Փորձագետ. Ամուլսարի հարցով Հայաստանում որոշ ուժեր փորձում են սեպ խրել իշխանությունների եւ ժողովրդի միջեւ

Արմինֆո. ՙՀայաստանում որոշ ուժեր, չեմ նշի, թե, հատկապես,  ով, փորձում են  սեպ խրել իշխանությունների և ժողովրդի միջև՝ իրենց գործողությունների թիրախ ընտրելով "Ամուսար" հանքավայրի շուրջ տեղի ունեցող իրադարձությունները՚, - հայտարարել է հայտնի տնտեսագետ Թաթուլ Մանասերյանը:

ԱրմԻնֆո-ի թղթակցի հետ զրույցում պատասխանելով Ամուլսարի շահագործման խնդրի շուրջ հանրաքվե անցկացնելու հնարավորության վերաբերյալ հարցին՝ տնտեսագետն ընդգծել է, որ իշխանությունն ու ժողովուրդը ցանկացած հարցի շուրջ պետք է միասնական լինեն, և հարցը պետք է լուծեն երկու կողմերը:  "Անհրաժեշտ է հաշվի առնել տարածաշրջանի բնակչության կարծիքը, նույնիսկ մեկ մարդու ձայնը պետք է լսելի լինի", - փաստել է Մանասերյանը:

Տնտեսագետը հիշեցրել է, որ դեռևս 2 տարի առաջ ոսկու հանքավայրի մշակման նպատակահարմարության մասին հարցին անդրադարձել էր նաև միջազգային հեղինակավոր փորձագետների խումբը, որը նշել էր, թե "Լիդիանը", որը կոչված է շահագործելու հանքը, իր գործունեության բնույթով ոչ մի կապ չունի հանքարդյունաբերության ճյուղի հետ:  Փորձագետները վերլուծել են իրավիճակը ՝ առանձնացնելով 5 հիմնական ռիսկեր՝ երկրաքիմիական, կենսաբանական, ջրային և այլն։ Այդ ռիսկերից ոչ մեկի առնչությամբ "Լիդիանը" որեւէ հիմնավոր երաշխիք չի ունեցել, ինչն արդեն օրենքի խախտում է, եւ, որպես հետեւանք, քրեորեն պատժելի է, արձանագրել է Թաթուլ Մանասերյանը ՝ մատնանշելով նաեւ այն մասնագետների շրջանում որակավորման բացակայությունը, որոնք հետազոտություններ են անցկացրել "Էլլարդ" ընկերության հետ համաձայնագրի շրջանակում: "Այդ մասնագետները, նախ, պետք է ավարտեն համալսարաններ, մագիստրատուրաներ, պաշտպանեն ատենախոսություններ, որոշ ժամանակ աշխատեն ոլորտում՝ նման հետազոտություններ կատարելու համար", - ասել է Թաթուլ Մանասերյանը:

Նա նաև հավելել է, որ չպետք է վախենալ արբիտրաժային դատարան դիմելուց ։  Փորձագետը նկատել է, որ "Լիդիանի" հետ պայմանագրում չկա կետ, որը իրադարձությունների նման զարգացման իրավունք տա։  "Մենք չպետք է տեղի տանք ընկերությունների կամ ներդրողների կողմից շանտաժին։ Ի վերջո, Հայաստանն անկախ պետություն է, որտեղ ժողովրդի իրավունքը, նրա ձայնը գերակայություն Է", - հավելել է փորձագետը, մատնանշելով մի շարք եվրոպական երկրների փորձը, որոնք ժամանակին կոծկել են նմանատիպ նախագծեր՝ ելնելով բնապահպանական ռիսկերից:

Հավելենք,  որ նախօրեին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, փաստորեն,  "կանաչ լույս է վառել" Ամուլսարի հանքավայրի շահագործման համար։ Կառավարության ղեկավարը ֆեյսբուքյան իր էջում ուղիղ եթերի ընթացքում հայտարարել է, որ ՀՀ կառավարությունը մշտական մոնիտորինգ է անցկացնելու հանքավայրի շահագործման ընթացքում: Նա հերթական անգամ հավաստիացրել է, որ եթե հանկարծ բացահայտվեն փաստեր, որոնք կասկածի տակ դնեն հանքավայրի շահագործման նպատակահարմարությունը, ապա Հայաստանի կառավարությունը պատրաստ կլինի այն քննարկել, քանի որ ոչ մի բանով կաշկանդված չէ:

Հիշեցնենք, որ օգոստոսի 14-ին ՀՀ Քննչական կոմիտեն ներկայացրել էր Ամուլսարի նախագծի վերաբերյալ Earthlink&Advanced Resources Development (ELARD) խորհրդատվական ընկերության փորձաքննության եզրակացությունը ։  Փորձաքննության եզրակացության հիման վրա ՀՀ քննչական կոմիտեից հայտնել են, որ բացակայում է ուղիղ կապը Ամուլսարի նախագծի տարածքում գտնվող ստորգետնյա ջրերի և Ջերմուկի ջերմային տաք աղբյուրների միջև: Կապը բացակայում է նաեւ Սեւանի ավազանի ջրերի հետ ։  Ընդ որում, ինչպես նշվել է, երկրաշարժի դեպքում հնարավոր է թթվային դրենաժի որոշակի կոնցենտրացիայի ներթափանցում Սևանա լճի ավազան Սպանդարյան և Կեչուտ ջրամբարների միջոցով: Սակայն այդ կոնցենտրացիայի համադրությունը աննշան կլինի Սեւանա լճի մասշտաբով։ Երրորդ կարևոր եզրակացությունը՝ Արփա, Որոտան և Դարբ գետերում ներգործությունը հնարավոր կլինի մեղմել, եթե LydianArmenia ընկերությունը իրականացնի փորձագետների առաջարկած բնապահպանական ռիսկերի մեղմման 16 միջոցառումներ: Ինչպես նշել է ՔԿ նախագահ Հայկ Գրիգորյանը, LydianArmenia-ի ներկայացուցիչներն արդեն պատրաստակամություն են հայտնել իրականացնելու առաջարկված 16 միջոցառումներից 15-ը.10 - ը նրանք արդեն անցկացնում են, 5-ը պատրաստ կլինեն մոտ ապագայում անցկացնել:  Հիշեցնենք, որ Lydian Armenia-ն բրիտանական Lydian International-ի դուստր ընկերությունն է: Ամուլսարի նախագիծը Հայաստանի այսօրվա դրությամբ խոշորագույն արդյունաբերական նախագիծն է, որի ընդհանուր արժեքը 370 մլն դոլար Է: 2016-ի օգոստոսին տեղի ունեցավ նախագծի մեկնարկը, որը ենթադրում է հանքավայրի շինարարություն եւ յուրացում: