Ամուլսարի հանքից ոսկու առաջին ձուլակտորը Lydian International-ը նախատեսում է ստանալ 2020 թվականի վերջից կամ 2021 թվականի առաջին եռամսյակից ոչ շուտ

Արմինֆո. Ամուլսարի հանքին հասանելիություն ստանալու դեպքում Lydian International ընկերությունը նախատեսում է շինարարական աշխատանքները վերսկսել ոչ շուտ, քան 2020 թվականի ապրիլ-մայիս ամիսներին:

Հետո, եթե ամեն ինչ ընթանա ըստ ժամանակացույցի, ոսկու առաջին ձուլակտորի ստացումը սպասվում է ոչ վաղ, քան 2020 թվականի վերջը կամ 2021 թվականի առաջին եռամսյակը: Այդ մասին հայտարարել է "Lydian International" ընկերության ժամանակավոր նախագահ Էդվարդ Սելլերսը՝ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ կառավարությունում Ամուլսարի ծրագրի վերաբերյալ հերթական քննարկման ժամանակ։

Այսպես, ըստ Փաշինյանի ֆեյսբուքյան էջում հրապարակված տեսանյութի, սեպտեմբերի 7 - ին տեղի ունեցած քննարկման ընթացքում  կառավարության ղեկավարն, առաջին հերթին, ընկերության ներկայացուցիչներից հետաքրքրվել է Ջերմուկ քաղաքի համար հողի, օդի, ջրի և կենսաբազմազանության աղտոտման տեսքով շրջակա միջավայրի համար բացասական հետևանքները կանխելու երաշխիքներով (Ամուլսարի ոսկու հանքավայրը Ջերմուկից 10 կմ հեռավորության վրա է) և հարակից համայնքներով: Ի պատասխան՝ Էդվարդ Սելլերսը հայտարարել է, որ ընկերությունը շահագրգռված չէ շրջակա միջավայրին վնաս հասցնելու եւ աղտոտելու հարցում:  Նա հաստատել է ընկերության պարտավորությունները ՇՄԱԳ-ի շրջանակներում (շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատում), ինչը կնշանակի կենսաբազմազանության պահպանում և շրջակա միջավայրի համար սպառնալիքների չեզոքացում:

Այնուհետև Նիկոլ Փաշինյանը պատասխանատուներից հետաքրքրվել է, թե արդյոք Հայաստանն ունի գործիքակազմ, լծակներ բոլոր հնարավոր խախտումները ֆիքսելու և դրանց արձագանքելու համար։  Ինչպես նշել է բնապահպանության նախարար Էրիկ Գրիգորյանը, համաձայն ՀՀ օրենսդրության,  2018 թվականի հունվարի 1-ից հանքարդյունաբերական բոլոր ընկերությունները պարտավոր են օդի, ջրի որակի, կենսաբազմազանության, թափոնների մոնիթորինգ իրականացնել և տվյալներ ներկայացնել ոչ միայն լիազոր մարմնին, այլև՝ հրապարակել դրանք: Ոլորտի պատասխանատուների խոսքով՝ շրջակա միջավայրի համար ռիսկերի հայտնաբերման եւ "Լիդիան"-ի ղեկավարության կողմից ստանձնած պարտավորությունների խախտման դեպքում հանքը շահագործող ընկերությանը կտրվի 90 օր՝ խախտումները վերացնելու համար: Հակառակ դեպքում՝ հանքը կփակվի։

Ամփոփելով քննարկման արդյունքները՝ Նիկոլ Փաշինյանն արձանագրել է, որ "Լիդիան" ընկերությունը ամենաբարձր մակարդակով հաստատում է ՇՄԱԳ-ի շրջանակներում ստանձնած պարտավորությունները: "Դա նշանակում է, որ օդի, ջրի, հողի, ֆաունայի եւ կենսաբազմազանության որակը հանքի շահագործման արդյունքում փոփոխություններ չեն կրի", - պարզաբանել է նա: Բացի այդ, ինչպես նշել է վարչապետը, "Լիդիանը" պատրաստ է ՀՀ կառավարությանը եւ քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչներին հասանելի դարձնել ընկերության կողմից իրականացվող մոնիթորինգի տվյալները: "Մենք նաև արձանագրում ենք, որ ՇՄԱԳ-ից շեղվելու դեպքում ընկերությանը տրվում է որոշակի ժամանակահատված ՝ աշխատանքները փաստաթղթին համապատասխանեցնելու համար։   Արձանագրում ենք նաեւ, որ մինչեւ 2020 թվականի վերջը Հայաստանի կառավարությունը կունենա մոնիտորինգի սեփական համակարգ, ինչը չի վերացնում "Լիդիանի" մոնիթորինգի համակարգի հնարավորությունների համատեղ օգտագործումը", - եզրափակել է Նիկոլ Փաշինյանը:

Հիշեցնենք, որ  վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն այսօր Facebook-ի ուղիղ եթերում հայտարարել էր, որ այս պահին Ամուլսարի հանքի շահագործումն արգելելու որևէ իրավական հիմք չկա: Նիկոլ Փաշինյանը նաև Ջերմուկի բնակիչներին պաշտոնապես կոչ է արել բացել Ամուլսարի հանք տանող բոլոր ճանապարհները: Ջերմուկցիների արձագանքը չուշացավ. առողջարանային քաղաքի բնակիչները հայտարարեցին, որ համայնքում լարված իրավիճակ է, և իրենք վիրավորված են վարչապետի կոչից։  Նրանց խոսքով ՝ ջերմուկցիները չեն պատրաստվում ճանապարհ բացել։ Ինչպես ասվում է "Ես դեմ եմ հանքարդյունաբերությանը Ամուլսարում" նախաձեռնող խմբի հայտարարության մեջ, այսօր՝ ժամը 20:30-ին Ջերմուկի բնակիչները կհավաքվեն փակ քննարկման՝ Ամուլսարի ճանապարհը բացելու կոչի առնչությամբ: "Քննարկումից հետո մենք հանդես կգանք հայտարարությամբ։  Ամուլսարը հայրենիք է եւ վերջ", - ասված է հայտարարության մեջ:

Նշենք, որ Lydian Armenia-ն բրիտանական Lydian International-ի դուստր ընկերությունն է:  Հանքավայրի շահագործման ժամկետը կկազմի 10 տարի եւ 4 ամիս, ընդ որում տարեկան կտրվածքով նախատեսվում է արդյունահանել միջինը 200 հազար ունցիա ոսկի:  Ընկերության տեղեկատվության համաձայն՝ հանքավայրը պարունակում է շուրջ 73733 կգ ոսկի՝ տոննայում 0.78 գրամ միջին պարունակությամբ, ինչպես նաեւ 294.367 տոննա արծաթ՝ մեկ տոննայում 9.29 գ միջին պարունակությամբ:

Հանքավայրի գործարկումը թույլ կտա երկրի ՀՆԱ-ն Ավելացնել 1%-4%-ով, որի 1%-ի կլինի ուղղակի ներգործությւոն: Պատրաստի արտադրանքը, որը գրեթե ամբողջությամբ արտահանվելու է, կկազմի մոտ 250 մլն դոլար: Արդյունքում՝ արտահանման աճի վրա ազդեցությունը գնահատվում է մոտ 10 տոկոս:

Այդուհանդերձ, տեղի բնապահպանները չեն կիսում կառավարության հիացմունքը հանքի շահագործման ծրագրի գրավչության վերաբերյալ: Ամուլսարի հանքավայրը գտնվում է Արփա և Որոտան գետերի հովտում, իր հանքային աղբյուրներով հայտնի Ջերմուկ առողջարանային քաղաքի անմիջական հարևանությամբ և տարածաշրջանում խոշորագույն քաղցրահամ լճից ՝ Սևանա լճից ոչ հեռու։  Բնապահպանները մտավախություն ունեն, որ հանքավայրի շահագործումը, որի ընթացքում օգտագործվելու է նատրիումի ցիանիդ, կարող է հանգեցնել գետերի ջրի աղտոտման, աղտոտտվա ջրերը խմելու եւ ոռոգման համար ոչ պիտանի կդառնան եւ կարող են անուղղելի վնաս հասցնել Ջերմուկի հանքային աղբյուրներին ու Սեւանի էկոհամակարգին: