Արմինֆո.Հայ եւ արտասահմանցի գիտնականները <Քարահունջ> հնագույն աստղադիտարանի համատեղ հետազոտություններ կանցկացնեն: Այդ մասին մամուլի ասուլիսի ժամանակ հայտարարել է <Բնօրրան> ՀԿ-ի տնօրեն Հռիփսիմե Հարությունյանը:
<Բնօրրանի> ներկայացուցիչներն իրենց խոսքում նշել են, որ համատեղ հետազոտությունների անցկացման նպատակը կողմերի միջեւ համագործակցության միջավայրի ձեւավորումն է, ծայրահեղությունների ցանկացած դրսեւորումների բացառումը, ինչպես նաեւ հինավուրց հուշարձանի՝ <Քարահունջ> աստղադիտարանի շուրջ առկա խնդիրների բացահայտման հարցում ջանքերի միավորումը, որի շուրջ վեճերը չեն հանդարտվում:
ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի տնօրեն Պավել Ավետիսյանը կոչ է արել չզբաղվել լեզվակռվով, այլ ծրագիր մշակել ՝ հաշվի առնելով առաջ քաշված բոլոր տեսակետները ՝ սկսած ակադեմիկոս Պարիս Հերունիից, ով ապացուցեց, որ Քարահունջը հնագույն աստղադիտարան է, և մինչև հուշարձանը հնագույն դամբարան համարող որոշ գիտնականների վերջին դիտարկումները: Նրա խոսքով ՝ դաշտային հետազոտությունների անցկացման համար անհրաժեշտ կլինի ձեւավորել համատեղ խումբ, որը կարող է հուշարձանի օբյեկտիվ հետազոտություն իրականացնել:
<Բնօրրանի> ներկայացուցիչներից Աշոտ Ասլանյանը նշել է, որ համատեղ հետազոտությունները նշանակում են, որ կառաջարկվեն մի քանի վարկածներ, որոնց վրա էլ կշարունակվեն աշխատանքները ՝ միաժամանակ հայտարարելով հուշարձանի համատեղ ուսումնասիրության համար միջազգային փորձագետների ներգրավման մասին, որպեսզի գործընթացը լինի անաչառ ու թափանցիկ, և բացառվի սուբյեկտիվությունը:
Քարահունջում պեղումներ իրականացնող արշավախմբի ղեկավար Աշոտ Փիլիպոսյանը նշել է, որ բոլոր կողմերը շահագրգռված են, որ հուշարձանը համակողմանիորեն ուսումնասիրվի: <Հուշարձանն իսկապես շատ հետաքրքիր և յուրահատուկ է Անդրկովկասում և լուրջ ուսումնասիրության կարիք ունի>, - համոզված է նա: Նա նաեւ չի բացառել, որ ապագայում հուշարձանի մոտ կարող է կառուցվել թանգարան, որը կամփոփի այն ամենը, ինչ վերաբերում է հնագույն բնակավայրին եւ արտեֆակտներին:
Ակադեմիկոս Պարիս Հերունու զարմուհին ՝ Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանի պրոֆեսոր Արևիկ Սարգսյանը, հիշեցրել է, որ Քարահունջի ՝ որպես ամենահին աստղադիտարանի մասին հիմնավորված վարկածը արժանացել է ուշադրության և հաստատվել միջազգային մասնագետների կողմից: Այս առնչությամբ նա հայտարարել է, որ համաձայն չէ Փիլիպոսյանի կարծիքի հետ, ով պնդում է, որ <Քարահունջը> ընդամենը դամբարան է:
Արևիկ Սարգսյանը նշել է, որ այդ պահից հուշարձանի տարածքում պեղումները դադարեցվում են այնքան ժամանակ, քանի դեռ չի մշակվել երկրի համար կարևորագույն այս պատմամշակութային հուշարձանի ուսումնասիրության նոր ռազմավարություն:
Հիշեցնենք, որ <Քարահունջ> - ը կամ ինչպես այն անվանում են <Հայկական Սթոունհենջը>, համաշխարհային համբավ է ձեռք բերել այն բանից հետո, երբ ակադեմիկոս Պարիս Հերունին, ով երկար տարիներ նվիրել է այդ եզակի հուշարձանի ուսումնասիրությանը, եկել էր Քարահունջի մասին գիտականորեն հիմնավորված վարկածի ՝ որպես ամենահին աստղադիտարանի։ Սակայն, Քարահունջի պեղումներ իրականացնող (ծանր տեխնիկայի օգնությամբ
- Խմբ.) հնագետ Փիլիպոսյանը կասկածի տակ է դրել համաշխարհային ճանաչում ունեցող հայտնի գիտնականի այս վարկածը՝ պնդելով <Քարահունջը> ընդամենը գերեզմանոց է ։
2016 թվականին ծանր եւ այլ տեխնիկայի օգնությամբ սկսված պեղումները հասարակական բացասական արձագանք են գտել: Հերունու գիտական ժառանգության կողմնակիցները կարծում են, որ այդ գործողություններով Փիլիպոսյանն արժեզրկում է առնվազն 7500 տարի գոյություն ունեցող հնագույն պատմամշակութային եւ գիտական հուշարձանը: