Արմինֆո. Ամուլսարի նախագծի վերաբերյալ Earth link & Advanced Resources Development (ELARD) խորհրդատվական ընկերության փորձաքննության եզրակացության վերլուծությունը այս փուլում թույլ է տալիս խոսել որեւէ մեկի նկատմամբ քրեական հետապնդման հիմքերի բացակայության մասին:
Այսպիսով, ավելի քան մեկ տարի առաջ հարուցված քրեական գործը, ամենայն հավանականությամբ, կդադարեցվի: Այդ մասին, այսօր կառավարության նիստից առաջ ասել է ՀՀ քննչական կոմիտեի նախագահ Հայկ Գրիգորյանը՝ վարչապետի խնդրանքով անդրադառնալով գործով փորձագետների եզրակացության արդյունքներին։
ՔԿ ղեկավարի խոսքով ՝ փորձաքննության եզրակացության հիման վրա կարելի է կատարել 3 կարեւոր եզրակացություն: Առաջին հերթին, ինչպես նշել է Գրիգորյանը, դա վերաբերում է այն բանին, որ բացակայում է ուղիղ կապը Ամուլսարի նախագծի տարածքում գտնվող ստորգետնյա ջրերի եւ Ջերմուկի ջերմային տաք աղբյուրների միջեւ: Բացակայում է նաեւ կապը Սեւանի ավազանի ջրերի հետ։ "Ընդ որում, երկրաշարժի դեպքում հնարավոր է թթվային դրենաժի որոշակի կոնցենտրացիայի ներթափանցում Սևանա լճի ավազան Սպանդարյանի և Կեչուտի ջրամբարների միջոցով։ Սակայն այդ կենտրոնացումը չնչին կլինի Սեւանա լճի մասշտաբով", - նշել է քննչական մարմնի ղեկավարը։
Երրորդ կարեւոր եզրակացությունը, որը կարելի է անել փորձագետների եզրակացության հիման վրա, վերաբերում է այն բանին, որ Ամուլսարի հանքավայրի ստորգետնյա ջրերի հնարավոր ազդեցությունը Արփա, Դեբետ եւ Դարբ գետերի վրա, հնարավոր կլինի մեղմել, եթե "Լիդիան Արմենիա" ընկերությունը փորձագետների առաջարկած էկոլոգիական ռիսկերի մեղմացման 16 միջոցառումներ ձեռնարկի: Ինչպես նշել է Գրիգորյանը, "Լիդիան Արմենիայի" ներկայացուցիչները ներգրավված են եղել նախաքննության աշխատանքներում եւ աշխատել են Earth link & Advanced Resources Development (ELARD) խորհրդատվական ընկերության փորձագետների հետ: Նախօրեին նրանք ծանոթացել են փորձագիտական եզրակացությանը և արդեն պատրաստակամություն են հայտնել իրականացնելու առաջարկված 16 միջոցառումներից 15-ը. 10 միջոցառումներն արդեն իրականացնում են, 5-ը պատրաստ կլինեն մոտ ապագայում:
Բացի այդ, Համաշխարհային բանկից ֆինանսական աջակցություն ստանալու համար "Լիդիան Արմենիան" պետք է կիրառի IFC-ի գործունեության ստանդարտները, որոնք ծառայում են միջազգային չափանիշով բնապահպանական եւ սոցիալական ռիսկերի որոշման եւ կառավարման համար, ընդունվել են բազմաթիվ կազմակերպությունների կողմից՝ որպես էկոլոգիական եւ սոցիալական ռիսկերի կառավարման առանցքային բաղադրիչներից մեկը: Այդ ստանդարտները, ինչպես պարզաբանել է ՔԿ ղեկավարը, պարտավորեցնում են մեղմել կենսաբազմազանության համար սպառնալիքները, որոնք առաջանում են նրանց տնտեսական գործունեության արդյունքում, նույնիսկ հանքի օգտագործումից 100 տարի անց:
ELARD-ի փորձագետներն առաջարկում են առաջնորդվել Nevada ստանդարտներով, որոնք ենթադրում են նման միջոցների կիրառում 500 տարվա ընթացքում: "Ըստ էության, "Լիդիանի" ներկայացուցիչները չեն հրաժարվում նման միջոցների կիրառումից ավելի քան 100 տարի ժամկետով՝ ապագայում անհրաժեշտության առկայության դեպքում", - հայտարարել է Գրիգորյանը:
ՔԿ ղեկավարը նշել է, որ ներկայումս հիմքեր կան ՀՀ քրեական օրենսգրքի 282-րդ հոդվածով հարուցված քրեական գործը կարճելու համար (շրջակա միջավայրի աղտոտման վերաբերյալ տեղեկությունները թաքցնելը կամ կանխամտածված խեղաթյուրելը):
Վարչապետը նշել է, որ կառավարության ներկայացուցիչները ամբողջական ծավալով կծանոթանան փաստաթղթին, որի հիման վրա կհանգեն եզրակացության Ամուլսարի նախագծի հետագա իրականացման վերաբերյալ:
Հավելենք, որ կառավարության նիստի ժամանակ շենքի դիմաց բողոքի ակցիա են անցկացրել Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի շահագործման դեմ: Ցուցարարները վեր են պարզել "Կորչի կոռուպցիան", "Փրկեք մոլորակը", "ոչ մի քայլ հետ Ամուլսարի հարցով", "Իվանյան, սուրճ ցիանիդով, թե առանց" գրություններով ցուցապաստառներ (հենց Յուրա Իվանյանը ՝ Ամուլսարի հանքավայրի շահագործման հետ կապված տվյալները դիտավորությամբ թաքցնելու գործով քննչական խմբի ղեկավարը, նախօրեին մամուլի ասուլիսի ժամանակ հրապարակեց փորձաքննության արդյունքները-խմբ.):
Ինչպես պնդում են ակցիայի մասնակիցները, քննչական մարմինը մանիպուլյացիայի է ենթարկում տվյալները ։ Բացի այդ, փորձաքննության արդյունքները, նրանց համոզմամբ, չեն արտացոլում իրական պատկերը, իսկ փաստաթուղթն ինքնին թերարժեք է և, ակտիվիստների կարծիքով, հաշվի չեն առնվել ոչ Ջերմուկ առողջարանի վրա սոցիալ-տնտեսական ազդեցությունը, ոչ էլ քաղաքի բնակիչների կարծիքը: Ակցիայի մասնակիցներից մեկի խոսքով՝ ՔԿ-ում տեղի ունեցած մամուլի ասուլիսից հետո Ջերմուկի և հարակից համայնքների բնակիչները շտապ հանրահավաք են կազմակերպել, որտեղ քննարկել են հետագա քայլերը։ "Ջերմուկի բնակիչները մտադիր են շարունակել իրենց պայքարը, համայնքը մոբիլիզացվել է եւ մտադիր չէ նահանջել. պայքարը մտնում է թեժ փուլ" , - հավաստիացրել է նա:
Նշենք, որ 2018 թվականի սեպտեմբերին Հայաստանի կառավարությունը հանձնարարել էր ջրային ռեսուրսների մասով գնահատել Ամուլսարի ծրագրի հնարավոր հետեւանքները: Տվյալ աուդիտի շրջանակներում աշխատանքների ծավալը ներառում էր նաև շրջակա միջավայրի վրա և սոցիալական ոլորտում ընկերության գործունեության ազդեցության գնահատման վերլուծություն, չնայած այն հանգամանքին, որ ընկերության գործունեությունն ավելի վաղ արժանացել էր Հայաստանի իշխանությունների հավանությանը, Հայաստանի օրենսդրությանը համապատասխան՝ նախքան "Լիդիանի" կողմից Ամուլսարի նախագիծը նախաձեռնելը։ Որպես խորհրդատվական ընկերություններ ընտրվել էին Earth link & Advanced Resources Development (ELARD) ընկերությունը։ 2019թ. փետրվարին ՀՀ կառավարությունը 396 900 ԱՄՆ դոլար Է հատկացրել երրորդ աուդիտի ֆինանսավորման համար, որի մեկնարկի մասին հայտարարել էր ավելի վաղ:
Հիշեցնենք, որ Lydian Armenia-ն բրիտանական Lydian International-ի դուստր ընկերությունն է: Ամուլսարի նախագիծը այսօրվա դրությամբ Հայաստանի խոշորագույն արդյունաբերական նախագիծն է, որի ընդհանուր արժեքը 370 մլն դոլար Է: 2016-ի օգոստոսին տեղի ունեցավ նախագծի մեկնարկը, որը ենթադրում է հանքավայրի շինարարություն եւ յուրացում: Նախապատրաստական աշխատանքները կատարվել էին 2006 թվականից։ Ամուլսարի հանքավայրի շահագործման ժամկետը 10 տարի եւ 4 ամիս, ամեն տարի նախատեսվում է արդյունահանել միջինը 200 հազար ունցիա ոսկի (մոտ 10 մլն տոննա հանքաքար): Գնահատվող հանքային ռեսուրսները, ինչպես նշված է 2017 թվականի 1-ին եռամսյակի տեխնիկական հաշվետվության մեջ, պարունակում են 3,5 մլն ստուգված և նշված ունցիա ոսկի և 1,3 մլն ենթադրյալ ունցիա ոսկի: Ամուլսարի հանքավայրը մեծությամբ երկրորդ պաշարն է Հայաստանում։ Ընկերության բաժնետոմսերը գնանշված են Տորոնտոյի ֆոնդային բորսայում։
Նշենք, որ նախորդ տարվա ամռանը նախագծի իրականացումը ստիպված էին սառեցնել՝ բնապահպան ակտիվիստների գործողությունների պատճառով, որոնք արգելափակել էին մուտքը կառուցվող հանքի տարածք: Հայաստանի նոր կառավարությունը ուժ չկիրառեց եւ հայտարարեց նոր բնապահպանական փորձաքննություն անցկացնելու անհրաժեշտության մասին՝ հանքավայրի ապագա շահագործման անվտանգության լիակատար վստահության համար, որը գտնվում է Ջերմուկ առողջարանային քաղաքից մի քանի կիլոմետր հեռավորության վրա:
Հայ գեներալը բացառել է հայ-թուրքական սահմանին որևէ սադրանք, քանի դեռ այնտեղ ծածանվում է Ռուսաստանի դրոշը
"Խաղաղության խաչմերուկն" իրականությունից կտրված նախագիծ է
ԵՄԱ ղեկավար. Եթե ԵՄ-ը մնա այն միավորումը, որպիսին հանդես է եկել վերջին տարիներին, ապա Հայաստանի անդամակցությունն այդ կառույցին, գործնականում, անհնար է
Քաղաքագետ. Հայաստանի իշխանությունների բոլոր գործողությունները խոսում են այն մասին, որ երկիրը ընթանում է իր պետականության լուծարման ճանապարհով
Թեհրան. Հարավային Կովկասում օտարերկրյա զորքերի ներկայությունը չի նպաստում անվտանգության և կայունության հաստատմանը
Լավրով․Հայաստանի իշխանությունների միակողմանի զիջումները Հայաստանի սահմանները դարձնում են շարժական
"Ինչ լավ է, որ 50 մետր հեռավորության վրա Ադրբեջանն է". Փաշինյանը տավուշցիներին նշել է ադրբեջանցիների հետ առևտրի հեռանկարները
Ոսկեպարում սկսվել է հանրահավաք հանուն հայոց պետականության
Չկա վերադարձ պատմական Հայաստանի գաղափարին. կոչ է անում Փաշինյանը
Պետդեպարտամենտի նախկին պաշտոնյա. Վաշինգտոնին դա կարող է դուր չգալ, բայց Հայաստանի անվտանգության լավագույն երաշխավորները Ռուսաստանն ու Իրանն են
Տիգրան Ավինյանը՝ Երևանում ծառահատումների կասեցման մասին. Եթե կա այլ գիտական կարծիք, մենք պատրաստ ենք լսել, իսկ եթե ոչ ՝ պետք չէ քաղաքից ժամանակ խլել
Փաշինյանը Հիսուս Քրիստոսի ճանապարհը համեմատել է այն դժվարությունների հետ, որոնց բախվել է իր քաղաքական ուժը
Ռուս սենատոր. Հայաստանի իշխանությունների այսօրվա քաղաքականությունը կարող է հարված հասցնել տարածաշրջանային և համաշխարհային գործերում Երևանի հեռանկարներին
Այսօր Հայաստանում ուժերի գերլարում է պետք՝ բոլոր ունակ մարդկանց համատեղ աշխատանք. վերլուծաբան
Պետությունը շահագրգիռ է Հայաստանում բնակվող բոլոր ազգային համայնքների զարգացման հարցերում. Փաշինյան
ՌԴ ԱԳՆ. Մոսկվան Երեւանի հետ հարաբերություններում "ամրության ստուգում" է անցել
Փաշինյան. արտաքին ուժերը նույնպես դրդել են Ղարաբաղում էթնիկ զտում կազմակերպող հիմնական ուժին
Նախկին քաղաքապետ. Մեր քաղաքական ուժը գնալու է ինստիտուցիոնալ լուծումների ճանապարհով
Դաշնակիցներ, ուղեկիցներ և դաշինքների պատրանքներ. Մարկեդովնովը՝ Հայաստանի արտաքին քաղաքականության մասին՝ նոր իրողություններում
