությունը:

Այսպես, հայտնի գիտնական, երկրաբանական գիտությունների դոկտոր Պետրոս Գևորգի Ալոյանն իր "Ուրանի պարունակությունը Հայաստանի երկրաբանական ֆորմացիաներում" աշխատությունում նշել է, որ Ամուլսարի ուրանաին դրսևորումը գտնվում է Կեչուտ գյուղից 4 կմ դեպի հարավ-արևելք և համանուն լեռան գագաթից 5 կմ դեպի հյուսիս-արևմուտք:

Ամուլսարի դրսևորման հինգ տեղամասերում հաշվարկվել է մոտավորապես 76 տոննա ուրան, իսկ, հաշվի առնելով թորիումի տեղամասում ուրանի առկայությունը,  ընդհանուր պաշարները կարող են գնահատվել 100 տոննա:  Ավելին, մեկ այլ գիտնական, պրոֆեսոր Գ. Ս. Ավագյանի ուսումնասիրությունների համաձայն, Ամուլսարի հանքաքարի 40 նմուշների տվյալներով այնտեղ կա 195 տոննա ուրան և թորիում: Մինչդեռ, ուրանի հանքավայրերի մշակման համար անհրաժեշտ է կառավարության հատուկ թույլտվություն, որը "Լիդիան" ընկերությունը չունի։ Ընկերության տեղեկությունների համաձայն,  հանքավայրը պարունակում է շուրջ 73733 կգ ոսկի ՝ 1 տոննայում 0.78 գրամ միջին պարունակությամբ, ինչպես նաեւ 294.367 տոննա արծաթ՝ մեկ տոննայում 9.29 գ միջին պարունակությամբ։  Ընդ որում, բուն ուրանի մասին՝ ոչ մի խոսք։

Ընդհանուր առմամբ, նախարարը, արտահայտելով իր անձնական կարծիքը՝ որպես Հայաստանի քաղաքացի, հայտարարել է, որ ինքը դեմ է Ամուլսարի հանքի շահագործմանը: Երկրի տնտեսության երկարաժամկետ զարգացման համար կան նաեւ այլ ոլորտներ ՝ էկոտուրիզմ, տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ, անտառների արդյունավետ օգտագործում եւ այլն: Սակայն, որպես նախարար, շարունակել է Էրիկ Գրիգորյանը, նա պետք է կողմնորոշվի այն լիցենզիաներով և թույլտվություններով որոնք արդեն տրվել են:

Միեւնույն ժամանակ, նա ընդգծել է, որ իր մոտ որոշակի մտահոգություններ կան Ամուլսարի նախագծի վերաբերյալ <Էլլարդ> փորձագիտական ընկերության ներկայացրած եզրակացությունների կոռեկտության վերաբերյալ, որոնք բացահայտեցին մի շարք անհամապատասխանություններ: Այդ անհամապատասխանություններն արդեն ներկայացվել են Ընդերքի տեսչական մարմին և իրավապահ մարմիններ, և դրանց հաստատման դեպքում կարող են էապես փոխվել շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման չափանիշները ։  Ճշգրիտ տեղեկատվության տրամադրման համար պատասխանատու կազմակերպությունը պատասխանատվություն է կրում դրա համար: Եվ եթե կողմերից մեկը ՝ լինի դա պետական մարմին, թե <Լիդիան Արմենիա> ընկերությունը, հանդես է գալիս չստուգված տվյալներով, դա լուրջ հետևանքներ կունենա կողմերից մեկի համար ։

Լիդիան Արմենիան՚ բրիտանական Lydian International-ի դուստր ընկերությունն է: Ամուլսարի նախագծի ընդհանուր արժեքը կազմում է 370 մլն դոլար: Հանքավայրի շահագործման ժամկետը կկազմի 10 տարի եւ 4 ամիս, ընդ որում, տարեկան կտրվածքով նախատեսվում է արդյունահանել միջինը 200 հազար ունցիա ոսկի: