Ուրբաթ, 22 Մարտի 2024 13:33

Արմինֆո.Հետխորհրդային տարածքում կոմունիկացիոն ռեժիմների բարեկամական բնույթը շարունակում է նվազել, հետեւում է Ռուսաստանի հաղորդակցությունների զարգացման ազգային հետազոտական ինստիտուտի (ՀԶԱՀԻ) ամենամյա վարկանիշից, որը հինգշաբթի ներկայացվել է Դաշնության խորհրդի տեղեկատվական քաղաքականության հանձնաժողովի նիստում:

 

Անցյալ տարի Ռուսաստանի նկատմամբ վերաբերմունքը նկատելիորեն սառել է Հայաստանում, Ղազախստանում եւ Ադրբեջանում, թեեւ այնտեղ ռեժիմները նախկինի պես գնահատվում են որպես "բարեկամական": Վատացել են հարաբերությունները նաև "համեմատաբար բարեկամական" Վրաստանի հետ ։ Վերջապես, բացասական միտումը շարունակվել է "ոչ բարեկամական ռեժիմներ" ունեցող երկրներում ՝ Ուկրաինայում, Լատվիայում, Լիտվայում և Էստոնիայում, ինչպես նաև Մոլդովայում, որն առաջին անգամ է հայտնվել նրանց ընկերակցությունում:

 

Ինչպես գրում է «Կոմերսանտ»-ը, զեկույցի արդյունքները ներկայացրել է գիտահետազոտական ինստիտուտի գիտական աշխատանքի գծով փոխտնօրեն Վալենտինա Կոմլևան: Նա հիշեցրել է, որ հետազոտության շրջանակներում գնահատվում են "բարեկամության" 74 ցուցանիշներ, որոնք միավորված են տարբեր ազդեցություններով 12 խմբերի ՝ արտաքին քաղաքական, տնտեսական, միջտարածաշրջանային, կրթական, գիտական, մշակութային, մեդիա, ոչ առեւտրային, երիտասարդական եւ կրոնական հաղորդակցություններ, ռուսների նկատմամբ վերաբերմունք, ինչպես նաեւ երկրների միջեւ տեղաշարժի ազատություն: Ռեժիմի առավելագույն "բարեկամականությունը" 100 միավոր է, նվազագույնը ՝ 100 միավոր ՝ բացասական նշանով ։

2023 թվականին վարկանիշի առաջին հորիզոնականում են հայտնվել Հարավային Օսիան (93,5 միավոր), Բելառուսը (87,6) և Աբխազիան (81,4): Քանի որ մասնակիորեն ճանաչված անդրկովկասյան հանրապետությունները փորձագետների կողմից գնահատվել են առաջին անգամ, առաջատարը դիրքը փաստացի պահպանել Է Բելառուսը, որը 2022 թվականի արդյունքներով հավաքել է 88,4 միավոր ։ Կայուն" բարեկամական " են մնացել հաղորդակցությունները Ղրղզստանի (60,3), Տաջիկստանի (58,7) եւ Ուզբեկստանի (55,2) հետ:

 

Գործընկեր երկրների կատեգորիայում արդեն նկատվում է բացասական դինամիկա։ Այսպես, 57-ից մինչև 50,1 միավոր նվազել է Ադրբեջանում հաղորդակցական ռեժիմի "բարեկամականությունը" (առաջին հերթին Հարավային Կովկասում իրավիճակի և Թուրքիայի հետ ռազմավարական գործընկերության պատճառով),

58,4 - ից մինչեւ 50 միավոր ՝ Ղազախստանում (Ռուսաստանի ոչ բարեկամ երկրների հետ համագործակցության եւ պատմական իրադարձությունների նոր մեկնաբանման պատճառով) եւ 58,3-ից մինչեւ 46 միավոր ՝ Հայաստանում (սեփական անհաջողությունների մեջ Ռուսաստանին մեղադրող վերնախավի պահվածքի պատճառով): "Բարեկամական" ռեժիմ ունեցող երկրներից միակ գործընկերը, որը պահպանել է նախորդ տարվա արդյունքը, Թուրքմենստանն է (47,1 միավոր) ։

 

Սահմանային գոտում է հայտնվել Վրաստանը։ Եթե 2022 թվականին փորձագետները նրա հետ հարաբերություններում "ջերմացում" էին նշում, ապա 2023 թվականի արդյունքներով գնահատականները վատացել են ՝ 24,2-ից հասնելով 12 միավորի ։ Ինչպես նշվում է հետազոտության մեջ, դա Թբիլիսիի միջազգային դիրքորոշման հետևանքն է, որը բոլոր հարթակներում աջակցում է Ռուսաստանի հակառակորդներին: Մյուս կողմից, երկրների միջև տնտեսական և քաղաքացիական հարաբերություններն ակտիվացել են, մասնավորապես, բացվել է ավիահաղորդակցությունը։ Ուստի, զեկույցի հեղինակները արձանագրում են վրացական էլիտայի ներսում պառակտումը և հատուկ նշանակություն են տալիս հոկտեմբերին կայանալիք խորհրդարանական ընտրություններին ։

 

"Համեմատաբար Բարեկամական" կոմունիկացիոն ռեժիմ ունեցող երկրներից 2023 թվականի արդյունքներով եղել է Մոլդովան։ Եթե նախորդ վարկանիշում այն հավաքել է 8,3 միավոր, ապա այս վարկանիշում ՝ մինուս 16,1 միավոր, այսինքն, իջել է "անբարյացակամ" կատեգորիա: Զեկույցի եզրակացությունների համաձայն ՝ Ռուսաստանի նկատմամբ թշնամանքը, փաստացի, հրահրվում է դրսից։ Հեղինակները, մասնավորապես, ընդգծում են ռումինական ազդեցության ընդլայնումը և հանրապետության "պետականության լղոզումը"։

 

Վերջապես, ՌԴ - ի նկատմամբ անբարյացակամ վերաբերմունք ունեցող երկրների ցանկում մնացել են Էստոնիան (մինուս 57,7 միավոր), Լիտվան (մինուս 59,9), Լատվիան (մինուս 63,9) և Ուկրաինան (մինուս 89,6), որտեղ ծաղկում են ռուսատյացությունն ու թշնամանքը Ռուսաստանի նկատմամբ, նոր սահմանափակումներ են մտցվում և այլն։

 

"Կայուն իրավիճակ ունենք միայն հինգ երկրներում։ Ընդ որում, բալային արտահայտությամբ գրեթե ամենուր տագնապալի միտումներ են նկատվում։ Հաղորդակցման ռեժիմներն ավելի ու ավելի են հայտնվում քաղաքական ռեժիմների ազդեցության տակ, գործնականում, դառնում են դրանց ածանցյալները: Իսկ եթե հասարակությունը դիմադրում է, այնպիսի պայմաններ են ստեղծվում, երբ մարդիկ, պարզապես, վախենում են իրենց այլ կերպ պահել",-ամփոփել է Վալենտինա Կոմլյովան։

 

Փորձագետը նաև նշել է ՌԴ-ի նկատմամբ վերաբերմունքի վատթարացման խորքային պատճառները, որոնցից գլխավորը էլիտաների սերնդափոխությունն է: "Իշխանության են գալիս մարդիկ, ովքեր ԽՍՀՄ-ում ապրելու փորձ չեն ունեցել, ովքեր չեն մասնակցել հետխորհրդային պայմանավորվածությունների ձևավորմանը և շատ համարձակորեն, առանց հետևանքները գնահատելու, վերաիմաստավորում են Ռուսաստանի դերը":

 

Ընդ որում, հասարակայնությունը, Կոմլյովայի խոսքով, աշխարհայացքն արագ չի փոխում։ "Արդյունքում՝ առաջանում են հակասություններ և սոցիալական լարվածություն, որոնք վերածվում են" սեփական բնակչության հետ կոգնիտիվ պատերազմի", - հավելել Է Կոմլյովան:

 

Այլ պատճառների թվում նա նշել է մշակութային-քաղաքակրթական աշխարհների բախումը և տնտեսական գործոնների դերի մեծացումը ։ "Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները դառնում են ավելի պրագմատիկ և ռացիոնալ ։ Եղբայրական ժողովուրդների կոնցեպտը հետին պլան է մղվում։ Երկրները, հիմնականում, աղքատ են, ուստի ներդրումները որոշում են արտաքին քաղաքական վեկտորները", - ամփոփել է Վալենտինա Կոմլյովան ։

 

ՌԴ Դաշնային խորհրդի տեղեկատվական քաղաքականության հանձնաժողովի ղեկավար Ալեքսեյ Պուշկովն ուշադրություն է հրավիրել այն փաստի վրա, որ Ռուսաստանի նկատմամբ վերաբերմունքի բարելավում չի ցուցաբերել վարկանիշային երկրներից ոչ մեկը, իսկ վատթարացումը, ընդհակառակը, կայուն է դառնում.  «Ադրբեջան՝ մինուս 7 միավոր: Սա շատ լուրջ թիվ է պետության համար, որը, ընդհանուր առմամբ, մեր նկատմամբ հավակնություններ չունի և մեզ չի դիտարկում որպես հակառակորդ ։ Ղազախստան՝ մինուս 8 միավոր: Մեր հենակետային տարանցիկ երկիրը"։ Սենատորի կարծիքով ՝ սա "լրջորեն մտածելու" առիթ է ։