Arminfo.info


 Երեքշաբթի, 7 Նոյեմբերի 2017 18:25
Դավիթ Ստեփանյան

Մանվել Սարգսյան. 25 տարվա ընթացքում Հայաստանում մարդիկ աստիճանաբար  գիտակցել են, որ զբաղվում են դատարկ բաներով

Մանվել Սարգսյան. 25 տարվա ընթացքում Հայաստանում մարդիկ աստիճանաբար  գիտակցել են, որ զբաղվում են դատարկ բաներով

Ռազմավարական և ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի տնօրեն Մանվել Սարգսյանն ԱրմԻնֆո-ին հարցազրույցում խոսում է հայ հասարակության, իշխող ընտրախավերի վիճակի, ներհայաստանյան իրողությունների, հայկական պետությունների ներքաղաքական կյանքի վրա արցախյան հակամարտության պրոյեկցման մասին: Մեկնաբանում և կիսվում է աշխարհաքաղաքական և աշխարհատնտեսական գլոբալ գործընթացների էության առնչությամբ իր տեսակետով:

 

Ի՞նչն է Ձեզ համար առավել հատկանշական հայ հասարակության ներկայիս վիճակում: Ի՞նչ առանձնահատկություն, վարքագիծ կառանձնացնեիք,  ինչի՞ ենք հանգել և ու՞ր ենք գնում:

 

Հայաստանում 25 տարի անկախությունից հետո վերջապես պարզություն է առաջացել մեր երկրում քաղաքականության դերի առնչությամբ: Մարդկանց մոտ, գործնականում, հարցեր չեն մնացել, ինչի առավել ակնհայտ վկայությունը հանգիստ հետընտրական իրավիճակն է` վերջին խորհրդարանական ընտրություններից հետո: Մեր մարդիկ սկսել են հասկանալ, թե ով ով է, ով ինչով է զբաղվում, ինչ է քաղաքականությունը Հայաստանում, և այդ ինչ կուսակցություններ են: Ահա «Ելք՚ ընդդիմադիր կուսակցությունը հայտնվեց  խորհրդարանում, և նրան անմիջապես մեղադրեցին իշխանությանը սպասարկելու համար: Հենց այդ  պարզությունն է հանգեցրել հայ հասարակության քաղաքական ակտիվության սրության մարման: 25 տարվա ընթացքում մարդիկ աստիճանաբար գիտակցել են, որ իրենք զբաղվում են դատարկաբանությամբ, և այժմ, պարզապես, չեն ցանկանում այլևս դրանով զբաղվել: Այլևս չի լինի վերադարձ դեպի փակ շղթա, ընտրություններ-բողոքի ակցիաներ - ընտրություններ ցիկլին: Իսկ հասարակական շարժումները չեն փոխակերպվել որակապես ինչ-որ այլ բանի: Ինչ-որ մեկը մտել է քաղաքականություն, ինչից հետո նրա նկատմամբ հետաքրքրությունն ակնթարթորեն չքացել է, իսկ մյուսները կորցրել են հետաքրքրությունը դրա նկատմամբ: Այլ խոսքով ասած` «բոլորի համար ամեն ինչ պարզ է դարձել՚,  և այստեղ միտքը, անշուշտ, գնացել է հեռու` տասնամյակների լճացումից:

 

Այսօրվա հետ կապված հասկանալի է, իսկ ինչպիսի՞ն է Ձեր կողմից հիշատակված՝ ներհայաստանյան իրողությունների բյուրեղացման հավանական տրամաբանական շարունակությունը:

 

Որպես «կամ`կամ՚ ոգով կյանքի մասին պատկերացումների կողմնակից` ասեմ, որ քաղաքականութունն, ի տարբերություն քաղաքագիտության,  գնահատում եմ բացառապես որպես փաստ: Ուստի պետք չէ ասել, թե այսօր այն չկա, իսկ վաղը, հանկարծ, կհայտնվի: Դեղատոմսեր կան, սակայն դրանք չափազանց դաժան են, քանզի առնչվում են հենց  «կամ` կամին՚, այլ ճանապարհ չկա: Կամ` մենք կարող ենք, վերջապես, գիտակցել առկա իրողությունները, ինչը կհանգեցնի քաղաքականության ի հայտ գալուն: Եթե դա չարվի, այսօր Հայաստանում դիտվող վիճակը կարող է շարունակվել տասնամյակներ:

Մարդկանց նորանոր հոսքեր են արտագաղթում Հայաստանից` ձգտելով հրաժեշտ տալ այն իրականությանը, որն իրենց համար դարձել է, պարզապես, անհետաքրքիր:

 

Արդյո՞ք ներկա միգրացիան գնահատում եք որպես արձագանք Հայաստանում առկա գործընթացների էության վերջնական ընկալմանը քաղաքացիների շրջանում:

 

Կարծում եմ՝ այո: Միգրացիան պայմանավորում է, առաջին հերթին, իրավիճակի պարզության գիտակցմամբ, 1991 թվականից ի վեր Հայաստանում մղված  քաղաքական պայքարի անիմաստության ըմբռնմամբ: Վերջերս Մարտունիի գյուղերով անցնելիս ես տեսա  երևանյան սուպերմարկետների նման մեծ սուպերմարկետներ, վիթխարի առանձնատներ և այլն, ինչն ինձ բավականին զարմացրեց: Հետագայում իմացա, որ այդ, այսպես կոչված, «Պուտինկու՚ թաղամասը կառուցել են տեղի գաստրաբայտերները: Պարզվեց, որ ավանը ֆանտոմ է, որտեղ ոչ ոք չի ապրում: Կարծում եմ` դա ոչ այլ ինչ է, քան մարդկանց կողմից սեփական կյանքի ձևավորման նոր ուղիների որոնման արդյունք: Այդ մարդիկ իրենք չգիտե, թե ինչու են կառուցել այդ ապարանքները: Այսինքն, մենք գործ ունենք իռացիոնալիզմի ակնհայտ դրսևորման, մարդկանց կողմից տխուր իրականության գիտակցման  հետ: Այդ տները հարկավոր չեն այդ մարդկանց, սակայն նրանք իրագործում են իրենց մանկական երազանքները, գիտակցելով, որ իրենց կյանքը միայն դրանում է:  

 

Ներհայաստանյան կյանքում ղարաբաղյան հակամարտության նկատմամբ վերաբերմունքը նույնպե՞ս  իռացիոնալիզմի դրսևորում է:

 

2016 թվականի ղարաբաղյան պատերազմը շատ բանով մեզ սկսեց դուրս բերել քսանամյա նինջի վիճակից` մարդկանց շրջանում առաջացնելով ռացիոնալիզմի փայլատակումներ:

Մարդիկ սկսել են զանգվածաբար քննարկել անվտանգության խնդիրները, բանակցությունները, սեփկաան բանակի խնդիրները: Մինչև 2016 թվ ականի ապրիլն այդ խնդիրներն ինչ-որ մեկի հետաքրքրու՞մ էին: Դրանք ուրիշի խնդիրներ էին, ուրիշի պատերազմ: Հասարակությունը հասունացավ, վերջապես, գիտակցելով անվտանգության ոլորտի իր գնահատականի ողջ իռացիոնալիզմն ու տեսնելով իրականությունը:

 

Արցախյան 5 շրջանները հանձնելու մասին լուրերը չեն դադարում: Արդյո՞ք դրանք իրականացնելու իշխանության մտադրությունը կարող է Հայաստանի ներսում ստեղծել իրավիճակ, երբ իշխանությունը չի իմանա, թե հաջոր քայլը որն է լինելու:

 

Հայաստանում մարդիկ այնքան են հասունացել, որ արդեն հրաշալի գիտակցում են, որ դատարկախոսություն են ոչ միայն տարածքների հանձնման, պատերազմի մասին խոսակցությունները, այլև` Արցախի շուրջ բուն բանակցությունները: Համապատասխանաբար, այդ նորմալ մարդիկ, իսկ աննորմալներ այլևս, գրեթե, չեն մնացել, իրավիճակին նայում են կողքից: Նայում են ու արձագանքում, կառուցելով տներ, որոնցում ոչ ոք չի ապրում, գնելով ավտոմեքենաներ, այդ թվում` այնպիսիք, որոնցով ոչ ոք չի երթևեկում, սակայն տարածքների հանձնման մասին չեն մտածում` գիտակցելով նման հերյուրանքների ողջ ապարդյունությունը: Եվ հենց Արցախի հակամարտությունն է հասարակությանը տանում իռացիոնալիզմից դեպի ռացիոնալիզմ:

 

Ներքին սպառնալիքները պարզեցինք, խոսենք արտաքին վտանգների մասին…

 

Սրընթաց գոբալ քաղաքական փոփոխությունները հավասարաչափ սպառնում են Հայաստանի և տարածաշրջանի ու աշխարհի այլ ժողովուրդների անվտանգությանը:

Ներկայումս մենք ականատես ենք այդ փոփոխությունների հանդեպ բոլորի անզորությանն արաբական, մահմեդական աշխարհում, հետխորհրդային տարածությունում, Վրաստանում, Ադրբեջանում, Թուրքիայում: Այսօր քաղաքականությունում ոչ ոք և երբեք չի կարող իմանալ, թե ինչ է իրեն սպասվում վաղը: Ստեղծված իրողություններում հանկարծակի բեկում է տեղի ունեցել: Քրդական խնդրի՝ առաջին պլան մղվելն անսպասելիորեն եղբայրներ դարձրեց Թուրքիային, Իրանին և Ռուսաստանին: Ամեն աստծո օր Էրդողանը պնդում է Թուրքիան պառակտելու արտաքին ուժերի մտադրության մասին, ինչը զուտ ճշմարտություն է:

Իսկ Ադրբեջանն այսօր ենթարկվում է Արևմուտքի տոտալ մեկուսացմանը: Եվ առայժմ ոչ ք չի կարող հասկանալ, թե ինչու է Արևմուտքը հանկարծ որոշել մեկուսացնել Ադրբեջանին: Պատճառը կրկին փոփոխվող իրողություններն են: Եվ նման պայմաններում ղարաբաղյան խնդիրը դարձել է խնդիրներից մեկը, ինչի շուրջ կառուցվում են նոր հարաբերություններ:

Ըստ որում, Ղարաբաղը հարաբերությունների համաշխարհային օրակարգից, վաղուց դուրս է մնացել, և այսօր աստիճանաբար դուրս է մղվում նաև Հայաստանը: Արդյունքում ղարաբաղյան խնդիրը միջազգային հարաբերություններում կախված է մնացել՝ որպես բուն երկրից՝ Արցախից կտրված ֆենոմեն: Ըստ որում, այդ խնդիրը գնալով ավելի գլոբալ նշանակություն է ձեռք բերում. ավելի շատ խոշոր համաշխարհային խաղացողներ են սկսում հետաքրքրվել դրանով:

 

Նման իրավիճակը՝ ուղեկցվող միտումների հետ միասին, մարտահրավե՞ր է Արցախի և Հայաստանի համար:

 

Մարտահրավեր է՝ այն առումով, որ երբ քո խնդիրը խաղալիք է դառնում բոլորովին օտար մարդկանց ու խաղացողների ձեռքում, ինքդ ես քաղաքական ընդհատակում հայտնվում:

 

Արցախյան հարցն ընթանում է ցեղասպանության ճանաչման խնդրի ճանապարհով, որը վաղուց վերածվել է Թուրքիայի նկատմամբ ճնշման մեխանիզիմի արտաքին ուժերի ձեռքում…

 

Իհարկե: Եվ մեզ արդեն ոչ ոք և ոչինչ չի հարցնում, քանի որ կարևոր են և հնչում են միանգամայն այլ կարծիքներ:

 

Հայկական քաղաքական միտքը, ըստ երևույթին, ոչ մի կերպ դրան չի արձագանքում:

 

Մեր հասարակության կողմից կատարվածի էության իմաստավորումը հանգեցրեց իշխանավորների հատուկ տեսակի ձևավորման, որին թվաց, թե աշխարհաքաղաքական բոլոր բարդագույն գործընթացներն անհեթեթություն են: Ղեկավարվելով սեփական պատկերացումներով՝ սկսեցին զբաղվել իրենց գործերով, օրինակ՝ հերթական առանձնատները կառուցել: Տեսանք,  թե ինչպես հերթականությամբ իշխանությունից դուրս մնացին խշոր կոռուպցիոներները՝ 2014 թվականին մարզերում և մայրաքաղաում իշխանությունը զավթած բոլոր մականունավորները: Այդ ամենից հետո «չոռնիներին» և «լիսակներին» թվաց, որ իրենց մնում է ընդամենը պատվավոր թոշակի ուղարկել «գենսեկին»: Սակայն, հանկարծ պարզվեց, որ թոշակի ուղարկվեցին իրենք: Այս ամենը լիակատար կտրվածության, հայ քաղաքական գործիչների ակտիվ շերտի կողմից կայացվող իռացիոնալ որոշումների վկայություն է:

 

Արդյո՞ք նման կատեգորիաներով է մտածում «գենսեկը»:

 

Պայմաններում, երբ տարիներ շարունակ մարդուն ամեն ինչ ներվում է, կեղծ համոզմունք է ձևավորվում: Արդյունքում Սերժ Սարգսյանը, հիմնվելով անցյալի փորձի վրա, արդեն 100 տարի առաջ ծրագրում է սեփական իշխանության վերարտադրությունը: Սակայն, առկա գլոբալ իրողություններում այդ պլանավորումն անիմաստ է:

 

Թուրքիայի և գլխավորապես Ադրբեջանի ընտրախավերը նույնչա՞փ կուրացած են: Հարցն ակտուալ է՝ հաշվի առնելով Հայաստանի հետ հարաբերություններում լարվածության փաստը:

 

Նման իրավիճակ է հարևան Թուրքիայում և Ադրբեջանում, քանի որ պատմականորեն այդ ժողովուրդների մոտ ամեն բան ինքնուրույն հաղթահարելու հնարավորության համոզմունք է ձևավորվել: Եվ ահա նախագահների մակարդակով նրանք, որպես մանտրա, պնդում են՝ «սա իմն է», օրինակ՝ Կիպրոսի և Քիրքուքի մասին:  Վերջին հարյուր տարում թուրքերին հաջողվել է միլիոններով ոչնչացնել հարևան ժողովուրդներին, նրանց ոսկորների վրա կառուցել սեփական պետությունը, և այդ ամենի անպատժելիությունն արդեն քաղաքական ավանդույթ է դարձել:

 

Բայց այսօր իրողությունները փոխվել են…

 

Փոխվել են, բայց Բաքուն և Անակարան շարունակում են մտածել նախկին կատեգորիաներով: Մտածում են, ինչպես հայ իշխանավորները՝ միայն տարբեր մասշտաբներով: Առաջիններն առաջնորդվում են սեփական մորթապաշտական շահերով, երկրորդները՝ պետական մասշտաբներով:

 

Կարս-Ախալքալաք-Թբիլիսի-Բաքու երկաթուղին այդ մտածողության նոր դրսևորո՞ւմ է:

 

Թյուրքական ինտեգրացիան միշտ եղել է նրանց երազանքը: Սակայն, կարծում եմ, մեծ խելքի դեպքում թուրքերն ու ադրբեջանցիները Կարս-Ախալքալաք-Թբիլիսի-Բաքու երկաթուղին կանցկացնեին Հայաստանից որքան հնարավոր է հեռու՝ գոնե ոչ Ջավաքով: Դա հիմարություն է, քանի որ ինչ-որ մեկը կարող է սեղմեկ կոճակը, և ամեն բան կփլուզվի: Բայց նրանք մտածում են, թե կքշեն թե հայերին, թե վրացիներին, ինչպես, օրինակ, արդեն անում են Աջարիայում: Ստալինյան՝ գլխապտույտ հաջողություններից արտահայտություն լավագույնս արտացոլում է Թուրքիայի և Ադրբեջանի ղեկավարության ներկայիս վիճակը:

 

XXI դարի իրողություններում սեփական ամենակարողության պատրանքայնությունը գիտակցո՞ւմ են արդյոք ուժի ինչ-որ կենտրոններում: Օրինակ՝ Վաշինգտոնում կամ Լոնդոնում:

 

Այնտեղ, որտեղ գոյություն ունի հաստատուն քաղաքական ապարատ և քաղաքական փորձ, XXI դարի իրողություններում սեփական ամենակարողության պատրանքայնությունը գիտակցվում է: Սակայն, ճգնաժամային իրավիճակների, տասնամյա կայունության խախտման պայմաներում անադեկվատությունը համակում է բացարձակապես բոլորին: Երկրորդ համաշխարհայինից պատերազմից հետո Եվրոպան, բացառությամբ Մեծ Բրիտանիայի և Ֆրանսիայի, զրկվեց արտաքին լուրջ քաղաքականություն իրականացնելու հնարավորությունից: Ամբողջական երկրներ դուրս մնացին որոշումներ կայացնելուց, նրանց բոլոր հույսերը դրվեցին ԱՄՆ-ՆԱՏՕ-ի վրա: Այդ պատճառով այսօրվա ձևափոխված իրողություններում որոշումներ կայացնելու փորձ վերջիննես չունեն: Այստեղ ԱՄՆ-ը՝ իր քաղաքական դպրոցով ու փորձով, առաջին պլան է մղվում:

 

Ձեր նկարագրած իրավիճակում ինչպե՞ս է տեղավորվում Ռուսաստան-ԱՄՆ դիմակայությունը:

 

Ես կհամեմատեի այն միևնույն թիմի երկու ունիկալ խաղացողների մրցակցության հետ՝ համարելով, որ խնդրի արմատը պետք է փնտրել ամենևին ոչ Ռուսաստանում, այլ՝ առայժմ Չինաստանի և նույնիսկ Ճապոնիայի հետ հարաբերություններում ԱՄՆ ունեցած աշխարհատնտեսական բարդություններում: Այստեղ էլ ամերիկացիներն իրենց բնորոշ թափով ձևավորում են կոալիցիաներ՝ ներքաշելով տասնյակ երկրներ: Բազմիցս առաջարկվել ու առաջարկվում է, ըստ որում՝ բացահայտ կերպով,

փոփոխությունների ուղղությամբ գործընթացների կարգավորման դեր, պատասխանատվություն ստանձնել նաև Ռուսաստանին, ինչը վերջինս չի ցանկանում և չի կարող: Չգիտեմ՝ արդյո՞ք  Ռուսատանը հաղթահարել է սարսափելի բարդույթը Աֆղանստանից իր հեռանալուց հետո: Երկրորդը՝ նման մասշտաբի խնդիր լուծելու տարրական անկարողությունն է: Երկիրն ուղղակի թալանված է, և վերջինիս հիմնական կապիտալները գտնվում են ամերիկացիների գրպանում:  Հետևաբար՝ Ռուսաստանի հետ ԱՄՆ խնդիրներն անհրաժեշտ  փնտրել նման հարթություններում: Խորացավ քրդական խնդիրը, և անմիջապես Ռուսաստանի «դաստիարակությանը» հանձնեցին Թուրքիային և նույնիսկ Իրանին, առաջարկեցին կարգավորել այն, մինչդեռ ռուսները նստած սպասում են ամերիկացիների դիրքորոշման հնչեցմանը, որպեսզի ինչ-որ կերպ արձագանքեն:

Այդ պատճառով, գլոբալ օրակարգն այսօր, այնուամենայնիվ, թելադրում է հարյուրամյակներ համաշխարհային քաղաքականություն ձևավորող ԱՄՆ-ը: Չինաստանին, միևնույն ժամանակ, հաջողվեց ստեղծել տնտեսական մոդել, որը կոտրեց հին աշխարհը, սակայն պլանավորված գլոբալ քաղաքականութուն իրականացնելու փորձ վերջինս չունի, ինչպես չունի նաև Ճապոնիան:

 

Ձեր տրամաբանությունից ակնթարթորեն ուրվագծվում է մեկ այլ խաղացող՝ Իրանը: Արդյո՞ք դա չէ գլոբալ կտրվածքով Վաշինգտոնի կողմից Թեհրանի դիրքորոշումների չըմբռնման շարժառիթը:   

 

ԱՄՆ կողմից Իրանի առանձնացումը՝ որպես հատուկ որակներով օժտված երկիր, արդեն այդ երկրի նշանակության ճանաչում է: Եվ այն, որ դա արվում է Իրանին «չարիքի առանցք»պիտակ կպցնելով, ոչինչ չի ասում: Եվ վերջին 15-20 տարում շատ է գրվել ԱՄՆ միջազգային քաղաքականության համաձայնեցման անհրաժեշտության մասին՝ այնպիսի սկզբունքներով ու նպատակներով օժտված երկրի հետ, ինչպիսին Իրանն է:

 

Ամփոփենք զրույցը՝ վերադառնալով Հայաստանին: Ի՞նչ դեր է զբաղեցնում այդ գործընթացներում մեր երկիր: Կարո՞ղ ենք մենք արդյոք ներգրվել համաշխարհային մասշտաբների փոփոխություններում:

 

Հայաստանը բավական վաղուց շատ կարևոր դեր է խաղում ուժերի տարածաշրջանային հավասարակշռությունում: Այդ մասին բացահայտ է խոսվում, դա ՆԱՏՕ-ի և ԱՄՆ պաշտոնական գնահատականն է: Դրանք ոչ թե վերամբարձ խոսքեր են, ինչպես ոմանք են մտածում,այլ՝ լուրջ մեսիջներ: Եվ Հայաստանի նկատմամբ Թուրքիայի նիհիլիստական վերաբերմունքն էլ, ընդհուպ վերջինիս լիակատար ոչնչացումը, ստեղծում է Հայաստանի ռազմաքաղաքական արժեքը: Մեզ դա, իհարկե, կարող է դուր չգալ, մեզ դուր չի գալիս մեր երկրի ռազմականացումը, մենք ցանկանում ենք տեխնոլոգիաներ, զարգացում՝ Ճապոնիայի և Շվեդիայի ճանապարհով: Սակայն, Հայաստանի նկատմամբ ամենամեծ հետաքրքրություն օբյեկտիվորեն հարուցում է թուրք-ադրբեջանական էքսպանսիոնիզմի ճանապարհին հզոր զսպող գործոնի վերջինիս հատկությունը: Ռուսաստանի և Արևմուտքի շահերը հավերժ համընկնում են՝ նկատի ունենալով Թուրքիայի զսպման Հայաստանի միջազգային դերը: Նույն Ռուսաստանը մեծ հաշվով խնդիրներ չունի ոչ ԱՄՆ, ոչ Եվրոպայի հետ, քանի որ վերջինիս բազմադարյա խնդիրը թյուրքալեզու հարևանների հետ է: Եվ այդ երկրների բնակչության ավելացմամբ խնդիրը միայն մեծանում է, մինչդեռ այդ խնդրի լուծում Ռուսաստանը չունի: Այս առումով համագործակցության հնարավորությունը բոլորի հետ, ովքեր կարող են զսպող գործոն հանդիսանալ, մեծ հետաքրքրություն է ներկայացնում Ռուսաստանի համար:

 

Այլ կերպ ասած՝ Ադրբեջանին ռուսական սպառազինությունների վաճառքը հիշյալ տրամաբանության մա՞սն է:  Խնդիրը միայն Ղարաբաղի մեջ չէ՞:

 

Կարող եմ ասել, որ սպառազինությունների վաճառքն ընդհանրապես որևէ առնչություն Ղարաբաղի հետ չունի: Դա զսպման մեթոդ է, ազդեցության մեթոդ, սպառազինություն վաճառելով Ադրբեջանին՝ Մոսկվան թույլ չի տալիս Բաքվին զարգանալ այնպես, ինչպես ինքը կարող է ցանկանալ: Մոտավորապես նույնը Մոսկվան ժամանակին անում էր՝ սիրաշահելով Աթաթյուրքին, բայց դա չխանգարեց Անկարային, լուծելով իր խնդիրները, մտնել ՆԱՏՕ: Այդ պատճառով Ադրբեջանի հետ Ռուսաստանի սիրաշահումների հնարավոր արդյունքը հաշվարկելն այսօր շատ բարդ է:

ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Ներմուծեք թվանշաններն     

Նորություններ
ԱԱԾ մեկուսարանում գտնվող Միքայել արքեպիսկոպոս Աջապահյանն ու Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանը հացադուլ են հայտարարումԱԱԾ մեկուսարանում գտնվող Միքայել արքեպիսկոպոս Աջապահյանն ու Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանը հացադուլ են հայտարարում
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը հանդես է եկել հայտարարությամբ, որում վրդովմունքն է հայտնվում Հայ եկեղեցու դեմ Հայաստանի իշխանությունների և անձամբ վարչապետի սանձազերծած դատապարտելի արշավի առնչությամբՄայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը հանդես է եկել հայտարարությամբ, որում վրդովմունքն է հայտնվում Հայ եկեղեցու դեմ Հայաստանի իշխանությունների և անձամբ վարչապետի սանձազերծած դատապարտելի արշավի առնչությամբ
# MERDZEVOV հեշթեգով Երևանի կենտրոնական պուրակում մեկնարկում է հանրահավաք՝ ի պաշտպանություն քաղբանտարկյալ, հայտնի գործարար Սամվել Կարապետյանի# MERDZEVOV հեշթեգով Երևանի կենտրոնական պուրակում մեկնարկում է հանրահավաք՝ ի պաշտպանություն քաղբանտարկյալ, հայտնի գործարար Սամվել Կարապետյանի
Երևանում մեկնարկել է երթ՝ ի պաշտպանություն Սամվել ԿարապետյանիԵրևանում մեկնարկել է երթ՝ ի պաշտպանություն Սամվել Կարապետյանի
էլեկտրաէներգիայի պլանային դադարեցումներ  հուլիսի 7-ինէլեկտրաէներգիայի պլանային դադարեցումներ հուլիսի 7-ին
Առաջնորդ՝ առանց վստահության, ընդդիմություն՝ առանց աջակցության, խաղաղություն՝ առանց զիջումների. Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության 7 տարինԱռաջնորդ՝ առանց վստահության, ընդդիմություն՝ առանց աջակցության, խաղաղություն՝ առանց զիջումների. Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության 7 տարին
Անիի Մայր տաճարը վերականգնումից հետո կգործի որպես մզկիթԱնիի Մայր տաճարը վերականգնումից հետո կգործի որպես մզկիթ
IDBank-ը թողարկել է պարտատոմսերի 2025 թվականի 3-րդ, 4-րդ և 5-րդ տրանշերըIDBank-ը թողարկել է պարտատոմսերի 2025 թվականի 3-րդ, 4-րդ և 5-րդ տրանշերը
«Միջազգային քրիստոնեական համերաշխություն»-ը ՄԱԿ Մարդու իրավունքների խորհրդին կոչ է անում Լեռնային Ղարաբաղի հարցով հատուկ զեկուցող նշանակել«Միջազգային քրիստոնեական համերաշխություն»-ը ՄԱԿ Մարդու իրավունքների խորհրդին կոչ է անում Լեռնային Ղարաբաղի հարցով հատուկ զեկուցող նշանակել
Հայաստանի հանրային մուլտիպլեքսը չպետք է օգտագործվի օտարերկրյա քաղաքական օրակարգերի սպասարկման համար. հայտարարությունՀայաստանի հանրային մուլտիպլեքսը չպետք է օգտագործվի օտարերկրյա քաղաքական օրակարգերի սպասարկման համար. հայտարարություն
Փաստաբան. Խորհրդարանում ընթանում է Մառլեզոնյան բալետի հերթական մասի բեմադրությունըՓաստաբան. Խորհրդարանում ընթանում է Մառլեզոնյան բալետի հերթական մասի բեմադրությունը
Վերաքննիչ դատարանն անփոփոխ է թողել Սամվել Կարապետյանին կալանավորելու առաջին ատյանի որոշումըՎերաքննիչ դատարանն անփոփոխ է թողել Սամվել Կարապետյանին կալանավորելու առաջին ատյանի որոշումը
Լինդսի Սնելը կոչ է արել աջակցել ի պաշտպանություն արցախահայության Կոնգրեսի երկկուսակցական նամակ կազմելու ANCA-ի նախաձեռնությանըԼինդսի Սնելը կոչ է արել աջակցել ի պաշտպանություն արցախահայության Կոնգրեսի երկկուսակցական նամակ կազմելու ANCA-ի նախաձեռնությանը
Ֆրանսիայի Առնուվիլ քաղաքն ընդունել է բանաձև, որով դատապարտել է ԿԽՄԿ-ի անարդար արտաքսումն ԱդրբեջանիցՖրանսիայի Առնուվիլ քաղաքն ընդունել է բանաձև, որով դատապարտել է ԿԽՄԿ-ի անարդար արտաքսումն Ադրբեջանից
Ադրբեջանն օկուպացված Ստեփանակերտում անցկացնում է ՏՀԿ 17-րդ գագաթնաժողովըԱդրբեջանն օկուպացված Ստեփանակերտում անցկացնում է ՏՀԿ 17-րդ գագաթնաժողովը
Վահագն Չախալյանը ձերբակալվել է ահաբեկչության նախապատրաստմանը եւ իշխանության յուրացմանն առնչվող  գործի շրջանակումՎահագն Չախալյանը ձերբակալվել է ահաբեկչության նախապատրաստմանը եւ իշխանության յուրացմանն առնչվող  գործի շրջանակում
Ադրբեջանի դինաստիական ռեժիմը շարունակում է դաժան հաշվեհարդարը լրագրողների նկատմամբԱդրբեջանի դինաստիական ռեժիմը շարունակում է դաժան հաշվեհարդարը լրագրողների նկատմամբ
Շվեդիայի դեսպանը հրաժեշտ է տվել Հայաստանի ԱԳ նախարարինՇվեդիայի դեսպանը հրաժեշտ է տվել Հայաստանի ԱԳ նախարարին
Հուլիսի 4-ին և 5-ին Երևանի մի շարք հատվածներում երթևեկությունը ժամանակավորապես կդադարեցվիՀուլիսի 4-ին և 5-ին Երևանի մի շարք հատվածներում երթևեկությունը ժամանակավորապես կդադարեցվի
Արցախի մշակույթի նախկին նախարար․երբևէ Արցախ վերադարձը պետք է սկսվի մշակութային վերադարձիցԱրցախի մշակույթի նախկին նախարար․երբևէ Արցախ վերադարձը պետք է սկսվի մշակութային վերադարձից
Սեյրան Օհանյան. Հայաստանի իշխող խմբակն իմ դեմ շոու է կազմակերպելՍեյրան Օհանյան. Հայաստանի իշխող խմբակն իմ դեմ շոու է կազմակերպել
Հայաստանի խորհրդարանում քննարկվում է Սեյրան Օհանյանի եւ Արծվիկ Մինասյանի նկատմամբ քրեական հետապնդում հարուցելուն համաձայնություն տալու հարցըՀայաստանի խորհրդարանում քննարկվում է Սեյրան Օհանյանի եւ Արծվիկ Մինասյանի նկատմամբ քրեական հետապնդում հարուցելուն համաձայնություն տալու հարցը
Երևանն ակնկալում է Վաշինգտոնի հետ ռազմավարական գործընկերության խորացումԵրևանն ակնկալում է Վաշինգտոնի հետ ռազմավարական գործընկերության խորացում
Փաշինյանը բարձր է գնահատում աշխարհում հակամարտություններին վերջ դնելու և խաղաղություն հաստատելու Թրամփի տեսլականըՓաշինյանը բարձր է գնահատում աշխարհում հակամարտություններին վերջ դնելու և խաղաղություն հաստատելու Թրամփի տեսլականը
Սամվել Կարապետյանը դատական կարգով ներողություն է պահանջում Արսեն Թորոսյանից և Հայկ Կոնջորյանից՝ զրպարտության համարՍամվել Կարապետյանը դատական կարգով ներողություն է պահանջում Արսեն Թորոսյանից և Հայկ Կոնջորյանից՝ զրպարտության համար
Քաղաքագետ. Հայաստանին անհրաժեշտ են մեխանիզմներ՝ այլևս երբեք մեկ հոգու ձեռքում ողջ իշխանությունը չկենտրոնացնելու նպատակովՔաղաքագետ. Հայաստանին անհրաժեշտ են մեխանիզմներ՝ այլևս երբեք մեկ հոգու ձեռքում ողջ իշխանությունը չկենտրոնացնելու նպատակով
Հայաստանի նախկին վարչապետը հանդես է եկել ի պաշտպանություն կալանավորված Սամվել ԿարապետյանիՀայաստանի նախկին վարչապետը հանդես է եկել ի պաշտպանություն կալանավորված Սամվել Կարապետյանի
Փոխվարչապետ. Բարձր ենք գնահատում Միացյալ Նահանգների շարունակական աջակցությունը Հարավային Կովկասում խաղաղության հաստատման ջանքերինՓոխվարչապետ. Բարձր ենք գնահատում Միացյալ Նահանգների շարունակական աջակցությունը Հարավային Կովկասում խաղաղության հաստատման ջանքերին
ՌՀՄ ղեկավար. Հայաստանի իշխանությունների գործողությունները սպանում են բիզնեսը եւ կհանգեցնեն երկրում ներդրումների արտահոսքիՌՀՄ ղեկավար. Հայաստանի իշխանությունների գործողությունները սպանում են բիզնեսը եւ կհանգեցնեն երկրում ներդրումների արտահոսքի
Սամվել Կարապետյանը կալանքի տակ էլ հազար անգամ ավելի ազատ է, քան Հայաստանի իշխանությունները. Սամվել Կարապետյանը կալանքի տակ էլ հազար անգամ ավելի ազատ է, քան Հայաստանի իշխանությունները. "Տաշիր" ԸԽ ղեկավարի որդի
Միքայել Աջապահյանի փաստաբանները վերաքննիչ բողոք են ներկայացրել կալանավորման մասին որոշման դեմՄիքայել Աջապահյանի փաստաբանները վերաքննիչ բողոք են ներկայացրել կալանավորման մասին որոշման դեմ
Հայաստանն ու Վիեննան քննարկել են միգրացիայի ոլորտում համագործակցության հետագա ամրապնդման ուղիներըՀայաստանն ու Վիեննան քննարկել են միգրացիայի ոլորտում համագործակցության հետագա ամրապնդման ուղիները
Միրզոյան. Հայաստանը ձգտում է Չինաստանի հետ կապերի խորացման՝ առանց որևէ սահմանափակմանՄիրզոյան. Հայաստանը ձգտում է Չինաստանի հետ կապերի խորացման՝ առանց որևէ սահմանափակման
էլեկտրաէներգիայի պլանային դադարեցումներ  հուլիսի 4-ինէլեկտրաէներգիայի պլանային դադարեցումներ հուլիսի 4-ին
Երևանում տեղի են ունեցել քաղաքական խորհրդակցություններ Հայաստանի և Բելգիայի արտաքին քաղաքական գերատեսչությունների միջևԵրևանում տեղի են ունեցել քաղաքական խորհրդակցություններ Հայաստանի և Բելգիայի արտաքին քաղաքական գերատեսչությունների միջև
ՀՀ ՔԿ. Կալանավորները խարդախությամբ զբաղվել են հենց բանտիցՀՀ ՔԿ. Կալանավորները խարդախությամբ զբաղվել են հենց բանտից
Հայաստանը ՇՀԿ անդամ դառնալու ցանկություն է  հայտնելՀայաստանը ՇՀԿ անդամ դառնալու ցանկություն է  հայտնել
Հայաստանն ընդլայնում է Արցախից բռնի տեղահանվածների բնակարանային աջակցության պետական ծրագիրըՀայաստանն ընդլայնում է Արցախից բռնի տեղահանվածների բնակարանային աջակցության պետական ծրագիրը
Արդարադատության նախարարը հայտարարել Է ԶԼՄ-ների ոլորտում ինքնակարգավորող մարմնի ստեղծման մասինԱրդարադատության նախարարը հայտարարել Է ԶԼՄ-ների ոլորտում ինքնակարգավորող մարմնի ստեղծման մասին
Նոր սահմանադրության գաղափարական հիմքերը կորոշվեն Սահմանադրական բարեփոխումների խորհրդի նիստի արդյունքում. արդարադատության նախարարՆոր սահմանադրության գաղափարական հիմքերը կորոշվեն Սահմանադրական բարեփոխումների խորհրդի նիստի արդյունքում. արդարադատության նախարար
Թմրաշրջանառությունից հանվել է մաքսանենգ ճանապարհով Հայաստան ներմուծված ավելի քան 7 կգ մարիխուանաԹմրաշրջանառությունից հանվել է մաքսանենգ ճանապարհով Հայաստան ներմուծված ավելի քան 7 կգ մարիխուանա
Արդշինբանկում ամփոփվեց Mastercard Business քարտապանների համար կազմակերպված խաղարկությունըԱրդշինբանկում ամփոփվեց Mastercard Business քարտապանների համար կազմակերպված խաղարկությունը
ՁԻԱՀ-ի, տուբերկուլոզի և մալարիայի դեմ պայքարի գլոբալ հիմնադրամը 9,6 մլն դոլար դրամաշնորհ կհատկացնի ՀայաստանինՁԻԱՀ-ի, տուբերկուլոզի և մալարիայի դեմ պայքարի գլոբալ հիմնադրամը 9,6 մլն դոլար դրամաշնորհ կհատկացնի Հայաստանին
Հայաստանը փոխում է ՄԻԵԴ-ի վճիռներով և որոշումներով սահմանված արդարացի փոխհատուցման գումարի վճարման կարգՀայաստանը փոխում է ՄԻԵԴ-ի վճիռներով և որոշումներով սահմանված արդարացի փոխհատուցման գումարի վճարման կարգ
Առաջիկա երեք օրերին Հայաստանի ողջ տարածքում կդիտվի անձրևային եղանակ. օդերևութաբաններԱռաջիկա երեք օրերին Հայաստանի ողջ տարածքում կդիտվի անձրևային եղանակ. օդերևութաբաններ
Մովչան. Աշխարհում չկա մեկը, ով հիմա զբաղվեր Ռուբեն Վարդանյանին Բաքվի բանտից ազատելու հարցովՄովչան. Աշխարհում չկա մեկը, ով հիմա զբաղվեր Ռուբեն Վարդանյանին Բաքվի բանտից ազատելու հարցով
Փաշինյանը պահանջել է Ամենայն հայոց կաթողիկոսի արտահերթ ընտրության անցկացումՓաշինյանը պահանջել է Ամենայն հայոց կաթողիկոսի արտահերթ ընտրության անցկացում
Թուրքիայում առաջարկել են Հայաստանի հետ սահմանի անցակետը վերանվանել Թուրքիայում առաջարկել են Հայաստանի հետ սահմանի անցակետը վերանվանել "Թալեաթ փաշա"
Սարգիս Խանդանյանն ընտրվել է ԵԱՀԿ ԽՎ ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների եւ հումանիտար հարցերով հանձնաժողովի նախագահՍարգիս Խանդանյանն ընտրվել է ԵԱՀԿ ԽՎ ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների եւ հումանիտար հարցերով հանձնաժողովի նախագահ
ԶԼՄ. Ալիևն ու Փաշինյանը հուլիսին կհանդիպեն Դուբայում՝ խաղաղության գործընթացի շրջանակումԶԼՄ. Ալիևն ու Փաշինյանը հուլիսին կհանդիպեն Դուբայում՝ խաղաղության գործընթացի շրջանակում
Ադրբեջանի և Ռուսաստանի հարաբերությունների վատթարացումը պետք է դիտարկել աշխարհաքաղաքական մատրյոշկայի ձևաչափով. քաղաքագետԱդրբեջանի և Ռուսաստանի հարաբերությունների վատթարացումը պետք է դիտարկել աշխարհաքաղաքական մատրյոշկայի ձևաչափով. քաղաքագետ
էլեկտրաէներգիայի պլանային դադարեցումներ հուլիսի 3-ինէլեկտրաէներգիայի պլանային դադարեցումներ հուլիսի 3-ին
«Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցությունը շրջանառության մեջ է դրել պետական իշխանությանը տիրանալու անթույլատրելիության մասին ԱԺ հայտարարության նախագիծ«Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցությունը շրջանառության մեջ է դրել պետական իշխանությանը տիրանալու անթույլատրելիության մասին ԱԺ հայտարարության նախագիծ
ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանը իրավասու պետական մարմիններից պահանջում է հետևել կրոնական ազատություններին առնչվող միջազգային երաշխիքներինՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանը իրավասու պետական մարմիններից պահանջում է հետևել կրոնական ազատություններին առնչվող միջազգային երաշխիքներին
Արդշինբանկը թվային անվտանգության առաջնագծում. բանկը «BugBounty 2025» միջոցառման հովանավոր և մասնակիցԱրդշինբանկը թվային անվտանգության առաջնագծում. բանկը «BugBounty 2025» միջոցառման հովանավոր և մասնակից
«Էլեկտրացանցերի» պետականացման նախագիծը հակասահմանադրական է և միջամտություն է գործարար Սամվել Կարապետյանի և նրա ընտանիքի սեփականության իրավունքին. փաստաբան«Էլեկտրացանցերի» պետականացման նախագիծը հակասահմանադրական է և միջամտություն է գործարար Սամվել Կարապետյանի և նրա ընտանիքի սեփականության իրավունքին. փաստաբան
Երեւանում «Տաշիր» ԸԽ-ի գլխամասային գրասենյակում խուզարկություններ են սկսվելԵրեւանում «Տաշիր» ԸԽ-ի գլխամասային գրասենյակում խուզարկություններ են սկսվել
Գործարար Կարապետյանի պաշտպանության խորհուրդն արձագանքել է Գործարար Կարապետյանի պաշտպանության խորհուրդն արձագանքել է "Էլեկտրացանցերի" աշխատակիցների հասցեին Փաշինյանի սպառնալիքներին
Միխայիլ Օնուֆրիենկո. այնտեղ, որտեղ կա կրիմինալ, միշտ աշխատում են հատուկ ծառայություններ ու անլեգալ գործակալական ցանցՄիխայիլ Օնուֆրիենկո. այնտեղ, որտեղ կա կրիմինալ, միշտ աշխատում են հատուկ ծառայություններ ու անլեգալ գործակալական ցանց
IDBank-ը Հոմպլեքս Մոլում է․ նոր մասնաճյուղի բացումըIDBank-ը Հոմպլեքս Մոլում է․ նոր մասնաճյուղի բացումը
Կարդալ ավելին



Մեկնաբանվողներ
Մովչան. Աշխարհում չկա մեկը, ով հիմա զբաղվեր Ռուբեն Վարդանյանին Բաքվի բանտից ազատելու հարցովՄովչան. Աշխարհում չկա մեկը, ով հիմա զբաղվեր Ռուբեն Վարդանյանին Բաքվի բանտից ազատելու հարցով
IDBank-ի ներկայացուցիչը միացել է Trade Finance Global-ի խմբագրական խորհրդինIDBank-ի ներկայացուցիչը միացել է Trade Finance Global-ի խմբագրական խորհրդին
ԱԺ պատգամավոր. ամենակարևորը ռուս-ադրբեջանական դիմակայությունը Հայաստանի սահմաններին չհասցնելն էԱԺ պատգամավոր. ամենակարևորը ռուս-ադրբեջանական դիմակայությունը Հայաստանի սահմաններին չհասցնելն է
Կառավարության շենքի մոտ ցուցարարները պահանջում են քրեական պատասխանատվության ենթարկել Փաշինյանին՝ ՀԱԵ հասցեին հայտարարությունների համարԿառավարության շենքի մոտ ցուցարարները պահանջում են քրեական պատասխանատվության ենթարկել Փաշինյանին՝ ՀԱԵ հասցեին հայտարարությունների համար
Կաթողիկոս. Թուրքիայի ռազմական աջակցությամբ Ադրբեջանն իրականացրել է ոճրագոծություն՝ բռնազավթել և ամբողջապես հայաթափել է ԱրցախըԿաթողիկոս. Թուրքիայի ռազմական աջակցությամբ Ադրբեջանն իրականացրել է ոճրագոծություն՝ բռնազավթել և ամբողջապես հայաթափել է Արցախը
Թվում էր՝ ավելի վատ չի կարող լինել. Փաշինյանն անպարկեշտ վիրավորանք է հրապարակել եպիսկոպոսի հասցեին, իսկ նրա կինը հոգևորականներին անվանել է մանկապիղծներԹվում էր՝ ավելի վատ չի կարող լինել. Փաշինյանն անպարկեշտ վիրավորանք է հրապարակել եպիսկոպոսի հասցեին, իսկ նրա կինը հոգևորականներին անվանել է մանկապիղծներ
Հայաստանը պաշտպանել է ՄԱԿ Գլխավոր ասամբլեայում ընդունված հակառուսական բանաձևըՀայաստանը պաշտպանել է ՄԱԿ Գլխավոր ասամբլեայում ընդունված հակառուսական բանաձևը
Վարդան Ղուկասյանն ընտրվել է Գյումրու քաղաքապետՎարդան Ղուկասյանն ընտրվել է Գյումրու քաղաքապետ
Սարգսյանը նշել է երեք հիմնական խնդիրները, որոնք անհրաժեշտ է իրագործել Հայաստանում իշխանափոխությունից հետոՍարգսյանը նշել է երեք հիմնական խնդիրները, որոնք անհրաժեշտ է իրագործել Հայաստանում իշխանափոխությունից հետո
Քաղաքական գործիչ. Փաշինյանը միտումնավոր զոհաբերեց Արցախը՝ Հայաստանի ռազմավարական կողմնորոշումը փոխելու համարՔաղաքական գործիչ. Փաշինյանը միտումնավոր զոհաբերեց Արցախը՝ Հայաստանի ռազմավարական կողմնորոշումը փոխելու համար
Վաթսուն ամերիկացի օրենսդիրներ ԱՄՆ պետքարտուղարին կոչ են արել դադարեցնել ռազմական օգնությունն ԱդրբեջանինՎաթսուն ամերիկացի օրենսդիրներ ԱՄՆ պետքարտուղարին կոչ են արել դադարեցնել ռազմական օգնությունն Ադրբեջանին
Քաղաքագետ. 31 տարի անց Արցախն Ադրբեջանի կազմում է ճանաչել Լևոն Տեր-Պետրոսյանի քաղաքական հոգեզավակըՔաղաքագետ. 31 տարի անց Արցախն Ադրբեջանի կազմում է ճանաչել Լևոն Տեր-Պետրոսյանի քաղաքական հոգեզավակը
 Փաշինյանը հայտարարել է Ղարաբաղյան շարժման դերի մասին՝  Փաշինյանը հայտարարել է Ղարաբաղյան շարժման դերի մասին՝ "Հայաստանի պետականության չկայացման գործում"
Փաշինյանը պարզաբանել է, թե խաղաղության համաձայնագրի շրջանակում Բաքվի հետ ինչ հարցեր են քննարկման ենթակաՓաշինյանը պարզաբանել է, թե խաղաղության համաձայնագրի շրջանակում Բաքվի հետ ինչ հարցեր են քննարկման ենթակա
Դիվանագետների համահայկական խորհուրդը քննադատել է Հայաստանի իշխանություններին՝ Դիվանագետների համահայկական խորհուրդը քննադատել է Հայաստանի իշխանություններին՝ "խաղաղության պայմանագրով" Ադրբեջանին միակողմանի զիջումներ անելու համար