Չորեքշաբթի, 3 Հունվարի 2024 15:34

Արմինֆո. Հայաստանն անարգել կարող է օգտվել իրանական Չաբահար և Բենդեր Աբբաս նավահանգիստներից։ Այդ մասին հայտարարել է Հայաստանում Իրանի դեսպան Մեհդի Սոբհանին՝ ՀՀՀ-ի հարցազրույցում անդրադառնալով Իրանի տարածքով անցնող միջազգային տրանսպորտային ուղիներին Հայաստանի միանալու հեռանկարներին:

"Դրա համար ոչ մի խոչընդոտ չկա, և բոլոր պայմաններն ապահովված են։ Ինչ վերաբերում է "Պարսից ծոց - Սև ծով" համաձայնագրին, ապա որոշ երկրներ այն ստորագրել են, իսկ որոշ երկրներ՝ դեռ ոչ: Համաձայնագիրը պետք է ստորագրեն բոլոր կողմերը, և դրանից հետո մենք կկարողանանք անցնել դրա գործնական իրականացմանը։ Սակայն, այստեղ առանցքայինն այն է, որ "Պարսից ծոց - Սեւ ծով" համատեքստում Հայաստանը գտնվում է "Հյուսիս-Հարավ" երթուղու կենտրոնում", - ընդգծել է դեսպանը, հավելելով, որ Իրանը պատրաստ է ամեն կերպ աջակցել Հայաստանին "Հյուսիս-Հարավ" ՄՏՄ-ի միջոցով հաղորդակցության ամրապնդման գործում։

Միաժամանակ, դիվանագետը հաղորդել է, որ դիտարկվում է ապագայում Չաբահար նավահանգիստ հայկական պատվիրակություն ուղարկելու հնարավորությունը ՝ նավահանգստի զարգացման նախագծում ՀՀ մասնակցության առկա հարցերի շուրջ փոխհամաձայնության հասնելու համար:

Ճշգրտող հարցին, թե արդյոք տվյալներ կան "Պարսից ծոց-Սև ծով" նախագծի շուրջ համաձայնագրի ստորագրման հնարավոր ժամկետների մասին, դիվանագետը նշել է, որ դժվար է որևէ բան ասել, քանի որ Ադրբեջանն ու Վրաստանը դեռ չեն ստորագրել համաձայնագիրը: Միևնույն ժամանակ, Սոբհանին վստահ է, որ պետք չէ սպասել, թե երբ փաստաթուղթը կստորագրվի բոլոր պետությունների կողմից, և անհրաժեշտ է անցնել գործնական քայլերի, այդ դեպքում հարցը կարող է շարժվել "մեռյալ կետից": Նա նաև դժվարացել է նշել պատճառները, թե ինչու վերոնշյալ երկրները դեռևս չեն ստորագրել փաստաթուղթը:

Անդրադառնալով ճանապարհային վճարները զրոյացնելու Հայաստանի և Իրանի որոշմանը՝ դիվանագետը համոզմունք է հայտնել, որ այդ որոշումը հսկայական դեր է խաղում Վրաստան և Սև ծով հասնելու համար վարորդներին Հայաստանի տարածքն օգտագործելու դրդման առումով: "Նրանց համար շատ կարևոր է, թե ինչ գնով կկարողանան իրենց բեռը փոխադրել Սև ծով։ Որոշ իրանցի վարորդներ դեմ են Ադրբեջանի տարածքով համեմատաբար երկար երթուղու օգտագործմանը՝ Վրաստան և Սև ծով հասնելու համար, քանի որ այստեղ ավելի մատչելի են ճանապարհային վճարներն ու վառելիքի գները: Հայաստանի տարածքով երթուղին ավելի կարճ է, և եթե մենք կարողանանք նվազեցնել տուրքերն ու գանձումները և փոխըմբռնման հանգել այն հարցերի շուրջ, որոնց բախվում են վարորդները, ապա այդ երթուղով բեռնափոխադրումների հոսքը կտրուկ կավելանա, Հայաստանի եկամուտները կավելանան, և այն կդառնա տարածաշրջանային տրանսպորտային հանգույց։ Նորմալ պայմաններում մեր բեռնատարները, անցնելով հայկական երթուղով, Սև ծով են հասնում երկու օր շուտ, քան ադրբեջանական երթուղով։ Այդ պատճառով, եթե մենք կարողանանք նվազեցնել այդ սակագները, դա շատ էական ազդեցություն կունենա երկու երկրների միջեւ բեռնափոխադրումների ծավալի ավելացման վրա, ինչը բխում է երկու երկրների շահերից", - հայտարարել է Սոբհանին։

Հիշեցնենք, որ Իրանը մտադիր է երկրի հարավում Օմանի ծոցում (Չաբահար նավահանգիստ) և Պարսից ծոցում (Բենդեր Աբբաս, Իմամ Խոմեյնի և Խորրամշահր նավահանգիստներ) տեղակայված նավահանգիստները իրանական երկաթուղիների ցանցի միջոցով միացնել Սև և Կասպից ծովերում տեղակայված նավահանգիստներին: Ծոցի միացումը Սև ծովին կմիացնի չորս հիմնական ծովային ավազաններ, մասնավորապես ՝ Օմանի ծոցը, Կասպից ծովը (Իրան - Ադրբեջան), Սև ծովը (Վրաստան, Բուլղարիա) և Միջերկրական ծովը (Հունաստան): Հարավային Կովկասում Հայաստանը միակ երկիրն է, որը ԵԱՏՄ անդամ է և, հետևաբար, ծառայում է որպես ուղիղ կամուրջ Իրանի և դաշինքի միջև, ինչը հստակ ընդգծում է Պարսից ծոց-Սև ծով միջազգային տրանսպորտային և տարանցիկ միջանցքի կարևորությունը

Իրանի համար:

Դեռևս 2021 թվականի մարտին Իրանում Հնդկաստանի դեսպանը հայտարարել էր, որ երկիրը պատրաստվում է Հայաստանը ներառել իրանական Չաբահար նավահանգստով ստեղծվող "Հյուսիս - Հարավ" տրանսպորտային միջանցքում։ Նույն թվականի օգոստոսին ՀՀ-ում Հնդկաստանի դեսպանությունում ԱԳ նախարարի պաշտոնակատար Արմեն Գրիգորյանը հայտարարել էր, որ Երևանն ուշադրությամբ հետևում է "Հյուսիս-Հարավ" միջազգային տրանսպորտային միջանցքի նախագծում Հնդկաստանի ակտիվ ներգրավվածությանը և Չաբահար նավահանգստի զարգացման հարցում Հնդկաստանի շահագրգռվածությանը և պատրաստ է մասնակցել այդ ծրագրի իրականացման աշխատանքներին: 2023 թվականի մայիսին ՀՀ վարչապետի որոշմամբ ստեղծվել է միջգերատեսչական աշխատանքային խումբ, որը պետք է քննարկի միջազգային մուլտիմոդալ արագընթաց երթուղու գործարկման և Իրանի Չաբահար նավահանգստում օպերատորական գործունեության իրականացման հարցերը ։ Նույն թվականի հունիսին էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը հաղորդել էր, որ Հայաստանը կարող է օպերատոր դառնալ Իրանի Չաբահար նավահանգստում։