Երկուշաբթի, 20 Մարտի 2017 12:29

Արմինֆո.Լեռնային Ղարաբաղի` հետխորհրդային տարածքի ամենաբարդ խնդրի կարգավորման համար հարկավոր է երկու երկրների ղեկավարների քաղաքական կամք: Այդ մասին հայտարարել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ռուսաստանցի նախկին համանախագահ, Ռուսաստանի նախկին փոխարտգործնախարար, արտաքին հետախուզական ծառայության ղեկավար Վյաչեսլավ Տրուբնիկովը` Haqqin.az-ի հետ հարցազրույցում:

 

«Իմ կարծիքով, քաղաքական կամքը դա պետությունների ղեկավարների ունակությունն է` հենվելով իրենց բնակչության աջակցության վրա դիմել այնպիսի քայլերի, որոնք հաղթող կամ պարտվող չդարձնեն ոչ այս, ոչ այն կողմին: Հարկավոր է փնտրել փոխզիջում», - ասել է Տրուբնիկովը: Նա ընդսմին հավելել է, որ հայկական կողմը միշտ պնդել է և այժմ էլ պնդում է, որ յոթ շրջանները վերադարձնելը ղարաբաղյան հակամարտության համալիր կարգավորման բաղադրիչ մասն է:

 

Պատասխանելով այն հարցին, թե արդյոք Հայաստանը պնդում է Լեռնային Ղարաբաղի կարգաիճակի սահմանումն Ադրբեջանից դուրս, Տրուբնիկովն ասել է, որ, անշուշտ, քննարկվել են զանազան տարբերակներ, սակայն հայկական կողմը միշտ հայտարարել է, որ մտադիր չէ հենց այնպես հանձնել գրավված տարածքները: «Համենայն դեպս, հայերը միշտ կոշտ կերպով պաշտպանել են այդ գաղափարը, իսկ Ադրբեջանը երբեք չի համաձայնել Լեռնային Ղարաբաղի ինքնուրույն կարգավիճակին: Այդ պատճառով էլ ողջ հարցը մտել է փակուղի: Ճիշտ է, 2000-ականների սկզբին կողմերն, այնուամենայնիվ, ընդհուպ մոտեցել էին հակամարտության լուծմանը: 2000 թվականի ապրիլին մենք հանդիպեցինք, Քի Ուեսթում (ԱՄՆ): Նախագահներ Հեյդար Ալիևն ու Ռոբերտ Քոչարյանը, նույնիսկ, համաձայնեցրեցին հաշտության համաձայնագրի կետերը: Մենք էլ մեր կողմից գտանք Լաչինի միջանցքի օգտագործման բանաձևը Լեռնային Ղարաբաղի հետ Հայաստանի կապի համար, իսկ Մեղրիի միջանցքը` Ադրբեջանի հետ Նախիջևանի կապի համար: Իսկ միջազգային հանրությունը` ի դեմս ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահող երկրների, պատրաստ էր ԱՄՀ միջոցով գնալ կարգավորման այդ տարբերակի ֆինանսավորմանը: Բացի այդ, Հայաստանը համաձայնել էր դուրս բերել իր զորամասերն օկուպացված տարածքներից, և երկու կողմերը համաձայն էին Լեռնային Ղարաբաղի միջանկյալ կարգավիճակին: Սակայն, դժբախտաբար, այդ լուծումը մինչև վերջ չմշակվեց, կամ, այն ինչ-որ մեկի չէր գոհացնում», - ասել է ԵԱՀԿ ՄԽ նախկին համանախագահը:

 

Նա նաև չի համաձայնել այն պնդումներին, որ հենց Ռուսաստանն է տորպեդում Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև հաշտության համաձայնագիրը: «Սակայն` պատասխանեք, Ռուսաստանի ինչի՟ն է հարկավոր այդ հակամարտության շարունակումն իր սահմանների մոտ, չէ որ կրակը կարող է անցնել նրա տարածք, և երկու երկրնրից հարյուր հազարավոր փախստականներ կլցվեն Ռուսաստան: Մենք, ինչ է, մազոխի՟ստ ենք: Ռուսաստանն, ընդհակառակը, ամեն բան անում է այդ հակամարտությունը դադարեցնելու համար, որպեսզի մեր հարավային սահմաններին, վերջապես, անդորր հաստատվի: Ես երբեք Կրեմլից այդ հակամարտությունը տորպեդելու կամ սառեցնելու հրահանգ չեմ ստացել, հակառակը, ինձ միշտ այդ հակամարտության կարգավորման տարբերակներ գտնելու դիրեկտիվներ են տվել», - ասել է հետախուզական ծառայության ղեկավարը: Ընդ որումմ, նա համոզված է, որ կողմերից որևէ մեկի նկատմամբ ճնշումն արդյուքն չի տա: Նրա ասելով, հայկական կողմը հիմա ավելի շատ առավելություններ ունի, քան Ադրբեջանը. հայկական կողմի մոտ են գրավյալ տարածքները, նրա մոտ է Լեռնային Ղարաբաղը: «Միթե՟ կարծում եք, որ նման առավելություններ ունենալով, նա հեշտությամբ կհամաձայնի լուծել այդ խնդիրը: Հայաստանը բանակցային գործընթացում առավելագույնս կօգտագործի իր հաղթաթղթերը, իսկ ճնշման գործադրումը հակառակ արդյունքը կտա: Այդ պատճառով հարկավոր է համբերատար կերպով կողմերին համոզել խնդրի խաղաղ կարգավորման հարցում: Հակամարտության խաղաղ կարգավորման նկատմամբ այլընտրանք չկա: Այստեղ անհրաժեշտ է միայն կողմերի քաղաքական կամք: Հարկավոր է, առաջին հերթին, վստահության մթնոլորտ ստեղծել: Եվ ոչ մի դեպքում թույլ չտալ ռազմատենչ հռետորաբանություն: Ցանկացած ռազմաշունչ հայտարարություն մեզ միայն հեռացնում է խնդրի լուծումից: Իսկ «ոչ պատերազմ, ոչ խաղաղություն» իրավիճակը չափազանց վտանգավոր է», - ասել է Տրուբնիկովը:

 

ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի նախկին համանախագահը նաև հայտարարել է, որ ուժային եղանակով, նոր պատերազմով հարցը լուծելու ձգտումը ոչ մի արդյուքն չի տա` բացի խնդրի բարդացումից և Ադրբեջանի համար ևս մի քանի տարածքի կորստի հնարավորությունից: «Ռուսաստանն իր կողմից հնարավորինը կանի, որպեսզի ռազմական գործողությունները ոչ մի դեպքում չվերսկսվեն: Դա, ի վերջո, մեր ազգային անվտանգության խնդիրն է, և մենք հակամարտության նոր բռնկում թույլ չենք տա: Որպես ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ՝ կփնտրենք դրա կարգավորման տարբերակներ»,- ասել է հետախույզը:

 

Նա նաև ասել է, որ հակամարտության գոտում «երկնագույն սաղավարտների» տեղակայման իմաստ չի տեսնում: Նրա ասելով, ծանր տեխնիկայի դուրս բերումն առանց այդ էլ իրականացվում է, միևնույն ժամանակ, ԵԱՀԿ ՄԽ-ն տարեկան երկու անգամ հատում է զիվնած ուժերի շփման գիծը, ընդ որում՝ ականապատ տարածքներով: «Այլ հարց է, որ երկու կողմից էլ փախստականների խնդիր կա: Ադրբեջանցի փախստականների խնդրից զատ կա նաեւ Բաքվի, Սումգայիթի հայերի խնդիրը, որոնք նույնպես արտաքսվել են իրենց տներից` ադրբեջանական տարածքների բռնազավթումից շատ առաջ: Այդ պատճառով խնդիրը համալիր լուծում է պահանջում՝ առանց կողմերի շահերը ոտնահարելու: Ադրբեջանցիներն ու հայերն իրենք պետք է որոշակի լուծման հանգեն, իսկ մենք պետք է նրանց օգնենք: Վերջապես հասկացեք, որ դա Պուտինի, Թրամփի կամ Օլանդի խնդիրը չէ, դա ձեր ու հայերի խնդիրն է: Պետք չէ ձեր խնդիրները մեզ վրա բարդել: Դուք պայմանավորվեք, իսկ մենք միշտ ուրախ ենք օգնել: Ի վերջո՝ դա Ադրբեջանի ու Հայաստանի կայուն զարգացման, նրանց ժողովուրդների բարեկեցության հարց է, այդ պատճառով կողմերը պետք է շահագրգռված լինեն խաղաղության հարցում»,- ամփոփել է Տրուբնիկովը: