Չեխական ընկերությունները հետաքրքրված են վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի նախագծերի իրականացմանը Հայաստանում

Արմինֆո.Մի շարք չեխական ընկերություններ, որոնք ունեն վերականգնվող էներգետիկայի տարբեր ոլորտների նախագծերի զարգացման զգալի փորձ, նախօրեին Երևանում մեծ շնորհանդես էին կազմակերպել հայկական բիզնեսի ներկայացուցիչների մասնակցությամբ: Միջոցառումը կազմակերպել էր Հայաստանում Չեխիայի դեսպանությունը: «Չեխիայում հսկայական փորձ է կուտակվել հիդրոէներգետիկայի, ֆոտովոլտաժային և հողմային պարկերի շինարարության և շահագործման ոլորտներում, և մեր ընկերությունները հետաքրքրված են համագործակցել Հայաստանի հետ, որը ձեռնամուխ է եղել լուրջ նախագծերի իրականացմանը վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտում»,-շնորհանդեսի բացմանը հայտարարել է Հայաստանում Չեխիայի դեսպան Պետր Միկիսկան:

Եկույթ ունենալով միջոցառման ընթացքում, ՀՀ էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարարության էներգետիկ դեպարտամենտի ղեկավար Հայկ Բադալյանը նշել է, որ վերականգնվող էներգետիկայի զարգացմանն աջակցելը  նախարարության առաջնահերթություններից է: ԱրմԻնֆո գործակալության թղթակցի հետ զրույցում մասնագետն ընդգծել է, որ կառավարությունն ընդունել է մի շարք որոշումներ, որոնք նպաստում են ոլորտի զարգացմանը, սկսած սարքավորումների ներկրման դիմաց վճարվող ԱԱՀ-ից ժամանակավորապես ազատելուց (մինչև 300 մլն.դրամ) մինչև լիցենզավորման ընթացակարգերի թեթևացում: Այդ միջոցառումներն ուղղված են նախարարության կողմից մշակված խոշոր ներդրումային ծրագրի հաջող իրականացմանը, որը մինչև 2020 թվականը նախատեսում է 40-50 մեգավատ հզորությամբ մի քանի արևային էլեկտրակայանների տեղադրում, որոնք կմիացվեն Հայաստանի ընդհանուր էլեկտրական ցանցին: Ծրագրի լիակատար իրականացումը, ըստ նախնական գնահատականների, կարող է ապահովել երկրում սպառվող էլեկտրաէներգիայի մինչև 8%-ը: Ծրագրի հաջողության կարևոր պահն է օրենսդրական խթանիչ նորմատիվը, որն ապահովում է էլեկտրական ցանցերի կողմից արտադրված էլեկտրաէներգիայի երաշխավորված գնում` 20 տարիների ընթացքում, ընդ որում`ներդրողներին հարմարավետ սակագներով, որոնք հաստատել է Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը: Ըստ նախարարության գնահատականների, 1 ՄՎտ հզորությամբ արևային մեկ կայանի շինարարության ծախսերը կազմում են մոտ 1 մլն.դոլար, ինչը շահավետ և հարմար է ներդրողներին:

Անդրադառնալով արևային էներգետիկայի զարգացմանը, որի համար ստեղծված է, այսպես կոչված, Հայաստանի «արևային քարտեզը», Բադալյանը տեղեկացրել է, որ երկրում արդեն լիցենզիա են ստացել և կառուցվում է 3 ֆոտովոլտաժային կայան, այդ թվում, երկուսը`1 ՄՎտ, իսկ մեկը`500 ԿՎտ հզորությամբ: Նա նաև տեղեկացրել է, որ ներդրումային ծրագրի շրջանակներում նախարարոթյունն արդեն անհրաժեշտ հետազոտություններ է կատարել երկրի 6 շրջաններում, և Գեղարքունիքի Մասրիկ բնակավայրում մինչև 55 ՄՎտ հզորությամբ արևային էլեկտրակայան կառուցելու նպատակով արդեն հայտարարվել է մրցույթ: Արդյունքում, ենթադրվում է, որ այդ խոշոր կայանի էլեկտրաէներգիայի սակագինը չի գերազանցի 6 ցենտը`1 ԿՎտ էլեկտրաէներգիայի դիմաց:

Իսկ շնորհանդեսին ներկա չեխական SWH Groop ընկերության ներկայացուցիչ Անտոնի Կոլկան (Antonin Kolka) ԱրմԻնֆո-ի թղթակցի հետ զրույցում հաղորդել է, որ իր ընկերությունը մտադիր է մասնակցել Մասրիկի էլեկտրակայանի կառուցման մրցույթին: Նրա խոսքով, երկրում լավ պայմաններ են ստեղծված վերականգնվող էներգետիկայի նախագծերին օտարերկրյա ներդրողներին ներգրավելու ուղղությամբ: Բացի ֆոտովոլտաժային կայանների շինարարությունից, նրա ընկերությունը, որը հիմնականում լուծում է ինժինիրինգային խնդիրներ, Հայաստանում ունի ևս մի քանի նախագիծ, այդ թվում`էլեկտրակայանի կառուցումը, որը էլեկտրաէներգիա կարտադրի կենցաղային թափոնների վերամշակման միջոցով: Նա նշել է, որ ընկերությունն սպասում է կառավարության հստակ առաջարկներին, որպեսզի հասկանա պետության խնդիրներն ու երկարաժամկետ շահերը` ներդրողներին դրանք ծանոթացնելու և գործընկերներ փնտրելու համար: «Կառավարության այդ փաստաթղթերով ու երաշխիքներով մենք կարող ենք սկսել անհրաժեշտ դրամական ռեսուրսներ փնտրել»,-նշել է մասնագետը: Նա տեղեկացրել է նաև նախնական ծրագրի մասին, որն ստեղծված է Տավուշի մարզի համար, որը նույնպես ներկայացվել է շնորհանդեսին: Նախնական հաշվարկներով այն կարժենը 30 մլն.եվրո, կվերամշակի մինչև 54 տոննա թափոն, արտադրելով 64 ՄՎտ էլեկտրաէներգիա: Ներդրումների ետ վերադարձը (ROI) կապահովվի 8 տարում, 13% եկամտաբերության ներքին նորմայի (IRR)  և 4.2 մլն.եվրո տարեկան շահույթի (EBITDA) պայմաններում:

Նշենք, որ վերականգնվող էներգետիկայի զարգացման գագաթնակետը Չեխիայում վրա հասավ 2000 թվականներին, երբ կառուցվեց ավելի քան 300 հողմային և մոտ 28 հազար արևային էլեկտրակայան, որոնք միասին արտադրում են 2,300 ՄՎտ էլեկտրաէներգիա, կամ երկրում արտադրվող էլեկտրաէներգիայի 5%-ը: Վերջին տարիներին  կառավարությունը սահմանափակեց ոլորտի աճն արդյունաբերական մասշտաբներով, պայմանավորված էլեկտրաէներգիայի ավելցուկով և դրա ազդեցությամբ սակագնային քաղաքականության վրա: Սակայն, միևնույն ժամանակ, պետությունը շարունակում է հաջողությամբ խթանել մասնավոր ծրագրերն այլընտրանքային էներգետիկայի զարգացման ոլորտում: Առաջիկա երեք տարիներին տանիքների վրա Չեխիայում կհայտնվեն ավելի քան 40 հազար նոր արևային միկրո-էլեկտրակայաններ: Ոլորտի  արդյունաբերական զարգացման սահմանափակումները (առանց կուտակման) նեղացրել են արդեն մեծ փորձ ձեռք բերած ինժեներական ընկերությունների հնարավորությունները սեփական երկրում: Հետևաբար, նրանք սկսել են իրենց հայացքներն ուղղել դեպի նոր շուկաներ, այդ թվում նաև դեպի Հայաստան, որը հարուստ է «քամիներով» ու «արևով»: