Arminfo.info



 Երկուշաբթի, 23 Դեկտեմբերի 2013

Ստեփանյան Դավիթ

Ռասիմ Մուսաբեկով. Ավելի լավ է 10 տարի բանակցություններ վարել, քան մեկ տարի պատերազմել

Ռասիմ Մուսաբեկով. Ավելի լավ է 10 տարի բանակցություններ վարել, քան մեկ տարի պատերազմել

 


Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ բանակցային գործընթացի 20 տարին ցույց
տվեցին
հակամարտության
կողմերի
մաքսիմալիստական
դիրքորոշումների
անարդյունավետությունը:
Ինչպե՞ս
եք
պատկերացնում
հնարավոր
կարգավորումը:


 


Հակամարտության կողմերի մաքսիմալիստական, ավելի ստույգ`
անհամատեղելի
դիրքորոշումը
գլխավորապես
կապված
է
Լեռնային
Ղարաբաղի
կարգավիճակի
հետ:
Հետևաբար,
եթե
նրանք
կարգավորման
հարցում
առաջընթացի
հասնելու
ցանկություն
ունեն,
շեշտադրումը
պետք
է
տեղափոխել
երկուստեք
նշանակալի
հարցերի
վրա,
ինչպես` օկուպացված տարածքների ազատումը`միաժամանակ ռազմական գործողությունների չվերսկսման երաշխիքով,
ապառազմականացման
միջոցով
հավասար
անվտանգության
ապահովումը,
բաժանարար
ուժերի
և
միջազգային
դիտորդների
օգտագործումը,
ինչպես
նաև
հարկադիր
բնակափոխ
անձանց
վերադարձը
և
հաղորդակցությունների
բացումը,
վերջապես,
դիվանագիտական
և
առևտրատնտեսական
հարաբերությունների
հաստատումը:
Կարգավիճակի
և
հետագայում
դրա
որոշման
մեխանիզմի
հարցի
վերաբերյալ
այսօր
անհամատեղելի
դիրքորոշումը
պնդելու
փոխարեն
կողմերին
հարկավոր
է
Լեռնային
Ղարաբաղի
համար
անցումային
կարգավիճակի
քննարկում
սկսել:
Դա
կարող
է
ոչ
միայն
որոշակի
երաշխիքներ
տալ
Լեռնային
Ղարաբաղի
համար,
այլ
նաև
ներգրավել
վերջինիս
բանակցային
գործընթացում,
Բաքվի,
արտասահմանյան
կառույցների
հետ
գործարար
փոխգործակցության
մեջ:
Լեռնային
Ղարաբաղի
անցումային
կարգավիճակի
համաձայնեցումը,
կարծում
եմ,
բանակցությունները
փակուղուց
դուրս
բերելու
առանցքային
գործոն
է:
Այն
ամենը,
ինչ
վերևում
թվարկեցի,
առկա
են
քննարկվող
Մադրիդյան
սկզբունքներում:
Հետևաբար,
հակամարտության
կողմերի
մոտ
կամքի
առկայության
և
միջնորդ
երկրների`
ի
դեմս
ԵԱՀԿ
Մինսկի
խմբի,
համախմբված
դիրքորոշման
առկայության
պարագայում
բանակցություններում
կարող
է
բեկում
ձեռք
բերվել:
Անհրաժեշտ
է
անցում
կատարել
անմիջականորեն
խաղաղար
պայմանագրի
տեքստի
շուրջ
աշխատանքին:
Չէ
որ
իրականացվելու
են
ոչ
թե
ընդհանուր
սկզբունքները,
այլ`
ձեռքբերված
որոշակի
համաձայնագիրը:


 


Հեյդար Ալիևի օրոք բանակցային գործընթացում ոչ պակաս
դեր
է
խաղացել
ժողովրդական
դիվանագիտությունը:
Մասնավորապես,
հաճախ
տեղի
էին
ունենում
լրագրողների
փոխայցեր
Բաքու
և
Երևան:
Վերջին
տարիներին
նման
շփումներ
ոչ
միայն
չկան,
այլ
նաև
տեղեկատվություն
է
տարածվել
հայերի
հետ
շփման
համար
քրեական
պատասխանատվություն
ենթադրող
օրենքի
նախագծի
մասին:
Ձեր
կարծիքով,
ո՞րն
է
շփումներ
հաստատելու
ցանկության
բացակայության
պատճառը:


 


Լինելով խորհրդարանի պատգամավոր` հայտարարում եմ, որ հայերի հետ ադրբեջանցիների շփումներն արգելող
ոչ
օրենք,
ոչ
նույնիսկ
օրենսդրական
նախաձեռնություն
չկա:
Տարատեսակ
պոպուլիստական
հայտարարություններ
արվում
են
ինչպես
ադրբեջանցիների,
այնպես
էլ
հայերի
կողմից`
նույնիսկ
խորհրդարանի
պատերի
ներսում:
Պետք
չէ
մեծ
նշանակություն
տալ
դրանց: 


 


Ինչ վերաբերում է ժողովրդական դիվանագիտությանը, հայերի և ադրբեջանցիների
միջև
ժողովրդական
դիվանագիտության
գծով
շփումները,
թեև
կրճատվել
են,
բայց
շարունակվում
են:
Վերջին
տարիներին
հիշողությանս
մեջ
մնացել
են
Բաքվում
կայացած
միջազգային
խորհրդաժողովներին
Հայաստանի
այնպիսի
հայտնի
անձանց
մասնակցությունը,
ինչպես`Ժիրայր
Լիպարիտյանը,
Ստեփան
Գրիգորյանը
և
այլոք:
Հայաստանում
կազմակերպվող
միջոցառումներն
իրենց
հերթին
հաճախ
ներկա
են
լինում
ադրբեջանցի
վերլուծաբան
Արիֆ
Յունուսովը,
ՙԶերկալո՚
թերթի
քաղաքական
տեսաբան
Ռաուֆ
Միրկադիրովը,
իրավապաշտպաններ,
երիտասարդ
առաջնորդներ:
Պարբերաբար
հանդիպումներ
են
անցկացվում
երրորդ
հարթակներում`Վրաստանում
և
Եվրոպայում,
այսպես
կոչված,
ՙՔաղաքացիական
Մինսկի
գործընթացի՚
շրջանակներում:
Ի
դեպ,
Բաքուն
բազմիցս
առաջարկել
է
Լեռնային
Ղարաբաղի
հայկական
և
ադրբեջանական
համայնքների
միջև
երկխոսության
անցկացում,
սակայն
այդ
նախաձեռնությունն
անտեսվում
է:
Չնվազեցնելով
ժողովրդական
դիվանագիտության
գործիքների
նշանակությունը
և
կարևորությունը`
հարկավոր
է
հասկանալ
դրա
հնարավորությունների
սահմանափակությունը:
ժողովրդական
դիվանագիտություն
չի
կարող
փոխարինել
պաշտոնական
բանակցությունները:
Ես
առիթ
եմ
ունեցել
մասնակցելու
այս
երկու
ձևաչափերին
էլ,
այդ
պատճառով
ասում
եմ
սա
ներսից
իրավիճակի
իմացությամբ:
Ժողովրդական
դիվանագիտությունը
կամուրջներ
է
ստեղծում,
ընդառաջող
ինչ-որ քայլեր
նախապատրաստում,
իսկ
հետագայում
կարող
է
օգնել
ձեռքբերված
դրական
արդյունքների
ամրապնդմանը:
Մեկ
խոսքով`ժողովրդական
դիվանագիտությունն
օժանդակող
դեր
է
խաղում: 


 


Հայաստանում և Ադրբեջանում ավարտվել են ընտրական փուլերը, և տևական ընմիջումից հետո Վիեննայում տեղի է ունեցել նախագահների հանդիպումը: Արդյո՞ք այն որևէ լավատեսություն է ներշնչում:


 


Երկարատև ընդմիջումից հետո նախագահների մակարդակով երկխոսության վերսկսման փաստն
ինքնին
դրական
է:
Ակնհայտ
է,
որ
այս
հարցում
ճակատագրական
որոշումներ
կարող
են
ընդունել
միայն
բարձրագույն
իշխանության
լիազորություններ
ունեցող
անձինք:


Հայացք նետելով նման հանդիպումների անցած փորձին`նշեմ, որ սկզբում դրանք բոլորը լավատեսություն էին ներշնչում,
բայց,
ցավոք,
ոչ
մի
արդյունք
չեն
ունեցել:
Սակայն,
սա
դեռ
հիմք
չի
տալիս
անհեռանկարային
համարել
սկսված
բանակցային
փուլը:
Բացասական
փորձը
նույնպես
օգտակար
է,
երբ
դրանից
անհրաժեշտ
եզրակացություններ
են
անում:
Այդ
պատճառով
ես
մնում
եմ
զգուշավոր
լավատես
և
կարևորում
հայ-ադրբեջանական
երկխոսության
շարունակությունը:
Հայաստանում
և
Ադրբեջանում
ողջամիտ
մարդկանց
համար
ակնհայտ
է,
որ
ավելի
լավ
է
10 տարի
բանակցություններ
վարել,
քան
մեկ
տարի
պատերազմել:


 


Նշեք, Ձեր կարծիքով, Ղարաբաղյան հակամարտության չկարգավորվածությամբ պայմանավորված
հիմնական
խնդիրը:


 


Ղարաբաղյան հակամարտության չկարգավորվածությամբ պայմանավորված
հիմնական
խնդիրների
թվում
Մուսաբեկովն
առանձնացրել
է
Հարավային
Կովկասում
նոր
պատերազմի
ռիսկերը
և
կայունության
բացակայությունը,
փակ
սահմանները,
առանց
այդ
էլ
սահմանափակ
ֆինանսական
և
նյութական
ռեսուրսների
ուղղումը
ռազմական
նպատակներին,
ինչպես
նաև
ամբողջական
տնտեսական
օրգանիզմ
դառնալու
տարածաշրջանի
անկարողությունը:
Սակայն,
ամենագլխավոր
խնդիրը,
նրա
կարծիքով,
փախստականնների
և
հարկադիր
տեղահանվածների
խնդիրն
է:
ՙՀենց
նրանք
են
չկարգավորված
հակամարտության
գլխավոր
զոհերը:
Կարծում
եմ,
որ
հակամարտության
հումանիտար
բաղադրիչը
պետք
է
առաջին
պլան
մղվի:


 


Ձեր վերջին հարցազրույցներից մեկում Դուք նշել եք, որ Ռուսաստանը վերջին ժամանակներս ջանք չի գործադրում Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման համար:
Փոխարենը
նկատվում
է
ԱՄՆ
ուժեղացումն
այս
ուղղությամբ:
Ինչո՞վ
է,
Ձեր
կարծիքով,
դա
պայմանավորված:


 


Խաղաղարար միջնորդության ողջ տարիների
ընթացքում
բազմիցս
Մինսկի
խմբի
համանախագահող
այս
կամ
այն
երկիրը
նախագահների
հանդիպման
և
հակամարտության
խաղաղարար
կարգավորման
գործընթացի
առաջխաղացման
հարցում
միջնորդի
դեր
է
ստանձնել:
ԱՄՆ-ին է պատկանել
տարածքային
փոխանակման
միջով
հակամարտության
կարգավորման
նախաձեռնությունը
ԵԱՀԿ
ստամբուլյան
գագաթնաժողովի
նախօրեին
և
Քի
Ուեսթում
և:
Նախագահների
մի
քանի
հանդիպում
ժամանակին
անցկացրեց
Ֆրանսիայի
նախագահ
Ժակ
Շիրակը,
որոնց
ընթացքում
մշակվեցին,
այսպես
կոչված,
Փարիզյան
սկզբունքները:
Ղարաբաղյան
հակամարտության
կարգավորման
գործընթացում
տևական
միջնորդություն
իրականացրեց
Դմիտրի
Մեդվեդևը:
Սակայն,
ցավոք,
բոլոր
այդ
ջանքերը
հաջողությամբ
չպսակվեցին:
Այս
պայմաններում  ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, ըստ երևույթին, որոշել է դադար վերցնել, որպեսզի կողմերը ՙհասունանան՚ նոր նախաձեռնությունների
համար:
Չեմ
բացառում,
որ
ՌԴ
առաջնորդը
կարող
է
իր ծառայություններն առաջարկել որպես միջնորդ և երաշխավոր`Ռուսաստանի համար լրացուցիչ աշխարհաքաղաքական շահաբաժիններ վաստակելու
նպատակով:


 


Արդյո՞ք ՙվեցյակի՚ հետ ժնևյան համաձայնագրերից հետո Հարավային
Կովկասի
ուղղությամբ
Իրանի
ակտիվացում
եք
սպասում:


 


Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման շուրջ
բանակցություններում
Իրանի
համար
առանձնակի
դեր
չեմ
տեսնում:
Իրանը
սահմանակից
է
հակամարտության
գոտուն:
Հետևաբար,
Թեհրանին
հարկավոր
է
տեղեկացնել
բանակցությունների
ընթացքի
մասին:
Կարևոր
է
ապահովել
վերջինիս
բարյացակամ
աջակցությունը
խաղաղարար
ջանքերին:
Սակայն,
թե’
հիմա,
թե’ապագայում
ես
Իրանին
Ղարաբաղի
շուրջ
բանակցություններում
միջնորդ
չեմ
տեսնում:
Կա
հիմնական
բանակցային
ձևաչափ`
Մինսկի
խումբը,
որի
մեջ
Իրանը,
չլինելով
ԵԱՀԿ
անդամ,
չի
կարող
մտնել:
Իսկ
ինքնուրույն
միջնորդական
առաքելությունն
Իրանի
ուժերից
վեր
է:
Անցյալում
մենք
ականատես
ենք
եղել
դրան,
երբ
1992 թ.
մայիսի
սկզբին
նախագահ
Լևոն
Տեր-Պետրոսյանը
և
Ադրբեջանի
նախագահի
պաշտոնակատար
Յահուբ
Մամեդովը
Թեհրանում
ստորագրել
են
խաղաղարար
կարգավորման
վերաբերյալ
համաձայնագիր,
ինչը
հաջորդ
օրը
խախտվել
է
Շուշիի
գրավմամբ:
Որքանով
կարող
եմ
դատել
հայկական
ԶԼՄ-ներից,
պաշտոնական
Երևանը
նույնպես
ղարաբաղյան
հակամարտության
կարգավորման
գործում
Իրանի
ինքնուրույն
դերը
չի
տեսնում`
չնայած
հակամարտող
կողմերը
խիստ
դրական
են
գնահատում
Թեհրանից
ստացվող
ազդակները:

ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Ներմուծեք թվանշաններն     

Payment for Schengen visa for Armenian citizens to remain unchanged Payment for Schengen visa for Armenian citizens to remain unchanged 
Law-enforcers searching Stepanakert mayor`s home Law-enforcers searching Stepanakert mayor`s home 
Armenian premier`s security service remove journalist from school  building Armenian premier`s security service remove journalist from school  building 
Armenia supports Estonia in border incident with Russia - Estonian FMArmenia supports Estonia in border incident with Russia - Estonian FM
Armenian premier`s helicopter makes emergency landing in VanadzorArmenian premier`s helicopter makes emergency landing in Vanadzor
President confers military ranks on high-ranking officers President confers military ranks on high-ranking officers 
Azerbaijani, German FMs discuss Armenian-Azerbaijani peace process Azerbaijani, German FMs discuss Armenian-Azerbaijani peace process 
Martakert mayor detained Martakert mayor detained 
Azerbaijan increases military budget Azerbaijan increases military budget 
Armenia`s premier speaks of Real Armenia in his message Armenia`s premier speaks of Real Armenia in his message 
Armenia`s authorities resorting to pressure and disinformation in  dealing with Church - AACArmenia`s authorities resorting to pressure and disinformation in  dealing with Church - AAC
RA Human Rights Defender`s Office responds to video footage of  harassment of French- Armenian journalistRA Human Rights Defender`s Office responds to video footage of  harassment of French- Armenian journalist
Armenia`s top security official receives Louis BonoArmenia`s top security official receives Louis Bono
EU Ambassador to Armenia was presented with results of work carried out at Margara checkpoint on Armenian-Turkish borderEU Ambassador to Armenia was presented with results of work carried out at Margara checkpoint on Armenian-Turkish border
Minister of Health: process of introducing comprehensive health  insurance continues at high paceMinister of Health: process of introducing comprehensive health  insurance continues at high pace
Director of Pentagon`s DTRA CTR Directorate visits YerevanDirector of Pentagon`s DTRA CTR Directorate visits Yerevan
Davutoglu: Turkiye should quickly regulate its relations with ArmeniaDavutoglu: Turkiye should quickly regulate its relations with Armenia
Azerbaijan, which destroys monuments, urges UNESCO to `save` Kond -  StatementAzerbaijan, which destroys monuments, urges UNESCO to `save` Kond - Statement
Moscow accuses West of trying to undermine peace in  South CaucasusMoscow accuses West of trying to undermine peace in  South Caucasus
Zatulin: Pashinyan is trying to put all responsibility for losing war  with Azerbaijan in NK on RussiaZatulin: Pashinyan is trying to put all responsibility for losing war  with Azerbaijan in NK on Russia
Moscow: Baku -Tehran normalization will have positive impact on South  Caucasus Moscow: Baku -Tehran normalization will have positive impact on South  Caucasus 
Anahit Avanesyan: It was Center`s management that considered it  expedient to terminate employment contract with Dr. DanielyanAnahit Avanesyan: It was Center`s management that considered it  expedient to terminate employment contract with Dr. Danielyan
"My dear, my beloved, guess for yourself": Zakharova comments with  song lyrics on Pashinyan`s accusations against two CSTO countries 
Arthur Hovhannisyan: Church has territories that can be used for  various needs of stateArthur Hovhannisyan: Church has territories that can be used for  various needs of state
Threat to Armenian-Iranian relations must be neutralized - clergyman Threat to Armenian-Iranian relations must be neutralized - clergyman 
No-confidence vote in Armenia`s government depends on results of  Tavush for Motherland movement No-confidence vote in Armenia`s government depends on results of  Tavush for Motherland movement 
Vardan Azatyan appointed rector of State Academy of Fine Arts Vardan Azatyan appointed rector of State Academy of Fine Arts 
Charles Aznavour sang about our sorrows and dreams - Emmanuel Macron Charles Aznavour sang about our sorrows and dreams - Emmanuel Macron 
The President of Turkmenistan received the Secretary General of the CISThe President of Turkmenistan received the Secretary General of the CIS
U.S. considering Armenia`s requests for assistance U.S. considering Armenia`s requests for assistance 
Charles Aznavour square opened in Paris Charles Aznavour square opened in Paris 
Armenian Assembly of America reinforces $250mln aid package for  Armenia in key House Committee testimonyArmenian Assembly of America reinforces $250mln aid package for  Armenia in key House Committee testimony
Tavush for Motherland determined to put end to Tavush for Motherland determined to put end to "endless humiliation  of Armenia" 
Expert comments on Armenian premier`s statement Expert comments on Armenian premier`s statement 
All programmes aimed at development of Armenian-Iranian relations to  be continuous - Mohammad MokhberAll programmes aimed at development of Armenian-Iranian relations to  be continuous - Mohammad Mokhber
Reincarnator of King Pap, does not say single bad word against  Azerbaijan and Turkiye - expert on Pashinyan`s statementsReincarnator of King Pap, does not say single bad word against  Azerbaijan and Turkiye - expert on Pashinyan`s statements
 Archbishop about Pashinyan: people born by chance cannot be bearers  of statehood Archbishop about Pashinyan: people born by chance cannot be bearers  of statehood
Leader of Leader of "Tavush for Motherland" movement intends to hold meetings  with  Armenia`s  ex-presidents 
Prime Minister: King Pap will no longer be killed, just as Republic  of Armenia will not be killedPrime Minister: King Pap will no longer be killed, just as Republic  of Armenia will not be killed
Armenia`s CEC head presents Armenian experience of combating  disinformation to OIF delegatesArmenia`s CEC head presents Armenian experience of combating  disinformation to OIF delegates
Not a single millimeter of sovereign territory of Armenia was  transferred to Azerbaijan during delimitation, Pashinyan assuresNot a single millimeter of sovereign territory of Armenia was  transferred to Azerbaijan during delimitation, Pashinyan assures
Armenia`s PM: I personally know about participation in preparations  for war against us at least two CSTO countriesArmenia`s PM: I personally know about participation in preparations  for war against us at least two CSTO countries
USSR General Staff`s 1976 maps are very important in further  strengthening of Armenia`s independence and sovereignty: PashinyanUSSR General Staff`s 1976 maps are very important in further  strengthening of Armenia`s independence and sovereignty: Pashinyan
Minister: This year, there will hardly be a need to draw additional  water from Lake SevanMinister: This year, there will hardly be a need to draw additional  water from Lake Sevan
AAC taxation issue continues to remain open - Prime MinisterAAC taxation issue continues to remain open - Prime Minister
Minister: construction of new roads leading to village of Kirants has  begunMinister: construction of new roads leading to village of Kirants has  begun
Serzh Sargsyan: if available opportunities are properly used,   movement that has gained momentum will succeedSerzh Sargsyan: if available opportunities are properly used,   movement that has gained momentum will succeed
AraratBank completes placement of bonds ahead of scheduleAraratBank completes placement of bonds ahead of schedule
"We must be able to secure our interests on our own", Iranian Supreme  Leader to Armenia`s Premier
Programs outlined by Pashinyan and Raeisi to be long term ones,  Iran`s Acting President assures Programs outlined by Pashinyan and Raeisi to be long term ones,  Iran`s Acting President assures 
Norway, Ireland and Spain intend to recognize Palestinian stateNorway, Ireland and Spain intend to recognize Palestinian state
NATO experts held course at Vazgen Sargsyan Military AcademyNATO experts held course at Vazgen Sargsyan Military Academy
Zakharova to Simonyan: Why do those whom Westerners begin to direct  literally demonized?Zakharova to Simonyan: Why do those whom Westerners begin to direct  literally demonized?
Armenia, Azerbaijan continue dialogue on territorial integrity - Alen  SimonyanArmenia, Azerbaijan continue dialogue on territorial integrity - Alen  Simonyan
Charles Aznavour is 100 Charles Aznavour is 100 
Iranian president`s death not to shake it as regional superpower -  expert  Iranian president`s death not to shake it as regional superpower -  expert  
Azerbaijan continues destroying Armenians` property Azerbaijan continues destroying Armenians` property 
Armenia must become powerful and independent state - MPArmenia must become powerful and independent state - MP
Proposed taxation of AAC attempt of political pressure - ex-official Proposed taxation of AAC attempt of political pressure - ex-official 
ANCA Congressional Testimony calls for $200mln aid for Artsakh  refugees; sanctions for Azerbaijani war crimesANCA Congressional Testimony calls for $200mln aid for Artsakh  refugees; sanctions for Azerbaijani war crimes