Արմինֆո.Ցեղասպանության կանխարգելման Լեմկինի միջազգային ինստիտուտը "Կարմիր դրոշի" մասին նախազգուշացում է հրապարակել առաջիկա օրերին կամ շաբաթներին Ադրբեջանի կողմից Հայաստան հնարավոր ներխուժման առնչությամբ:
Ինստիտուտի կայքում զետեղված հայտարարության մեջ նշվում է, որ Ադրբեջանը վաղուց էր փափագում տիրանալ Հայաստանի Սյունիքի մարզին, որը կապահովի ԱՀ-ի կապը Նիհիջևանի հետ:
"Հաշվի առնելով տարածաշրջանում վերջին քաղաքական զարգացումները, այդ թվում ՝ 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին Ադրբեջանի կողմից Արցախ ներխուժումը և դրան հաջորդած տարածքների զավթումը, ինչպես նաև Թուրքիային և Ադրբեջանին բնորոշ ցեղասպան հայատյացությունը ՝ ադրբեջանական ներխուժումը ցեղասպանության վերաճելու վտանգավոր բարձր ռիսկ է պարունակում։
Մենք հիշեցնում ենք աշխարհին, որ ցեղասպանությունն արտահայտվում է ոչ միայն զանգվածային սպանություններով։ Ինչպես 2023 թվականի սեպտեմբերին Արցախի/Լեռնային Ղարաբաղի վերջին գրավման դեպքում, ցեղասպանությունը կարող է արտահայտվել նաև կոտորածի, վայրագությունների և բնիկ ժողովուրդների տարածքից բռնի տեղահանման տեսքով, երբ այդ գործողությունների հիմքում ընկած գաղափարախոսությունն ուղղված է ինքնության ոչնչացմանը ՝ ամբողջությամբ կամ մասամբ: Թեև Ադրբեջանի պաշտոնյաները վերջին շրջանում հեռու են մնացել Սյունիքով, այսպես կոչված, "Զանգեզուրի միջանցքի" ծրագրից, մտահոգվելու մի քանի պատճառ կա", - ասվում է ինստիտուտի հայտարարության մեջ։
Այս համատեքստում նշվում է, որ Արցախի դեմ Ադրբեջանի ագրեսիվ պատերազմից հետո, որը հանգեցրեց հայ խաղաղ բնակիչների դաժան սպանություններին և գրեթե ողջ հայ բնակչության բռնի տեղահանմանը, Ադրբեջանը հրապարակայնորեն թիրախավորեց Հայաստանի Սյունիքի մարզը, որն անվանում է իր սեփական տարածք՝ "Արևմտյան Ադրբեջան"։
Հիշեցվում է, որ ավելի վաղ Հայաստան ԱՀ հնարավոր ներխուժման մասին զգուշացրել էին հայ դիվանագետ Տիգրան Բալայանը, ինչպես նաև ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը: Հավելվում է, որ Ադրբեջանի նախագահն էլ չի թաքցնում ՀՀ ներխուժելու իր մտադրությունը ՝ այսպես կոչված 8 "անկլավները"գրավելու համար։
Ինստիտուտում նաև արձանագրել են, որ 2020 թվականից ի վեր Ալիևի ռեժիմն արդեն գրավել է Հայաստանի Հանրապետության 150 քառ.կմ ինքնիշխան տարածք, ինչը թե միջազգային իրավունքի, թե 2020 թվականի Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմին վերջ դրած հրադադարի հայտարարության ակնհայտ խախտում է:
"Հայաստանի դեմ Ադրբեջանի ագրեսիան ոչ միայն իրենից կներկայացնի ինքնիշխան տարածք ներխուժում և զավթում, որը, միջազգային իրավունքին համապատասխան, ճանաչված է որպես ՀՀ անվիճելի տարածք, այլև թույլ կտա իրագործել Ադրբեջանի և նրա մերձավոր դաշնակից Թուրքիայի փայփայած վաղեմի նպատակը ՝ երկու պետությունների միջև ցամաքային կամուրջ ստեղծելու ուղղությամբ։ Սա կզրկի Հայաստանին իր ամենահարավային Սյունիք մարզից և կարող է Հայաստանը դարձնել մի պետություն, որը գրեթե ամբողջությամբ շրջապատված է հզոր պատմական թշնամիներով: Հայաստանի Սյունիքի մարզը ռազմավարական հետաքրքրություն է ներկայացնում Ադրբեջանի համար՝ ոչ միայն այն պատճառով, որ դրա գրավումը թույլ կտա վերջապես կյանքի կոչել 1915-1923թթ. Հայոց ցեղասպանությունը սնող պանթուրքական երազանքը, այլ ստեղծել պոտենցիալ եկամտաբեր և ռազմավարական նշանակություն ունեցող ցամաքային միջանցք Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի միջև, որը Ադրբեջանն ու Թուրքիան միասին կցանկանային վերահսկել: Ավելին, Ադրբեջանի տեսանկյունից, միջանցքը լրացուցիչ առավելություն կունենա, քանի որ Հայաստանը կկտրի իր հարավային հարևանից ՝ Իրանից, որի հետ ունի կարևոր տնտեսական կապեր", - ասվում է հայտարարության մեջ:
Հավելվում է, որ Ռուսաստանն աջակցում է այդ միջանցքին, ինչպես նաև՝ արևմտյան տերություններն ու Իսրայելը, հաշվի առնելով գործոնների և ազգային շահերի լայն շրջանակը, սակայն առանցքային հարցն այն է, թե որ երկիրը կամ երկրները կվերահսկեն այն:
"Լեռնային Ղարաբաղի զավթվման գործում Ադրբեջանի հաջողությունը եւ Մերձավոր Արեւելքը համակած ճգնաժամը Թուրքիային հնարավորություն են տալիս հետապնդել սեփական շահերը՝ թուլացած Հայաստանի պայմաններում։ Թուրքիան, որն ավելի քան 30 տարի աջակցում է Հայաստանի դեմ ադրբեջանական ագրեսիային, ակտիվորեն տարածքային և դիվանագիտական էքսպանսիա է իրականացնում Մերձավոր Արևելքում, Հարավային Կովկասում և Կենտրոնական Ասիայում: Նրա հարաբերություններն Ադրբեջանի հետ հսկայական ռազմավարական հետաքրքրություն են ներկայացնում ՝ ձևավորելով պանթուրքական գոտու անբաժանելի բաղադրիչը, որը Թուրքիան հույս ունի զարգացնել իր արևելյան սահմանից՝ Կովկասով մինչև Կենտրոնական Ասիա։ Ադրբեջանի ներխուժումն ու Արցախի գրավումը առանցքային քայլ են այդ նպատակին հասնելու համար", - համոզված են ինստիտուտում։
"Ամենաանհանգստացնողն այն է, որ Ադրբեջանը սկսել է իր զինված ուժերը կուտակել Հայաստանի հետ սահմանների երկայնքով, այդ թվում՝ իր անկլավ Նախիջևանում։ Անցած շաբաթ Ադրբեջանը նաեւ Թուրքիայի հետ համատեղ զորավարժությունների շարք է սկսել, ինչպես 2020 թվականի սեպտեմբերին Արցախ ներխուժումից մի քանի շաբաթ առաջ ։ Այդ կարմիր դրոշները ենթադրում են, որ Ադրբեջանը նախապատրաստվում է հնարավոր ներխուժման, միաժամանակ ձգտելով վախեցնել Հայաստանին, որպեսզի նա զիջի հողի եւ միջանցքների նկատմամբ իրավունքները՝ ներխուժումից խուսափելու համար", - հայտարարել են ինստիտուտում, հիշեցնելով, որ Թուրքիան եւ Ադրբեջանը չեն թաքցրել Հարավային Կովկասը Հայաստանից եւ հայերից ազատելու իրենց մտադրությունը, ինչպես նաեւ հանուն դրա ցեղասպանություն իրականացնելու իրենց պատրաստակամությունը:
"Դեռևս սեպտեմբերի 19-ին Հայաստանի կողմից վերահսկվող Արցախի մնացած շրջանների գրավումից առաջ Ադրբեջանը մտցրեց Լաչինի միջանցքի ավերիչ իննամսյա շրջափակումը, որը կտրեց ԼՂՀ-ը մնացած աշխարհից ՝ ստեղծելով ավելի ու ավելի ծանր հումանիտար պայմաններ, որոնցում տառապում էր արցախահայությունը ։ Ադրբեջանի և Թուրքիայի կողմից շարունակվող թշնամանքի լույսի ներքո Հայաստանը ներկայումս մնում է շատ բարդ իրավիճակում և պետք է պաշտպանի իր ինքնիշխանությունը՝ բոլոր հնարավոր միջոցներով: Լեմկինի ինստիտուտը գտնում է, որ հայկական պետության համար չափազանց կարևոր է պահպանել վերահսկողությունը իր տարածքով անցնող ցանկացած միջանցքի նկատմամբ: Մինչ Ռուսաստանի կառավարությունը աճող աջակցություն է ցուցաբերում ինչպես ադրբեջանական, այնպես էլ թուրքական տարածաշրջանային հավակնություններին (շատ վերլուծաբաններ կարծում են, որ սեպտեմբերի 19-ին Արցախ ներխուժումը հնարավոր է դարձել միայն Ռուսաստանի հավանությամբ), Հայաստանը ստիպված է ավելի ու ավելի շատ ապավինել Արևմուտքին։
Ցավոք, արևմտյան ռեժիմները խաղում են հակամարտության երկու կողմերում, և նրանք չեն կարողացել Հայաստանին անվտանգության որևէ կոնկրետ երաշխիք կամ ռազմական ֆինանսավորում առաջարկել, քանի որ Թուրքիան և Իսրայելը շարունակում են ծանր զինել Ադրբեջանին ՝ վերջինիս տալով հզոր ռազմական առավելություն:
Ադրբեջանի կողմից Հայաստան ներխուժման դեպքում մտավախություն կա, որ Եվրամիությունը և Միացյալ Նահանգները, որոնք մտահոգված են Ուկրաինայում և Իսրայելում/Պաղեստինում շարունակվող հակամարտություններով, չեն կարողանա առաջարկել անհրաժեշտ ռազմական օգնություն Հայաստանի և հայերի պաշտպանության համար: Սեպտեմբերին Ադրբեջանում էթնիկ զտումների ցեղասպան արշավին եվրոպացի եւ ամերիկացի պաշտոնյաների դանդաղ արձագանքը ցույց տվեց, որ արեւմտյան տերությունները պատրաստ են զոհաբերել Հայաստանի շահերը, ընդհուպ մինչեւ ցեղասպանություն, որպեսզի ապահովեն իրենց ռազմավարական հարաբերությունները ՆԱՏՕ-ի անդամ Թուրքիայի եւ Իսրայելի հետ, ինչպես նաեւ ապահովեն Արեւմուտքի մուտքը Թուրքիան Կենտրոնական Ասիային կապող ցանկացած առեւտրային միջանցք, որը հաճախ դիտվում է որպես նավթի, գազի եւ հանքային ռեսուրսների առանցքային աղբյուր", - ասվում է հայտարարությունում:
Որպես ներխուժման կանխարգելման գործիք ինստիտուտում նշել են դաշնակիցների և հենց Հայաստանի կողմից այնպիսի գործողությունների իրականացումը, որոնք Ադրբեջանի համար անընդունելի կդարձնեն ներխուժումը: "Արևմտյան տերությունները, որոնք խրախուսում էին Հայաստանին հեռու մնալ Ռուսաստանի Դաշնությունից (պետություն, որն ավանդաբար պաշտպանում էր Հայաստանը թուրքական և ադրբեջանական ագրեսիայից և էքսպանսիոնիզմից), չպետք է անգործության մատնվեն, քանի դեռ Հարավային Կովկասում նոր ցեղասպանություն է հասունանում: Ադրբեջանի կառավարության եւ թուրքական պետության կողմից աջակցվող ցեղասպանության վայրագություններին անպատժելիության նման մակարդակի տրամադրումը նրանց միայն համարձակություն կտա շարունակել ագրեսիայի եւ ծավալապաշտության իրենց ապակայունացնող ծրագիրը Հարավային Կովկասում, Մերձավոր Արեւելքում եւ Կենտրոնական Ասիայում", - կարծում են Լեմկինի ինստիտուտում:
"Համապատասխանաբար, արևմտյան տերությունները պետք է օգնեն Հայաստանին ամրապնդել նրա ինքնիշխան սահմաններն ու դիվանագիտական դիրքերը տարածաշրջանում, ստիպեն Ադրբեջանին դուրս բերել իր բանակը սահմանամերձ շրջաններից, պատժամիջոցներ կիրառեն Ալիևի ընտանիքի նկատմամբ և կասեցնեն ԵՄ-ի հետ Ադրբեջանի ընթացիկ վիզային և էներգետիկ համաձայնագրերի գործողությունը, ինչպես դա առաջարկվել է Եվրախորհրդարանի բանաձևով ։
Եթե արևմտյան աշխարհը շարունակի անտեսել ցեղասպանությունը և այն ընկալել որպես անլուծելի հակամարտությունների օրինական լուծում, որոնք ստեղծվել և հավերժացվել են այնպիսի ռեժիմների կողմից, ինչպիսին Ադրբեջանն է, դա ոչ միայն կդառնա Հոլոքոստից հետո կանոնների վրա հիմնված աշխարհակարգի ավարտ, այլև կբացի ցեղասպանության դարաշրջանը", - ամփոփել են ինստիտուտում:
Քաղաքագետ. Հայաստանում իրավիճակը փոխելու միակ հնարավորությունը վաղաժամկետ խորհրդարանական ընտրությունների անցկացումն է
Հայ գեներալը բացառել է հայ-թուրքական սահմանին որևէ սադրանք, քանի դեռ այնտեղ ծածանվում է Ռուսաստանի դրոշը
"Խաղաղության խաչմերուկն" իրականությունից կտրված նախագիծ է
Քաղաքագետ. Հայաստանի իշխանությունների բոլոր գործողությունները խոսում են այն մասին, որ երկիրը ընթանում է իր պետականության լուծարման ճանապարհով
Երևանում մայիսմեկյան երթ կանցկացվի. Խաղաղություն, աշխատանք, Մայիս
Թեհրան. Հարավային Կովկասում օտարերկրյա զորքերի ներկայությունը չի նպաստում անվտանգության և կայունության հաստատմանը
Լավրով․Հայաստանի իշխանությունների միակողմանի զիջումները Հայաստանի սահմանները դարձնում են շարժական
"Ինչ լավ է, որ 50 մետր հեռավորության վրա Ադրբեջանն է". Փաշինյանը տավուշցիներին նշել է ադրբեջանցիների հետ առևտրի հեռանկարները
Ոսկեպարում սկսվել է հանրահավաք հանուն հայոց պետականության
Չկա վերադարձ պատմական Հայաստանի գաղափարին. կոչ է անում Փաշինյանը
Պետդեպարտամենտի նախկին պաշտոնյա. Վաշինգտոնին դա կարող է դուր չգալ, բայց Հայաստանի անվտանգության լավագույն երաշխավորները Ռուսաստանն ու Իրանն են
Տիգրան Ավինյանը՝ Երևանում ծառահատումների կասեցման մասին. Եթե կա այլ գիտական կարծիք, մենք պատրաստ ենք լսել, իսկ եթե ոչ ՝ պետք չէ քաղաքից ժամանակ խլել
Փաշինյանը Հիսուս Քրիստոսի ճանապարհը համեմատել է այն դժվարությունների հետ, որոնց բախվել է իր քաղաքական ուժը
Ռուս սենատոր. Հայաստանի իշխանությունների այսօրվա քաղաքականությունը կարող է հարված հասցնել տարածաշրջանային և համաշխարհային գործերում Երևանի հեռանկարներին
Այսօր Հայաստանում ուժերի գերլարում է պետք՝ բոլոր ունակ մարդկանց համատեղ աշխատանք. վերլուծաբան
Պետությունը շահագրգիռ է Հայաստանում բնակվող բոլոր ազգային համայնքների զարգացման հարցերում. Փաշինյան
ՌԴ ԱԳՆ. Մոսկվան Երեւանի հետ հարաբերություններում "ամրության ստուգում" է անցել
Փաշինյան. արտաքին ուժերը նույնպես դրդել են Ղարաբաղում էթնիկ զտում կազմակերպող հիմնական ուժին
