Երկուշաբթի, 9 Հոկտեմբերի 2023 13:12

Արմինֆո. Ռուսական կողմը մշտապես եղել և մնում է հավատարիմ Հայաստանի հետ դաշնակցային և ռազմավարական գործընկերությանը, գոյություն ունեցող պայմանավորվածություններին։ Այդ մասին ՌԲԿ-ին տված հարցազրույցում հայտարարել է Ռուսաստանի՝ ԱՊՀ երկրների հետ հարաբերությունները համակարգոց փոխարտգործնախարար Միխայիլ Գալուզինը՝ անդրադառնալով Երևանի և Մոսկվայի միջև առկա լարվածությանը։

 

"Մենք ելնում ենք ռուս և հայ ժողովուրդների միջև դարավոր սերտ կապերը պահպանելու և ամրապնդելու անհրաժեշտությունից, որոնք երկու ժողովուրդներին և երկու երկրներին շատ բան են տվել իրենց զարգացման համար։ Եվ առավել տհաճ է տեսնել պաշտոնական Երևանի կողմից քայլեր, որոնք, մեր կարծիքով, պայմանավորված են ակնհայտորեն հակառակ տրամաբանությամբ, քան այն, որը ես փորձել եմ ձեզ ներկայացնել։ Հայ պաշտոնյաների հայտարարություններում առկա է հակառուսական հռետորաբանության սրացում, հայկական մեդիատարածությունում ոչ բարեկամական տեղեկատվական արշավի խորացում։ Այդ ամենը հիմնված է միանգամայն անհիմն նարատիվի վրա, թե, իբր, Ռուսաստանը չի օգնել Հայաստանին, իբր, Ռուսաստանը չի պաշտպանել Լեռնային Ղարաբաղի հայ բնակչությանը", - ասել է նա։

 

Նրա խոսքով՝ սա այնպիսի քարոզչական հռետորաբանություն է, որը դրված է մակերեսին, բայց պետք է տեսնել այն իրադարձությունների խորքային պատճառներն ու ակունքները, որոնք տեղի են ունեցել սեպտեմբերի 19-20-ը։ Այդ համատեքստում նա հիշեցրել է, որ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ին առաջնորդների կողմից ստորագրվել է եռակողմ հայտարարություն, որը սահմանում է Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղ կարգավորման շարժման մոդալությունը և մոտեցումները, այդ թվում ՝ Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի լուծման հարցում։

 

"Եվ կարգավորման այն ուղիների հետ մեկտեղ, որոնց մասին ես ասացի վերևում, գոյություն ուներ նաև ջենթլմենական պայմանավորվածություն, որ Ղարաբաղի կարգավիճակը որոշվելու է ապագայում։ Բոլորը դրանից էին ելնում։ Բայց գրեթե մեկ տարի առաջ այս պատկերում էական փոփոխություններ տեղի ունեցան։ 2022 թվականի հոկտեմբերին Եվրամիության հովանու ներքո Հայաստան - Ադրբեջան գագաթնաժողովում Նիկոլ Փաշինյանը ճանաչեց Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը և Լեռնային Ղարաբաղի պատկանելությունն Ադրբեջանին։ Հաստատվեց 1991 թվականի դեկտեմբերյան Ալմա-Աթայի հռչակագրի արդյունավետությունը, որը սահմանում էր նորանկախ պետությունների միջև սահմանը, որոնք առաջացել են Խորհրդային Միության փլուզումից հետո ՝ ԽՍՀՄ ժամանակների հանրապետությունների սահմաններում", - ասել է նա։

 

Գալուզինը ևս մեկ անգամ ընդգծել է, որ Հայաստանի ղեկավարությունը Լեռնային Ղարաբաղը ճանաչել է Ադրբեջանի մաս, և այդ ճանաչումը հաստատել է 2023 թվականի մայիսին Հայաստան - Ադրբեջան - Եվրամիություն հերթական նմանատիպ միջոցառման ժամանակ։ "Եվ դա արմատապես փոխեց այն պայմանները, որոնց ներքո ստորագրվել էր 2020 թվականի նոյեմբերի համատեղ հայտարարությունը, և իրավիճակը ռուսական խաղաղապահ զորակազմի շուրջ։ Սա պաշտոնական Երևանի դիրքորոշման 180 աստիճանով շրջադարձ էր։ Քանի որ Հայաստանի ներկայիս ղեկավարությունը մի քանի տարի առաջ պաշտոնապես հայտարարել էր, որ Արցախը, ինչպես իրենք են անվանում Ղարաբաղը, Հայաստանն է", - ընդգծել է ռուս դիվանագետը։

 

Գալուզինը հավելել է, որ այն փուլում, երբ Հայաստանի ղեկավարությունը Ղարաբաղը ճանաչել է որպես Ադրբեջանի մաս, ոչ մի խոսք չի ասվել ղարաբաղցի հայերի իրավունքների և անվտանգության մասին: "Եվրամիության կողմից հրապարակված համապատասխան փաստաթղթերում այդ մասին ոչինչ ասված չէ։ Իրավիճակը կտրուկ փոխվել է, և մեզ մեղադրելը, որ ինչ-որ բան չենք կատարել, շատ տարօրինակ է։ Պետք է հիշել նաև, որ մինչ այդ Ռուսաստանը և ՀԱՊԿ մյուս անդամները պատրաստ էին ՀԱՊԿ դիտորդական առաքելություն ուղարկել Հայաստան, բայց, ցավոք, Հայաստանի բարձրագույն ղեկավարության կողմից մենք մերժում ստացանք։ Փոխարենը՝ Հայաստան  կանչվեց Եվրամիության դիտորդական առաքելությունը, որը ոչ մի կայունացնող դեր չի խաղացել", - հավաստիացրել է ՌԴ փոխարտգործնախարարը։

 

Անդրադառնալով երկկողմ հարաբերությունների հեռանկարներին՝ Գալուզինն ընդգծել է, որ Մոսկվան հայ-ռուսական հարաբերությունների հարցում միշտ ելել է  այն բանից, որ պաշտոնական մակարդակով բարդ հարցերը կլուծի պրոֆեսիոնալ, դիվանագիտական խողովակներով, առանց ինչ-որ էմոցիոնալ լցոնումների մեդիատարածություն:

 

"Բայց, ցավոք, հայկական կողմից մենք տեսանք Ռուսաստանի նկատմամբ հրապարակային ոչ բարեկամական հռետորաբանության սրում։ Ինչի հետևանքով ստիպված եղանք հրապարակել ձեր նշած սեպտեմբերի 25-ի հայտարարությունը։ Այսինքն, մենք այդ բանավեճը հանրային տարածք տեղափոխեցինք միայն այն բանից հետո, երբ պաշտոնական Երևանի հակառուսական հռետորաբանության շիկացումը սկսեց չափն անցնել։ Ես չեմ ուզում այստեղ բերել մեր բոլոր փաստարկները, որոնք վկայում են պաշտոնական Երևանի ոչ բարեկամական պահվածքի մասին ։ Բայց հիշեցնեմ միայն այնպիսի քայլերի մասին, ինչպիսին է հայ-ամերիկյան զորավարժությունների անցկացումը՝ ՀԱՊԿ շրջանակներում ուսումնավարժական միջոցառումներից հրաժարվելու ֆոնին։ Այնպիսի սադրիչ քայլերի մասին, ինչպիսիք են Հայաստանի վարչապետի տիկնոջ այցը Կիև և շփումը [Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր] Զելենսկու հետ, ինչպես Հայաստանի խորհրդարանի խոսնակ պարոն Ալեն Սիմոնյանի շփումը իր ուկրաինացի գործընկեր Ռուսլան Ստեֆանչուկի հետ։ Վերջին շրջանում Երևանում հաճախակի են դարձել տարբեր տեսակի հյուրեր Եվրոպայից, որոնք նույնպես Երևանն օգտագործել են որպես ամբիոն տարբեր տեսակի հակառուսական հայտարարությունների համար։ Եվ , այնուամենայնիվ, մենք մեծ հույս ունենք, որ Երևանում համարժեք կգնահատեն ռուս-հայկական գործընկերության կարևորությունը։ Եվ կելնեն, նախ և առաջ, այն դարավոր ամուր կապերից, որոնք միավորում են Ռուսաստանի և Հայաստանի ժողովուրդներին", - ամփոփել է նա։