Երեթշաբթի, 5 Մարտի 2024 17:07

Արմինֆո. Հայաստանում ԵՄ առաքելության գործունեությունը, Հայաստանի ղեկավարների այցերը Փարիզ, իսկ ֆրանսիացիներինը՝ Երևան, փաստորեն, կանոնավոր էլեկտրագնացքի ռեժիմով, Հունաստանի հետ ռազմաքաղաքական շփումների ավելացումը Ռուսաստանում ընկալվում է որպես դաշնակցությանն ուղղակի մարտահրավեր և միացում  "չարի ուժերին"։  Նման կարծիք է հայտնել ռուս քաղաքագետ Սերգեյ Մարկեդոնովը։

 

Անդրադառնալով Ռուսաստանի և Հայաստանի երկկողմ հարաբերությունների ճգնաժամին՝ փորձագետը փաստել է, որ բացասական կանխատեսումների, առավել ևս, փոխադարձ մեղադրանքների պակաս չի նկատվում: Ընդ որում, նա արձանագրել է, որ շատ ավելի քիչ են բարդ խնդիրները համակարգային կերպով հասկանալու փորձերը ՝ առանց անձերի անցնելու եւ ողջ վերլուծությունը Հայաստանի "վրաց-ուկրաինացման" մասին մանտրաների կրկնությանը հանգեցնելու։ Միևնույն ժամանակ, նա ուշադրություն է հրավիրել այն փաստի վրա, որ Վրաստանում ԱՄՆ-ի հետ ռազմավարական հարաբերությունների քննադատական վերագնահատման փորձեր են ձեռնարկվում:

 

Խոսելով հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա ճգնաժամի համակարգային հիմքերի մասին ' Մարկեդոնովը հիշեցրել է, որ երկար տարիներ փորձագետները, քաղաքական գործիչները եւ դիվանագետները Լեռնային Ղարաբաղը համարել են ոչ միայն Երեւանի եւ Բաքվի, այլեւ ողջ Անդրկովկասի վրա Ռուսաստանի բացառիկ ազդեցության պահպանման բանալին: "Չորրորդ տարին է այն բանից հետո, երբ տարբեր կարգավիճակի և ծագման "կլյուչնիկների" ազդեցության շնորհիվ իրավիճակը փոխվել է։ Բուն Հայաստանի ներսում թափ է հավաքում ազգային-պետական ինքնության ապաղարաբացումը։ Ադրբեջանը սահմանում է իրեն ձեռնտու տարածաշրջանային կարգ ՝ Թուրքիայի ակտիվ աջակցությամբ։ Մոսկվան լրջագույն արտաքին քաղաքական ռեպրիորիտիզացիա ունի՝ կապված, ռուս փորձագետ Ռուսլան Պուխովի դիպուկ արտահայտությամբ, "հատուկ օպերացիան" "ռազմականի" վերածելու առնչությամբ։ Ինչից, իհարկե, ակտիվորեն օգտվում է Արևմուտքը։ Եվ եթե աշխարհի այլ մասերում նրա "հավաքականությունը" կարելի է կասկածի տակ դնել, ապա հետխորհրդային տարածքում ԱՄՆ-ն ու ԵՄ-ն գործում են միասնական։ Այս ամենը միասին և առանձին-առանձին Երևանին ու Մոսկվային դնում է նոր պայմանների մեջ", - համոզված է ռուս քաղաքագետը։

 

Նա ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ Երեւանի համար գործը բարդանում է նրանով, որ ռուսական արտաքին քաղաքականությունը ուկրաինական ճգնաժամի ֆոնին եւ, հատկապես, ՀՌԳ սկսվելուց հետո դարձել է շատ ավելի ամբողջական եւ արժեկողմնորոշված: Մարկեդոնովը հավելել է, որ այդ բեկումը դեռ պետք է գնահատել անաչառ և "սառը գլխով": "Բայց փաստը մնում է փաստ։ Արևմուտքի դեմ պայքարն արդեն ընկալվում է ոչ թե որպես competitive cooperation, ձևաչափ, որի դեպքում այստեղ մենք համագործակցում ենք, իսկ այնտեղ ՝ առճակատման մեջ ենք, այսինքն, ընդհանուր առմամբ, frenemies ենք (ոխերիմ թշնամիներ-խմբ.) ։ Վատ է, թե լավ, բայց կիսատոնները հեռանում են, միջքաղաքակրթական դիմակայության տրամաբանությունը թելադրում է հենց այդպիսի ալգորիթմ ։

 

Այս համատեքստում ԵՄ առաքելության գործունեությունը Հայաստանում, հայ առաջնորդների այցերը Փարիզ, իսկ ֆրանսիացիների այցերը Երևան, փաստացի, կանոնավոր էլեկտրագնացքի ռեժիմով, ռազմաքաղաքական շփումների ավելացումը Հունաստանի հետ (որտեղ ես դու, լավ ժամանակ, երբ Աթենքը ՌԴ-ի "Տրոյական ձի" էին անվանում ՆԱՏՕ-ում և ԵՄ-ում ։ ) ընկալվում է որպես ուղղակի մարտահրավեր դաշնակցությանը և միացում "չարի ուժերին": Դրան գումարենք ՀԱՊԿ-ի հետ Երևանի հարաբերությունների ճգնաժամը, եվրասիական ինտեգրացիոն նախագծերի աշխարհաքաղաքական "թիրախավորման" փորձերը (այստեղ աշխատում ենք, իսկ այստեղ "սառեցնում" ենք) և հայ բարձրաստիճան պաշտոնյաների հռետորաբանությունը ։ Եվ ստացվում է "յուղանկար", - նշել է քաղաքագետը։

 

Ընդ որում, նա նշել է Վլադիմիր Պուտինի եւ Իլհամ Ալիեւի (եւ Ռեջեփ Էրդողանի) ոչ այնքան քաղաքական, որքան գեղագիտական մերձեցման առկայության ակնհայտությունը։ "Ազգային ինքնիշխանության պաշտամունք, կոշտ ռեալիզմ, արևմտյան հեգեմոնիայի մերժում, - շարունակեց վերլուծաբանը, - Նիկոլ Փաշինյանի համար շատ դժվար է մարդկային և սերնդային պատճառներով "յուրային" դառնալ Կրեմլի համար, Արմեն Գրիգորյանի կամ Արարատ Միրզոյանի մասին մենք արդեն չենք էլ խոսում":

 

Եզրափակելով խոսքը ՝ Մարկեդոնովը նշել է, որ Երեւանն ունի իր հակափաստարկները, որոնք միշտ չէ, որ վերաբերում են էմոցիաներին։ "Նույն Փաշինյանը, չէ որ, անկեղծորեն փորձում էր դուր գալ Մոսկվային ։ Բայց նա քաղաքական գործիչ է, իսկ ցանկացած քաղաքական գործչի մոտ, հատկապես ճգնաժամի ժամանակ, կա պատասխանատվություն ուրիշի վրա դնելու ցանկություն։ Ճիշտ է, պետք է խոստովանել, որ չափի զգացումը միշտ չէ, որ մնում է ուժեղ հատկություն ինչպես նրա, այնպես էլ, առավել, եւս նրա մերձավոր զինակիցների համար: Հայ-ռուսական ճգնաժամը գերազանցապես կրում է համակարգային բնույթ ։ Բայց ոչ ոք չի չեղարկել նաև անձնական գործոնը։ Եվ, հետևաբար, խնդիրը, միաժամանակ, և պարզ է, և բարդ: Գիտակցելով նոր իրողությունները, որոնք այնքան էլ բարենպաստ չեն դաշնակիցների համար, կարեւոր է մի կողմ թողնել հույզերը եւ ձեռնամուխ լինել երկկողմ հարաբերությունների կոշտ ռացիոնալացմանը, այլապես  նոր կորուստներից հնարավոր չէ խուսափել", - ամփոփել է Մարկեդոնովը։

 

Հիշեցնենք, որ ավելի վաղ ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը չէր բացառել Հայաստանի հետ հարաբերությունների ողջ սպեկտրի վերանայումը՝ հաշվի առնելով "Արեւմուտքի հետ մերձեցման եւ Մոսկվայի հետ հարաբերությունների վատթարացման Հայաստանի իշխանությունների շարունակվող գիծը":