Շաբաթ, 10 Սեպտեմբերի 2016 12:23

Արմինֆո. Միջնադարյան Հայաստանի նշանավոր կառույցներից մեկից՝ Հաղպատավանքից ոչ հեռու, Դեբեդ գետի գեղատեսիլ կիրճի վերևում, տեղակայված է ՙՔեֆիլյան՚ հյուրանոցը, որն առաջին հայացքից տեղի համանման հաստատություններից տարբերվում է շենքի ճակատամասի՝ դեռ հեռվից նկատելի գեղեցիկ վիտրաժներով, բայց դա միայն առաջին հայացքից:

Առաջինը, որ ինձ հաճելիորեն զարմացրեց այնտեղ ժամանելիս, այն էր, որ հենց մուտքի մոտ մեզ դիմավորեց տիրուհին` Լիան: Նա դիմավորեց մեզ անսովոր ջերմությամբ, ինչպես սովորաբար հայ տանտիրուհիներն են հյուր ընդունում իրենց տանը: Առաջարկեց սուրճ, մինչև դռնապանը մեր իրերը համար կբարձրացներ: Սկզբում ինձ թվաց, թե նման ջերմ վերաբերմունքը պայմանավորված է ՙանձնական համակրանքով՚, չէ որ սովոր ենք, որ մեզ դիմավորում և ճանապարհում է անձնակազմը: Բայց մի քանի օր ապրելով այնտեղ՝ հասկացա, որ Լիան այդպես դիմավորում և ճանապարհում է իր բոլոր հյուրերին՝ ջերմ, տնավարի, այնպես, որ այդ գեղատեսիլ և հարմարավետ վայրը կրկին վերադառնալու ցանկություն առաջանա յուրաքանչյուրի մոտ:

Հյուրանոցում հյուրընկալվելու յոթ օրերի ընթացքում մենք շրջապատված էին Լիայի ջերմ ուշադրությամբ, ով փորձում էր ավելի շատ տեղեկանալ մեր խոհանոցային նախասիրությունների մասին, որպեսզի ճաշին կամ ընթրիքին հերթական անակնկալը մատուցի մեզ՝ նոր համեղ ճաշատեսակի տեսքով: Աստիճանաբար այնքան մտերմացանք տիրուհու հետ, որ մեր զրույցները դուրս եկան խոհարարության շրջանակներից, և տեղի տալով իմ լրագրողական հետքրքրությանը՝ նա պատմեց իր ընտանիքի պատմությունը, թե ինչպես զրոյից հաջողվել է իր բիզնեսը հիմնել՝ հաջողությունների հասնելով այդ ոլորտում:

Անկեղծորեն խոստովանեմ, որ մինչև ՙՔեֆիլյան՚-ում հյուրընկալվելը, չէի կարծում, որ Հայաստան այդքան զբոսաշրջիկ է այցելում աշխարհի ամենատարբեր երկրներից: Ամեն օր հյուրանոցի ռեստորանում ավելի քան հարյուր զբոսաշրջիկ էր ճաշում գրեթե ողջ Եվրոպայից, ինչպես նաև Իսրայելից: Ամենից շատ զարմացնում և ուրախացնում էր այն, որ զբոսաշրջիկները հիմնականում ոչ թե սփյուռքահայեր էին, այլ՝ բնիկ եվրոպացիներ: Իսկ երեկոյան նրանց մեծ մասը գիշերում էր հյուրանոցում, որպեսզի հետո շարունակի ճամփորդութունը դեպի Դիլիջան կամ Վրաստան, քանի որ, ցավոք, նրանցից շատերը, տոմսերի թանկության կամ հարմար ավիաչվերթերի բացակայության պատճառով, Հայաստան են գալիս Վրաստանով տարանցմամբ:

Բայց վերադառնանք մեր պատմությանը: Լիայի խոսքերից ելնելով՝ ընտանեկան բիզնեսի հիմնադիրն իր ամուսին Արմենն է, ում, ինչպես պարզվեց, արդեն տեսել էի հյուրանոցի ռեստորանի խոհանոցում՝ չկասկածելով, որ խոհանոցային դանակին հմտորեն տիրապետող այդ մարդը հաստատության ղեկավարն է: ՙԱրմենը մասնագիտությամբ խոհարար է, ցերեկը նա աշխատում է Ալավերդի քաղաքի ճանապարհին գտնվող ՙՖլորա՚ ռեստորանում: Ռեստորանը մերը չէ, մենք այն վարձակալում ենք, մի խոսքով՝ այդ ռեստորանի վարձակալությունից էլ ամեն բան սկսվեց: Երեկոյան նա գալիս է այստեղ, նաև Ալավերդու լեռնամետալուրգիական կոմբինատի ճաշարանի շեֆ խոհարարն է՚,-շարունակեց Լիան: Խոստովանեմ, որ նրա պատմությունն ինձ շատ զարմացրեց, մենք կարծես սովոր ենք, որ հայկական իրականությունում ռեստորանների, հյուրանոցների կամ այլ հաստատությունների սեփականատերերը տարբեր պետական պաշտոնյաներ են, ոչ թե հասարակ աշխատավորներ, ովքեր սկսել են ռեստորանի վարձակալությունից, այն էլ՝ մայրաքաղաքի համեմատ սոցիալ-տնտեսական ավելի վատ վիճակում գտնվող քաղաքում:

Որոշեցի անձամբ ծանոթանալ Արմենի հետ՝ հասկանալու նրա հաջողության բանաձևը: Պարզվեց՝ Արմենը համեստ մարդ է և շատ հաճելի զրուցակից /որակ, որը խիստ հազվադեպ է հանդիպում հայ պաշտոնյաների և քաղաքական գործիչների մոտ/: ՙՁեզ մոտ լավ է ստացվում, միգուցե հաջորդ տեղական ընտրություններում առաջադրե՞ք ձեր թեկնածությունը՚,- առաջարկեցի ես: ՙԻ՞նչ եք ասում, գումար ծախսել ընտրարշավի վրա՞: Ավելի լավ է զարգացնել զբոսաշրջությունը. թե՛ ինձ օգտակար կլինի, թե՛ հայրենիքին՚,- պատասխանում է նա:

Ինչպես հավաստիացրեց Արմենը, Հայաստանը զբոսաշրջության զարգացման՝ մինչ այժմ չբացահայտված մեծ ներուժ ունի: ՙԻնչ հիմա տեսնում եք, մեր հնարավորությունների չնչին մասն է: Արդյունավետ քաղաքականության դեպքում կարելի է կրկնապատկել և եռապատկել զբոսաշրջիկների հոսքը Հայաստան: Իսկ դրա համար շատ բան պետք չէ՝ բարելավել ենթակառուցվածքները և կառուցել նորմալ ճանապարհներ՚: Հիմնական մայրուղուց դեպի իր հյուրանոց տանող ճանապարհն, ի դեպ, ինքն է կառուցել:

Արմենի խոսքով, Հայաստան զբոսաշրջիկների հոսքն ակտիվացել է 1998 թվականից: ՙԱյդ ժամանակ ես վարձակալում էի միայն ՙՖլորա՚ ռեստորանը: Սկզբում եկամուտ էր ստացվում միայն տեղի այցելուներից, բայց 1998 թվականից սկսած՝ ինձ մոտ սկսեցին գալ նաև արտերկրից զբոսաշրջիկներ, ովքեր այցելում էին Հաղպատի և Սանահինի վանքերը: Այդ տարիներին ևս մեկ հետաքրքիր միտում նկատվեց. Հայաստան այցելող զբոսաշրջիկները ոչ թե հարմարավետության համար էին այստեղ գալիս, այլ՝ տեղի կոլորիտի: Նրանք փորձում էին երկար մնալ հայկական գյուղական միջավայրում, ճաշել կամ ընթրել ծառերի հովանու ներքո, և ինձ սկսեցին կանչել խորոված կամ այլ ավանդական ճաշատեսակներ պատրաստելու անմիջապես բակերում: Այդպես շարունակվեց շուրջ 5-6 տարի, մինչև սկսեցի մտածել սեփական հյուրատուն բացելու մասին, քանի որ հաճախ  զբոսաշրջիկներն ստիպված էին տասնյակ կիլոմետրեր անցնել մինչև մոտակա հյուրանոցը: Բարեբախտաբար, տեղի գործարարներից մեկի երաշխավորությամբ ինձ վարկ տրամադրվեց: Ռիսկն, իհարկե, մեծ էր, բայց ի սկզբանե համոզված էի հաջողության մեջ և վստահ էի իմ ուժերի վրա: Դժվար էր, քրտնաջան աշխատում էի, առողջության հետ կապված խնդիրներ առաջացան, բայց ես չհանձնվեցի նույնիսկ ամենադժվար պահերին՝ գիտակցելով, որ պետք է շարունակել աշխատել՚,- պատմեց Արմենը:

ՙԱյնուամենայնիվ, Հայաստանում և, մասնավորապես, Լոռու մարզում հյուրանոցներ, ինչպես նաև ռեստորաններ շատ կան: Ինչո՞վ էր արդարացված Ձեր ռիսկը, ո՞րն է Արմեն Քեֆիլյանի հաջողության բանաձևը՚,- հարցրեցի ես: ՙԳաղտնիքն այն է, որ ամեն այցելուի անհրաժեշտ է դիմավորել՝ ինչպես թանկագին հյուրի, անձամբ և սիրով պատրաստել նրա համար, ընտանեկան ջերմ մթնոլորտ ստեղծել: Եվ, գլխավորը, մեծ շահույթի հետևից չվազել, չաշխատել միայն գումարի համար: Չեք հավատա, բայց ստեղծելով իմ բիզնեսը՝ նույնիսկ լուրջ հաշվարկներ չեմ արել: Ես ուղղակի ցանկացել եմ իրականացնել իմ երազանքը ու արել եմ դա, և իմ երազանքն ինձ հաջողություն բերեց: Այսօր իմ ռեստորանում ամեն օր շուրջ 120 զբոսաշրջիկ է ճաշում: Անցած տարի նրանց թիվը հասել է 6500-ի: Ըստ որում, դրական է նաև այն, որ ավելանում է ոչ միայն Հայաստան այցելողների թիվը, այլ նաև ընդլայնվում է իրենց ներկայացրած երկրների աշխարհագրությունը: Եթե նախկինում մեզ մոտ այցելում էին հիմանականում Եվրոպայից, հիմա սկսել են գալ արաբական երկրներից, Ճապոնիայից, Իսրայելից և, հատկապես ուրախալի է, Ռուսաստանից: Այնպես որ, եթե քո գործում արհեստավարժ ես, եթե հավատում ես քո ուժերին, համարձակ եղիր, ստեղծիր քոնը. հնարավոր է, արդյունքները տեսնես 6-8 տարի անց, բայց անպայման կտեսնես: Դրա համար պայմաններ կան, հոռետես մի եղեք՚,- խորհուրդ տվեց նա՝ ավելացնելով, որ երբ մի քանի տարի անց մարի վարկերը, բիզնեսն իրական եկամուտներ կբերի իրեն:

Զարմացրեց ինձ նաև Արմենի վերաբերմունքը վարկերի նկատմամբ, նախկինում նման ձևակերպում չէի լսել, սովորաբար բոլոր վարկ վերցնողները դժգոհ են և գանգատվում են, իսկ նա ասում է. ՙՎարկերից պետք չէ վախենալ, նրանց պետք է սիրել և ժամանակին ՙհոգ տանել՚, այդ ժամանակ նրանք կտան իրենց պտուղները՚:

Այդ մարդկանց հետ հանդիպումը լավատեսություն ներշնչեց ինձ մարզերի, ինչպես նաև ընդհանուր առմամբ հանրապետության ապագայի առնչությամբ, չէ որ մայրաքաղաքում մեզ թվում է, թե կյանքը հեռավոր տարածաշրջաններում կանգ է առել, իսկ Արմենի և նրա ընտանիքի օրինակը հակառակն է ապացուցում: Նրա բիզնեսի շնորհիվ Հաղպատ, Շնող և Ախթալա հեռավոր գյուղերի, ինչպես նաև Ալավերդի քաղաքի տասնյակ բնակիչներ կայուն աշխատանք ունեն: Բացի այդ, տեղի գյուղացիներն իրենց արտադրանքի իրացման հնարավորություն են ստացել, քանի որ համալիրի խոհանոցը գրեթե ամբողջությամբ աշխատում է տեղական հումքով, մատուցվում է թարմ թթվասեր, մածուն, կաթ, ձու, միս, մաքուր մեղր: