Երեթշաբթի, 26 Դեկտեմբերի 2023 10:17

Արմինֆո. Եվրասիական բարձրագույն խորհրդի հաջորդ նիստը հոբելյանական է, տեղի կունենա Մոսկվայում։ Այդ մասին դեկտեմբերի 25-ին Սանկտ Պետերբուրգում Եվրասիական բարձրագույն խորհրդի նիստում հայտարարել է Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն։ «Մենք Նիկոլ Վովաևիչի (Փաշինյան - խմբ.) հետ նման նախաձեռնություն ենք արել, Ռուսաստանի նախագահը սատարել է այն», - հավելել է  Լուկաշենկոն։

Բելառուսի նախագահի մամուլի ծառայության հաղորդման համաձայն, գագաթնաժողովում իր ելույթի ժամանակ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն ԵԱՏՄ-ում գլխավոր ձեռքբերում է համարել կայուն գործող ընդհանուր ներքին շուկան և միասնական մաքսային տարածքը: "Ավարտվում է Եվրասիական տնտեսական միության զարգացման հերթական փուլը։ Հաջորդ տարի մենք կնշենք տասնամյակը (ԵԱՏՄ մասին պայմանագրի ստորագրման-խմբ.). Մեզ է ներկայացվել ծավալուն և հանգամանալից զեկույց անցած ժամանակահատվածում միության աշխատանքի արդյունքների մասին։ Մենք կարող ենք ոչ միայն գնահատել արդյունքները, այլև խոսել բարելավման ուղիների, խնդրահարույց հարցերի անհրաժեշտ լուծումների մասին: Գլխավոր ձեռքբերում եմ համարում կայուն գործող ընդհանուր ներքին շուկան և միասնական մաքսային տարածքը ՝ բոլոր թերություններով հանդերձ", - ասել է Բելառուսի ղեկավարը ։

Նա ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ արտաքին գործընկերների հետ միության ապրանքաշրջանառությունը վերջին յոթ տարիների ընթացքում բացարձակ ցուցանիշներով ավելացել է ավելի քան 340 մլրդ դոլարով, փոխադարձ առևտրի ծավալները կրկնապատկվել են և կազմել մոտ 85 մլրդ դոլար, իսկ Բելառուսը Ռուսաստանի հետ այս տարի մոտ 50 մլրդ դոլար փոխադարձ առևտուր կունենա:

Բելառուսի առաջնորդը հայտարարել է, որ միությունում պահպանվում է հումքային ռեսուրսներով և պարենամթերքի հիմնական տեսակներով ինքնաբավության բարձր մակարդակը: Օրինակ ՝ ԵԱՏՄ երկրներն աշխարհում երկրորդ տեղն են զբաղեցնում նավթի և գազի արդյունահանման, հանքային պարարտանյութերի արտադրության, երրորդը ՝ ցորենի, կարտոֆիլի, անասնապահական արտադրանքի, չորրորդը ՝ ածխի արդյունահանման ցուցանիշներով։

Ալեքսանդր Լուկաշենկոն հիշեցրել է, որ գործունեության ամենասկզբում ԵԱՏՄ-ն արտաքին առևտրային հաշվեկշռի բացասական սալդո է ունեցել պարենային խմբի ապրանքների գծով, որը 2015 թվականին կազմել է գրեթե 13 մլրդ դոլարի չափով: "Այժմ միության շրջանակներում համակարգված աշխատանքի շնորհիվ վերացրել են անհավասարակշռությունը, և հասել ենք պարենի պլյուսի։ Սա ամենակարևոր գործոնն է ։ Մարդկանց կերակրել են յուրայինները և ապահովում են աշխարհի մյուս երկրներին։ Ձեռք է բերվել պարենային ինքնաբավության բարձր մակարդակ, որն, օրինակ, Բելառուսում կազմում է գրեթե 100 տոկոս ։ Մեր սեփական արտադրության հաշվին մենք ծածկում ենք հացահատիկի, խոզի մսի, թռչնամսի, կաթի, բանջարեղենի, բուսական յուղերի, հավի ձվի և այլ ապրանքների մեր ներքին պահանջները", - ասել Է Բելառուսի նախագահը։

Միևնույն ժամանակ, Բելառուսի նախագահն ընդգծել է, որ ԵԱՏՄ-ում չեն մեկուսանում  արտաքին աշխարհից։ "Մեր ինտեգրացիոն միավորումը բաց է առաջատար տնտեսությունների հետ փոխշահավետ և իրավահավասար համագործակցության համար: Մենք չենք մեկուսանում արտաքին աշխարհից, որքան էլ ինչ-որ մեկը դա ցանկանա", - ասել է նա, հավելելով, որ ԵԱՏՄ գործընկերները երկխոսությունը կառուցում են հավասարության և շահերի հարգանքի հիման վրա։ "Կարևոր է, որ մեր երկրները միայն ներկայով չեն ապրում ։ Մենք հստակ հասկանում ենք ինտեգրման նպատակները տեսանելի ապագայում։ Ռուսական կողմի նախաձեռնությամբ պատրաստվել է հռչակագիր, որը սահմանում է Եվրասիական տնտեսական միության զարգացման խնդիրները մինչև 2030 թվականը և ինտեգրման ուրվագծերը մինչև 2045 թվականը: Տնտեսական պրագմատիզմի խիստ ոգով նախանշված են կոնկրետ, հասկանալի նպատակներ ՝ ընդհանուր եվրասիական շուկայի հետագա կառուցումը, դրա հիմնական ապրանքներով և ռեսուրսներով ապահովումը, կոոպերացիայի զարգացումը, ընդհանուր տրանսպորտային-լոգիստիկ տարածքի և ընդհանուր ֆինանսական շուկայի ձևավորումը, ԵԱՏՄ ակտիվ միջազգային դիրքավորումը", - ասել է Բելառուսի պետության ղեկավարը։

Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի խոսքով ՝ հռչակագրի մշակման համար անհրաժեշտ է մշակել նաև նախատեսվածի իրականացման ճանապարհային քարտեզ: Նա նաև հաղորդել է միության բյուջեի միջոցների հաշվին արդյունաբերության ոլորտում եվրասիական կոոպերացիոն նախագծերի ֆինանսական աջակցության հարցի վրա ուշադրության կենտրոնացման մասին: "Մեր ենթակառուցվածքային հնարավորությունների զուգակցումը, միջազգային կազմակերպությունների եւ զարգացման ինստիտուտների ներուժի իրացումը կարող են եւ պետք է ապահովեն համամայրցամաքային տրանսպորտային-լոգիստիկ եւ առեւտրատնտեսական տարածքի ձեւավորման խնդրի լուծումը", - ասել է պետության ղեկավարը:

Նրա խոսքով ՝ ջանքերի նման միավորման լավ օրինակ է "Հյուսիս-Հարավ" տրանսպորտային միջանցքը, որն իրականացվում է Ռուսաստանի նախագահի նախաձեռնությամբ ՝ Ադրբեջանի և Իրանի մասնակցությամբ: "Դա կլինի տրանսպորտային եւ լոգիստիկ բեկում: Կարևոր է դինամիկա հաղորդել այս նախագծին: Ոչ մի դեպքում չի կարելի այն թողնել թղթի վրա", - նշել է Բելառուսի առաջնորդը։

"Նոր բարձր մրցակցային աշխարհաքաղաքական միջավայրի ձևավորման պայմաններում բոլոր ծրագրերի իրականացման արդյունքը կցանկանայի տեսնել Եվրասիական տնտեսական միությունը, եթե ոչ մինչև 2030 թվականը, ապա մինչև 2045 թվականը, անկասկած, տնտեսական ձգողականության հիմնական գլոբալ բևեռներից մեկը",-հայտարարել Է Լուկաշենկոն:

Նրա խոսքով ՝ այժմ գլխավորը տեմպը չկորցնելն ու համագործակցության ու ինտեգրացիայի զարգացման մեջ կանգ չառնելն է. "Պետք է շարժվել այդ ուղղությամբ։ Որպեսզի մենք լինենք ոչ միայն տարածաշրջանային, այլև համաշխարհային տնտեսական առաջատար կազմակերպություն ։ Իսկ կլինի տնտեսություն, կլինի նաև քաղաքականություն, և ռազմաքաղաքական համագործակցություն, եթե պաշտպանելու բան լինի։ Այն նույնպես ոչ մի տեղ չի գնում։ Մենք շանս ունենք ։ Ամենակարևորը կանգ չառնելն է" ։

Այս համատեքստում Լուկաշենկոն ընդգծել է ԵԱՏՄ անդամ պետությունների հետագա շարժման արդիականությունը բելառուսական "ինտեգրացիաների ինտեգրում" նախաձեռնության շրջանակում, որն իր արտացոլումն է գտել 2024 թվականի համար ԵԱՏՄ միջազգային գործունեության հիմնական ուղղություններում, որոնք հաստատվել են Սանկտ Պետերբուրգի գագաթնաժողովում:

ԵԱՏՄ երկրների ղեկավարները գագաթնաժողովի արդյունքներով հռչակագիր են ընդունել Եվրասիական տնտեսական միության հետագա զարգացման մասին՝ մինչև 2030 թվականը և մինչև 2045 թվականը: Հանձնարարություն է տրվել հռչակագրի իրականացման համար միջոցառումների մշակման վերաբերյալ ։ Պետությունների ղեկավարներին զեկուցվել է 2015 թվականից սկսած ԵԱՏՄ գործունեության հիմնական արդյունքների մասին, առաջարկվել են հին խնդիրների լուծման տարբերակներ:

Առաջնորդները նաև որոշում են ընդունել ԵԱՏՄ պետությունների 2024-2025 թվականների մակրոտնտեսական քաղաքականության հիմնական կողմնորոշիչների մասին: Փաստաթղթում թվարկված են առաջնահերթ ուղղությունները ՝ հեռանկարում համաշխարհային տնտեսության զարգացման տեմպերից բարձր տեմպերով միության ՀՆԱ-ի տարեկան աճի հետագիծ հասնելու համար։

Պետությունների ղեկավարները քննարկել են նաև 2024 թվականի համար ԵԱՏՄ միջազգային գործունեության հիմնական ուղղությունները: Նրանց ներկայացվել է ԵԱՏՄ ներքին շուկայում արգելքների վերացման և բացառումների ու սահմանափակումների կրճատման իրավիճակի մասին տեղեկատվություն ։

Ստորագրվել է Եվրասիական տնտեսական միության 2024 թվականի բյուջեն հաստատելու մասին որոշումը: Բյուջեի ծախսերը զգալիորեն ավելացել են մինչև 2023 թվականի մակարդակը։ Գագաթնաժողովի որոշումներից մեկը վերաբերում է Մաքսային կարգավորման ոլորտում նոր իրավական ինստիտուտի ՝ էլեկտրոնային առևտրի օպերատորի ստեղծմանը, որը կապահովի ֆիզիկական անձանց կողմից համացանցի միջոցով ձեռք բերվող ապրանքների հետ գործառնությունների լոգիստիկան և մաքսային ձևակերպումը: Ստորագրվել է ԵԱՏՄ Մաքսային օրենսգրքի մասին պայմանագրում փոփոխություններ կատարելու մասին համապատասխան արձանագրություն:

Գագաթնաժողովի օրակարգում էր նաև Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի Կոլեգիայի նախագահի և անհատական կազմի մասին հարցը: 2024 թվականին Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովում նախագահությունը Բելառուսից անցնում է Ղազախստանին ։ Եվ հաջորդ չորս տարիների համար, այսինքն ՝ 2024-2028 թվականներին, ԵՏՀ Կոլեգիայի նախագահ կդառնա Ղազախստանի ներկայացուցիչ Բակիտժան Սագինտաևը, ով նախկինում աշխատել է իր երկրի կառավարությունում տարբեր բարձր պաշտոններում, իսկ վերջերս ԵՏՀ տնտեսության և ֆինանսական քաղաքականության հարցերով Կոլեգիայի անդամ է։

Գագաթնաժողովի շրջանակներում ազատ առևտրի մասին համաձայնագիր Է ստորագրվել մի կողմից Եվրասիական տնտեսական միության և նրա անդամ պետությունների, մյուս կողմից ՝ Իրանի Իսլամական Հանրապետության միջև: Այն թույլ կտա էապես բարձրացնել ԵԱՏՄ անդամ պետությունների ապրանքների մրցունակությունը և դրա հաշվին ավելացնել արտահանումը դեպի Իրան։ Փաստաթուղթը, ընդհանուր առմամբ, կնպաստի ապրանքաշրջանառության աճին, ինչպես նաև կոոպերացիոն և ներդրումային համագործակցության ակտիվացմանը: