Երեթշաբթի, 1 Հոկտեմբերի 2019 17:48

Արմինֆո. Եվրասիական տնտեսական միությունը դարձել է համաշխարհային առեւտրի զարգացման կարեւոր օղակներից մեկը, սակայն հարկավոր է շարունակել մեծացնել ինտեգրումը, այդ թվում ՝ վերացնել փոխադարձ առեւտրի արգելքները: Այս մասին հոկտեմբերի 1-ին Երեւանում հայտարարել Է Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաեւը ։
 

"Մենք պետք է թարմ հոսանք մտցնենք տնտեսական ինտեգրման զարգացման մեջ ՝ անշեղորեն պահպանելով ԵԱՏՄ-ի մասին պայմանագրի տառն ու ոգին  ։  Վստահ եմ, որ այսօրվա նիստը կարևոր քայլ կդառնա մեր ինտեգրացիոն միավորման հետագա հաջող զարգացման համար ։  ԵԱՏՄ-ն դարձել է համաշխարհային առեւտրի զարգացման կարեւոր եւ նշանակալեի օղակներից մեկը",- ասել է Ղազախստանի նախագահը ՝ հավելելով, որ Հայաստանի նախագահությունը ինտեգրացիոն միությունում հաջող է ընթանում։
 

Միեւնույն ժամանակ Ղազախստանի ղեկավարն ընդգծել է, որ ԵԱՏՄ-ն բաց է արտաքին աշխարհի հետ փոխգործակցության համար, սակայն շուկայի արագ փոփոխվող կոնյունկտուրան, գերտերությունների միջեւ աճող մրցակցությունը, առեւտրային պատերազմները, հովանավորչության աճը նպաստում է համաշխարհային տնտեսության անկայունությանը: Այս առումով նա մատնանշել է նշված բացասական գործընթացները հաղթահարելու համար առկա մի շարք խնդիրների լուծման անհրաժեշտությունը ։
 

"Նախ, ՄԱԿ-ի տվյալներով ՝ ծավալված առեւտրային պատերազմը կարող է համաշխարհային տնտեսության մեջ կորուստների հանգեցնել 850 մլրդ դոլարից մինչեւ գրեթե 1 տրիլիոն դոլար արդեն հաջորդ տարվա սկզբին: Արտադրության տեմպերի նվազում, գլոբալ մասշտաբով ներդրումների կրճատումը կարող է կազմել ընդհանուր համախառն ներքին արդյունքի շուրջ 1% - ը: Սա հսկայական թիվ է ։  Աշխարհում տնտեսական զարգացման տեմպերի նվազումը հատկապես ԵՄ-ի եւ Չինաստանի մեր հիմնական գործընկերների մոտ կարող է հանգեցնել անցանկալի հետեւանքների, այդ թվում ՝ մեզ համար: Ընթացիկ տարում մենք արդեն տեսնում ենք ապրանքաշրջանառության նվազում", - ասել Է Ղազախստանի նախագահը ՝ արձանագրելով, որ ընթացիկ տարում երրորդ երկրների հետ ԵԱՏՄ երկրների ապրանքաշրջանառությունն արդեն կրճատվել է 2 տոկոսով, իսկ ինտեգրացիոն միության երկրների միջեւ փոխադարձ առեւտուրը կրճատվել է ավելի քան 5 տոկոսով, ինչը անբարենպաստ միտում է:
Տոկաևը նաև մտահոգություն է հայտնել ղազախական արտադրանքի արտահանման կրճատման կապակցությամբ ՝ արձանագրելով, որ արտահանումն ընկել է ավելի քան 6 տոկոսով, ինչը պայմանավորված է ինչպես օբյեկտիվ տնտեսական պատճառներով, այնպես էլ միության ներսում արգելքներով:
Նրա համոզմամբ, բարդ գլոբալ գործընթացներում չափազանց կարեւոր է պահպանել ԵԱՏՄ անդամ պետությունների կայուն տնտեսական զարգացումը, ինչը հնարավոր է միայն իրական եւ փոխշահավետ համագործակցության, ինտեգրման եւ կոոպերացիայի դեպքում:
 

Երկրորդ, Տոկաևի համոզմամբ, ԵԱՏՄ երկրները պետք է շարունակեն աշխատանքը ընդհանուր ներքին շուկայում խոչընդոտների վերացման ուղղությամբ, ինչի մասին ոչ մի անգամ չի խոսվել: "Այս հարցին նվիրված էր նաև նեղ կազմով մեր քննարկումների մեծ մասը ։  Մենք ստեղծել ենք առևտրի համար ընդհանուր նորմատիվային բազա և դա հաջողություն է, բայց գործնականում ազգային շուկայում մեր արտադրողների պաշտպանությունը առանձին դեպքերում գերիշխում է ինտեգրման նպատակներին և խնդիրներին՚, - նշել Է Ղազախստանի նախագահը ՝ հավելելով, որ հաճախ դա ուղեկցվում է տարբեր միջոցառումներով, այդ թվում ՝ ԶԼՄ-ների կողմից այս կամ այն արգելքների ակտիվ լուսաբանմամբ, ինչը վարկաբեկում է կազմակերպությանը և անընդունելի է:
Ղազախստանի ղեկավարի համոզմամբ ՝ ԵՏՀ-ն կարող է ուժեղացնել ազգային օրենսդրությունների մոնիթորինգի գործիքները և մշակել ԵԱՏՄ-ի ներսում գործող իրավունքի իրազեկման և պարզաբանման արդյունավետ մեխանիզմ:
 

Երրորդ, Ըստ Տոկաևի, ԵԱՏՄ դատարանը պետք է ամբողջությամբ իրականացնի իր խնդիրները, ինչն այսօր չի արվում, իսկ կողմերը միշտ չէ, որ հաշվի են առնում Եվրասիական դատարանի որոշումը ։  Նա առաջարկել է առաջարկներ ներկայացնել ԵԱՏՄ դատարանի դերի ամրապնդման վերաբերյալ ։
 

"Չորրորդ ՝ ԵԱՏՄ-ն գտնվում է ինտեգրացիոն շուկաների խաչմերուկում, ներուժն այդ ուղղությամբ հսկայական է ։  Այսօր միությունը կարևոր տրանսպորտային հանգույց է, որը միավորում է Արևելքն ու Արևմուտքը, և պետք է ճիշտ օգտվել դրանից ՚,- ասել է Ղազախստանի ղեկավարը՝ արձանագրելով, որ չնայած հնարավորությունների առկայությանը, մինչ այժմ խնդիրներ կան միության տարածքով հակապատժամիջոցների տակ գտնվող ապրանքների փոխադրման հետ կապված, ինչը բացասաբար է անդրադառնում ինչպես միմյանց, այնպես էլ երրորդ երկրների հետ ԵԱՏՄ երկրների համագործակցության վրա:
 

Հինգերորդ ՝ Ժոմարտ Տոկաևն առաջարկել է հատուկ ուշադրություն դարձնել առաջավոր տեխնոլոգիաների զարգացմանը ՝ ընդգծելով, որ գերակա ուղղություն պետք է դառնա նաև ԵԱՏՄ երկրների տնտեսությունների թվայնացումը ։  Տոկաեւն ընդգծել է, որ Ղազախստանում արդեն ձեռնամուխ են եղել այդ գործընթացին, քանի որ դա անշրջելի անհրաժեշտություն է:
 

"Վեցերորդ՝ մենք այսօր կհաստատենք ԵԱՏՄ միջազգային գործունեության հիմնական ուղղությունները հաջորդ տարվա համար ։  Հեռանկարն այն է, որ հարաբերություններ կառուցվեն խոշոր միջազգային կազմակերպությունների  հետ", - ասել է Տոկաեւը ՝ հավելելով, որ այսօր համաձայնագիր Է ստորագրվել Սինգապուրի հետ ազատ առեւտրի գոտու ստեղծման մասին: Այդ համատեքստում Ղազախստանի ղեկավարը հիշեցրել է, որ Սինգապուրը Վիետնամից հետո երկրորդ երկիրն է, որի հետ ԵԱՏՄ-ն նման համաձայնագիր է ստորագրել:Նա նաև կարևորել է Իրանի հետ առևտրատնտեսական համագործակցության զարգացումը։