Չորեքշաբթի, 17 Հուլիսի 2019 16:03

Արմինֆո.Իշխանությունների երկար ու անպատասխանատու վերաբերմունքի հետևանքով Սևանա լիճն այսօր բազմաթիվ խնդիրների է բախվել։  Այս մասին հուլիսի 17-ին <Բարգավաճ Հայաստան> կուսակցության նախաձեռնած՝ <Սևանա լճի հիմնախնդիրները և դրանց լուծման ուղիները> աշխատանքային բանավեճի ընթացքում

հայտարարել է ԲՀԿ-ից պատգամավոր Նաիրա Զոհրաբյանը։

 

Նա նշել է, որ Սեւանը Հայաստանի ազգային անվտանգության հիմնական բաղադրիչներից մեկն է, եւ այդ հարցը բազմիցս բարձրացվել է բնապահպանների կողմից, սակայն ոչ մի պատասխան այդպես էլ չի ստացվել: Զոհրաբյանի խոսքով՝ իրեն բազմիցս տեղեկացրել են, որ տարիներ շարունակ Հայաստան են մուտք գործել դրամաշնորհներ ՝ Սեւանա լճի ափամերձ շրջաններում մաքրման աշխատանքներ իրականացնելու համար, սակայն հիմա, երբ տեսնում ենք ծանր իրավիճակ, ակնհայտ է դառնում, որ այդ դրամաշնորհներն օգտագործվել են ոչ ըստ նշանակության>, - ընդգծել է պատգամավորը ։

 

Պատգամավորը նաև նկատել է, որ այսօր տարբեր քաղաքական ուժեր փորձում են քաղաքականացնել այդ հարցը և օգտագործել այն իրենց նպատակների համար: <Նման դիրքորոշումն անթույլատրելի է, սակայն մեր այսօրվա լսումների ընթացքում մենք մտադիր ենք հասկանալ լճի խնդիրների հետ կապված բոլոր հարցերը եւ գտնել դրանց լուծման ուղիները>, - ընդգծել է Զոհրաբյանը:

 

Զոհրաբյանը նաեւ դժգոհություն է հայտնել, որ լսումներին ներկա չեն առողջապահության եւ շրջակա միջավայրի նախարարները: <Մենք նրանց պաշտոնական հրավեր ենք ուղարկել, սակայն նրանք չեն ցանկացել ներկայանալ խորհրդարան եւ մասնակցել քննարկմանը ։  Ես նախարարների նման պահվածքը համարում եմ անհարգալից վերաբերմունք երկրի օրենսդիր մարմնի նկատմամբ ։  Ավելին, ես այսօր էլ գրավոր հարցումով կդիմեմ ՀՀ վարչապետին ՝ քննարկումներում կառավարության անդամների բացակայության պատճառների մասին>,- եզրափակել է պատգամավորը։  

 

Մինչդեռ, Հայաստանում հայտնի բնապահպան, ջրային ռեսուրսների մասնագետ Քնարիկ Հովհաննիսյանի կարծիքով, խոսքը ոչ թե Սեւանի, այսպես կոչված, <ճահճացման>, այլ՝ լճի էֆտրոֆիկացիայի գործընթացի մասին է: Սևանի նման <հիվանդության> առաջին նշաններն ի հայտ են եկել դեռևս անցյալ դարի 40-ական և 60-ական թվականներին։  Սեւանի էֆտրոֆիկացիայի պատճառը լճի ջրի ջերմաստիճանի բարձրացման մեջ է, ինչի հետևանքով նվազում է խորքային <սառը> շերտը, ինչը հանգեցնում է սովորական կենսաբազմազանության փոփոխության: Այս գործընթացին նպաստում է նաև ջրահավաք ավազանից կեղտաջրերի ներթափանցումը լիճ, որոնք իրենց մեջ պարունակում են, բացի կոմունալ հոսքերից, կենցաղային թափոններից,  նաև ոռոգվող հողերից լվացվող պարարտանյութեր, թունաքիմիկատները և այլն: Այս իմաստով, փորձագետի կարծիքով, լիովին բավարար չէ ընդամենը երեք մաքրման կառույցների աշխատանքը, որոնք կատարում են միայն ջրերի մեխանիկական մաքրումը:

 

Լճի էֆտրոֆիկացիայի շատ կարևոր և վտանգավոր գործոն են լիճ թափվող գետերի վրա կառուցված փոքր ՀԷԿ-երը, որոնք հաճախ գետերից թույլատրելի սահմանաչափից ավելի շատ ջուր են վերցնում ՝ չապահովելով բնապահպանական ծախսի անհրաժեշտ քանակը: Հաճախ այդ շինություններում բացակայում են, այսպես կոչված, <ձկնանցարանները>, որոնք անհրաժեշտ են ձկների ձվադրման համար ։  Այս ամենի արդյունքում, կարծում է բնապահպանը, վերջին տարիներին նկատվում է լճում խեցգետնի եւ ձկների որոշ տեսակների անհետացում, որոնք Սեւանի բնական սանիտարներ են:

 

Լճի աղտոտման մեջ մեծ <լումա> ունեն նաև լճի երկայնքով մի քանի հարյուր զբոսաշրջային օբյեկտները, որոնք գրեթե չունեն մաքրման կառույցներ: Կան նաեւ մի քանի տասնյակ ձկնաբուծական տնտեսություններ, որոնք արհեստական աճեցնում են իշխան, որտեղ օգտագործվում են անհայտ բաղադրության կերեր ՝ հակաբիոտիկներ, կոնսերվանտներ, ներկանյութեր եւ այլն:

 

Որպես հետեւանք՝ այդ գործընթացները հանգեցրել են այն բանին, որ լճի ափամերձ գոտին դարձել է ոչ պիտանի հանգստի համար, ինչպես նաև՝ ոռոգման նպատակներով ։ Այս գործոններն էլ նպաստում են ազոտ-ֆոսֆորային հավասարակշռության խախտմանը, ինչը հանգեցնում է լճի էֆտրոֆիկացիայի:

 

Հովհաննիսյանի համոզմամբ ՝ անհրաժեշտ է անհապաղ դադարեցնել կեղտաջրերի հոսքը լիճ ՝ առանց դրանց նախնական կենսաբանական մաքրման, հարկադրել ՀԷԿ-երին սկսել աշխատել հաստատված նախագծերի եւ պայմանագրերի շրջանակներում ՝ չխախտելով շրջակա միջավայրի պահպանության պահանջները, արգելել լճում ձկների արհեստական բուծումը: <Մենք առանց այդ էլ ականատես ենք լինում կլիմայի գլոբալ տաքացման և դրան անմտորեն ավելացնում ենք Հայաստանի մարգարիտի՝ Սևանա լճի ջրային էկոհամակարգի վրա անտրոպոգեն ազդեցությունը>, - ամփոփել է Քնարիկ Հովհաննիսյանը: